Βλέπουμε συχνά το ρητό «ένα μήλο την ημέρα τον γιατρό τον κάνει πέρα», αλλά έχει πραγματικά αυτό το φρούτο τόσο θετική επίδραση στην υγεία μας;

Ο κόσμος λατρεύει τα μήλα. Κάθε χρόνο παράγονται σχεδόν 100 εκατομμύρια τόνοι παγκοσμίως. Αυτοί οι καρποί, που υπάρχουν σε μεγάλη ποικιλία χρωμάτων και γεύσεων, έχουν από καιρό τη φήμη ότι βοηθούν στην καλή υγεία. Η γνωστή φράση «ένα μήλο την ημέρα τον γιατρό τον κάνει πέρα» προέρχεται από μια παλαιότερη και πιο εκτενή ουαλική παροιμία του 1866: «Φάε ένα μήλο πριν κοιμηθείς και ο γιατρός δεν θα βγάλει το ψωμί του».

Αλλά υπάρχει κάποια αλήθεια στον πυρήνα αυτής της παροιμίας; Και είναι τα μήλα όντως πιο υγιεινά από άλλα φρούτα;

Γιατί τα μήλα είναι τόσο υγιεινά

Πρώτα απ’ όλα, τα μήλα είναι πλούσια σε φυτοχημικά, συμπεριλαμβανομένων των φλαβανόλων. Αυτές οι ενώσεις συνδέονται με πολλαπλά οφέλη για την υγεία, όπως η διατήρηση υγιούς βάρους και η μείωση του κινδύνου καρδιαγγειακών παθήσεων.

Περιέχουν επίσης πολυφαινόλες, όπως ανθοκυανίνες (που δίνουν σε ορισμένα μήλα το κόκκινο χρώμα τους), οι οποίες συνδέονται με τη βελτίωση της καρδιακής υγείας. Άλλη μια πολυφαινόλη είναι η φλοριδζίνη, η οποία βοηθά στον έλεγχο των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα.

Επιπλέον, τα μήλα περιέχουν μεγάλη ποσότητα φυτικών ινών, κυρίως πηκτίνη. Η πηκτίνη μειώνει τα επίπεδα της LDL («κακής» χοληστερίνης) στο αίμα, περιορίζει την απορρόφηση σακχάρων και λιπαρών από την τροφή και σταθεροποιεί τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα.

Τα παραπάνω θρεπτικά συστατικά προσφέρουν ορατά οφέλη: Μια μελέτη του 2017 που ανασκόπησε πέντε έρευνες διαπίστωσε ότι η κατανάλωση μήλων συνδέεται με μείωση κατά 18% του κινδύνου εμφάνισης διαβήτη τύπου 2. Μια άλλη ανασκόπηση του 2022 (18 μελετών) κατέληξε ότι η συστηματική κατανάλωση μήλων ή παραγώγων τους (όπως ο χυμός) μειώνει τη χοληστερίνη, εφόσον διατηρείται για πάνω από μία εβδομάδα.

Η γενική υγιεινή διατροφή μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο καρκίνου έως και 40%, κυρίως χάρη σε βιοδραστικές φυτοχημικές ενώσεις, κοινές στα μήλα. Ορισμένες μελέτες συνδέουν την κατανάλωση μήλων με χαμηλότερο κίνδυνο συγκεκριμένων μορφών καρκίνου.

Είναι όμως τα μήλα καλύτερα από άλλα φρούτα;

«Τα μήλα δεν περιέχουν πολύ βιταμίνη C, ούτε σίδηρο ή ασβέστιο, αλλά έχουν τόσες άλλες ουσίες που προάγουν την υγεία και κάνουν θαύματα στο σώμα», λέει η καθηγήτρια διατροφής και επιστήμης τροφίμων Janet Colson από το Middle Tennessee State University.

Ορισμένοι ερευνητές υποστηρίζουν ότι τα μήλα έχουν «τη δεύτερη υψηλότερη αντιοξειδωτική ισχύ ανάμεσα στα φρούτα».

Πολλά από τα θρεπτικά συστατικά που περιέχουν βρίσκονται και σε άλλα φρούτα και λαχανικά. Όμως το μήλο περιέχει και φλοριδζίνη, μια λιγότερο κοινή πολυφαινόλη, η οποία -όπως η πηκτίνη– φαίνεται να μειώνει την απορρόφηση σακχάρων από την τροφή. Επιπλέον, είναι πηγή φαινολικών ενώσεων, σημαντικών φυτοχημικών που έχει φανεί πως μειώνουν τον κίνδυνο για καρδιαγγειακά, καρκίνο, άσθμα, διαβήτη και παχυσαρκία.

