Η αυτοματοποιημένη χειρουργική θα μπορούσε να δοκιμαστεί σε ανθρώπους μέσα σε μία δεκαετία, λένε ερευνητές, μετά την επιτυχία ενός ρομπότ με τεχνητή νοημοσύνη που, εξοπλισμένο με εργαλεία για τομή, σύρραψη και συγκράτηση μαλακών ιστών, αφαίρεσε με επιτυχία χοληδόχους κύστεις από χοίρους χωρίς καμία ανθρώπινη βοήθεια.

Τα ρομπότ-χειρουργοί «εκπαιδεύτηκαν» βλέποντας βίντεο γιατρών να πραγματοποιούν επεμβάσεις σε όργανα που είχαν αφαιρεθεί από νεκρούς χοίρους. Σε μια σημαντική επιστημονική πρόοδο, πραγματοποιήθηκαν οκτώ χειρουργικές επεμβάσεις σε όργανα χοίρων με απόλυτη επιτυχία (100%), από ομάδα υπό την ηγεσία ειδικών του Πανεπιστημίου Johns Hopkins στη Βαλτιμόρη των ΗΠΑ.

Το Royal College of Surgeons του Ηνωμένου Βασιλείου χαρακτήρισε την εξέλιξη αυτή «συναρπαστική και πολλά υποσχόμενη», ενώ ο John McGrath, κορυφαίος ειδικός στη ρομποτική χειρουργική στη Βρετανία, δήλωσε ότι τα αποτελέσματα είναι «εντυπωσιακά» και «πρωτότυπα» και ότι «μας φέρνουν πιο κοντά στον κόσμο της αυτονομίας».

Αυτό ανοίγει τη δυνατότητα να αναπαραχθούν μαζικά οι δεξιότητες των καλύτερων χειρουργών του κόσμου.

Η τεχνολογία που επιτρέπει στα ρομπότ να χειρίζονται πολύπλοκους μαλακούς ιστούς, όπως η χοληδόχος κύστη (που εκκρίνει χολή για την πέψη), βασίζεται στα ίδια υπολογιστικά νευρωνικά δίκτυα που χρησιμοποιούνται σε εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης όπως το ChatGPT ή το Google Gemini.

Τα ρομπότ-χειρουργοί ήταν λίγο πιο αργά από τους γιατρούς, αλλά οι κινήσεις τους ήταν πιο ομαλές και ακολουθούσαν μικρότερες διαδρομές ανάμεσα στα βήματα της επέμβασης. Επίσης, μπορούσαν να διορθώνουν επανειλημμένα λάθη, να ζητούν διαφορετικά εργαλεία και να προσαρμόζονται στις ανατομικές διαφορές, σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Science Robotics.

Οι συγγραφείς της μελέτης από τα Πανεπιστήμια Johns Hopkins, Stanford και Columbia το χαρακτήρισαν «ορόσημο για την κλινική εφαρμογή αυτόνομων χειρουργικών συστημάτων».

Σήμερα σχεδόν όλες οι 70.000 ρομποτικές επεμβάσεις που γίνονται κάθε χρόνο στο Εθνικό Σύστημα Υγείας της Αγγλίας (NHS) γίνονται υπό πλήρη ανθρώπινο έλεγχο, με μόνο τις επεμβάσεις στα οστά για ισχίο και γόνατο να έχουν κάποιο βαθμό αυτονομίας, είπε ο McGrath. Τον περασμένο μήνα ο υπουργός Υγείας, Wes Streeting, δήλωσε ότι η αύξηση της ρομποτικής χειρουργικής είναι βασικό κομμάτι του 10ετούς σχεδίου για τον εκσυγχρονισμό του NHS και τη μείωση των λιστών αναμονής. Μέσα σε μία δεκαετία, το NHS εκτιμά ότι 9 στις 10 λαπαροσκοπικές επεμβάσεις θα γίνονται με ρομποτική υποβοήθηση, από μόλις 1 στις 5 σήμερα.

Στη δοκιμή του Johns Hopkins, τα ρομπότ χρειάστηκαν λίγο πάνω από πέντε λεπτά για να ολοκληρώσουν την επέμβαση, η οποία είχε 17 στάδια, όπως η αποκόλληση της χοληδόχου κύστης από το ήπαρ, η τοποθέτηση έξι κλιπ με συγκεκριμένη σειρά και η αφαίρεση του οργάνου. Κατά μέσο όρο, τα ρομπότ διόρθωσαν την πορεία τους έξι φορές σε κάθε επέμβαση, χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση.

«Καταφέραμε να πραγματοποιήσουμε μια χειρουργική επέμβαση με πολύ υψηλό επίπεδο αυτονομίας», είπε ο Axel Krieger, αναπληρωτής καθηγητής μηχανολογίας στο Johns Hopkins.

«Σε προηγούμενες έρευνες μπορούσαμε να κάνουμε μεμονωμένα βήματα, όπως ράμματα. Τώρα πραγματοποιήσαμε μια ολόκληρη επέμβαση. Το κάναμε σε οκτώ χοληδόχους κύστεις, όπου το ρομπότ κατάφερε με ακρίβεια να εκτελέσει τα στάδια αποκοπής και τοποθέτησης κλιπ χωρίς καμία ανθρώπινη παρέμβαση. Πιστεύω ότι είναι μια πολύ σημαντική μελέτη-ορόσημο, που αποδεικνύει ότι μια τόσο απαιτητική επέμβαση σε μαλακούς ιστούς μπορεί να γίνει αυτόνομα».

Ο McGrath, που προεδρεύει της επιτροπής ρομποτικής χειρουργικής του NHS England, είπε ότι η αυτόνομη χειρουργική, αν και απέχει ακόμη χρόνια από την κλινική εφαρμογή, θα μπορούσε μια μέρα να επιτρέψει σε έναν χειρουργό να επιβλέπει πολλαπλές αυτόνομες ρομποτικές επεμβάσεις ταυτόχρονα – εκτελώντας απλές επεμβάσεις, όπως κήλες ή αφαίρεση χοληδόχου κύστης, πιο γρήγορα, με μεγαλύτερη ακρίβεια και με λιγότερη ζημιά στους γύρω ιστούς.

Ωστόσο, προειδοποίησε ότι η πλήρως αυτόνομη χειρουργική απέχει ακόμη πολύ από το να είναι έτοιμη για χρήση σε ζωντανούς ανθρώπους, καθώς οι δοκιμές σε όργανα νεκρών ζώων δεν δείχνουν πώς τα ρομπότ θα ανταποκριθούν σε έναν ασθενή που κινείται ή αναπνέει, στο αίμα, στον καπνό από καυτηριασμό ή σε υγρά που θολώνουν την κάμερα.

Η Nuha Yassin, επικεφαλής της ρομποτικής χειρουργικής στο Royal College of Surgeons, δήλωσε: «Το επόμενο βήμα είναι να μελετηθούν προσεκτικά όλες οι παράμετροι αυτού του ραγδαία εξελισσόμενου τομέα, για να αξιολογηθεί πώς αυτά τα ευρήματα μπορούν να μεταφερθούν με ασφάλεια και αποτελεσματικότητα σε δοκιμές σε ανθρώπους. Μόνο τότε μπορεί αυτή η προσέγγιση να εξελιχθεί σε βιώσιμο μοντέλο για το μέλλον».

Τόνισε ότι η εκπαίδευση, η κατάρτιση και η ασφάλεια των ασθενών πρέπει να παραμείνουν προτεραιότητα.

Με πληροφορίες από Lifo, Guardian