Ένας λόγος που οι επιστήμονες προτείνουν τα μήλα είναι και η μεγάλη διαθεσιμότητά τους. Είναι εύκολο και ρεαλιστικό να καταναλώνονται συχνά από πολλούς ανθρώπους.

Κρατούν όμως τον γιατρό μακριά;

Το 2015 μια μελέτη εξέτασε ακριβώς αυτό. Αναλύθηκε έρευνα με σχεδόν 9.000 συμμετέχοντες που ανέφεραν τι έφαγαν σε ένα 24ωρο, το οποίο θεωρήθηκε αντιπροσωπευτικό της διατροφής τους. Διαπιστώθηκε ότι όσοι έτρωγαν μήλο ήταν λιγότερο πιθανό να επισκεφθούν γιατρό, αλλά αυτό δεν ήταν στατιστικά σημαντικό όταν λήφθηκαν υπόψη άλλοι παράγοντες, όπως η μόρφωση ή το κάπνισμα. «Το κύριο εύρημα είναι πως δεν υπάρχει σαφής σύνδεση μεταξύ της καθημερινής κατανάλωσης μήλου και της επίσκεψης σε γιατρό, γιατί τα πράγματα είναι πιο περίπλοκα», λέει ο επικεφαλής ερευνητής Matthew Davis.

Ωστόσο, διαπιστώθηκε ότι όσοι τρώνε καθημερινά μήλο είναι λιγότερο πιθανό να λαμβάνουν φαρμακευτική αγωγή — και αυτό παρέμεινε στατιστικά σημαντικό ακόμα και αφού συνυπολογίστηκαν κοινωνικοοικονομικές διαφορές.

Το συμπέρασμα της μελέτης; Ίσως το σωστότερο να λέμε: «Ένα μήλο την ημέρα κρατά τον φαρμακοποιό μακριά».

Τελικά, αρκεί ένα μήλο;

Όχι ακριβώς. Όπως εξηγεί η Colson, η παροιμία αναφέρεται ουσιαστικά σε μια διατροφή πλούσια σε φυτικής προέλευσης τρόφιμα — τα μήλα είναι απλώς ένα καλό παράδειγμα, καθώς είναι οικονομικά, διαθέσιμα και διατηρούνται εύκολα.

Παλαιότερες μελέτες έδειξαν πως τα οφέλη είναι περισσότερα αν κάποιος καταναλώνει δύο ή τρία μήλα την ημέρα. Μια μελέτη του 2020 με 40 συμμετέχοντες (με ελαφρώς αυξημένη χοληστερίνη) έδειξε ότι όσοι έτρωγαν δύο μήλα ημερησίως είχαν σημαντική μείωση χοληστερίνης. Άλλη μελέτη σε υπέρβαρες γυναίκες έδειξε ότι η κατανάλωση τριών μήλων την ημέρα οδήγησε σε σημαντική απώλεια βάρους.

Ολόκληρο ή καθαρισμένο; Και ποια ποικιλία;

Η καθηγήτρια Flavia Guzzo τονίζει: «Πρέπει να τρώμε και τη φλούδα, καθώς εκεί βρίσκονται οι περισσότερες πολυφαινόλες». Επιπλέον, προτιμά τις παλιές ποικιλίες από τις σύγχρονες. Σε μελέτη της, το μήλο Pom Prussian (παλιά ποικιλία από τη βόρεια Ιταλία) περιείχε πολύ περισσότερες πολυφαινόλες από τις σύγχρονες ποικιλίες.

Οι νεότερες ποικιλίες ευνοούν το μέγεθος, τη γεύση και την ανθεκτικότητα του δέντρου, αλλά όχι την πολυφαινολική περιεκτικότητα. Επίσης, επειδή πολλές πολυφαινόλες έχουν πικρή γεύση, τα πιο γλυκά μήλα περιέχουν λιγότερες.

Όσο για το χρώμα; Δεν έχει σημασία – είτε κόκκινα είτε πράσινα, όλα περιέχουν ωφέλιμες πολυφαινόλες.

Επομένως, ένα μήλο την ημέρα ίσως να μην σας γλιτώσει από τον γιατρό, αλλά μπορεί να βελτιώσει τη γενική σας υγεία ή να μειώσει την εξάρτηση από φαρμακευτική αγωγή. Όπως πάντα, όμως, η συνολική διατροφή είναι αυτή που μετράει.

Με πληροφορίες από AthensVoice