Νέα μελέτη δείχνει ότι η οξίνιση των ωκεανών μπορεί να στερήσει από τους καρχαρίες το πιο κρίσιμο όπλο για την επιβίωσή τους, τα δόντια τους.

Οι γνάθοι των καρχαριών φέρουν πολλές σειρές δοντιών, τα οποία ανανεώνονται γρήγορα όταν χάνονται. Ωστόσο, τα οξινισμένα νερά προκαλούν φθορές στα δόντια τους και ενδέχεται να επισπεύσουν τις απώλειες υπερβαίνοντας τους ρυθμούς ανανέωσής τους. Καρχαρίες με χαλασμένα δόντια θα δυσκολεύονται να τραφούν αποτελεσματικά, «γεγονός που μπορεί να επηρεάσει τον πληθυσμό των καρχαριών και τη σταθερότητα του θαλάσσιου οικοσυστήματος», υπογραμμίζει η μελέτη.

Η οξίνιση των ωκεανών προκαλείται από τη ραγδαία απορρόφηση διοξειδίου του άνθρακα, που δημιουργεί μια αλυσιδωτή αντίδραση μείωσης του pH των υδάτων. Οι προβλέψεις τείνουν προς έναν πολύ πιο όξινο ωκεανό μέχρι το έτος 2300, με το pH να πέφτει από περίπου 8,1 στο σημερινό επίπεδο σε 7,3, μια αλλαγή που «θα έχει βαθιές συνέπειες για τα θαλάσσια οργανισμούς», εξηγεί η έρευνα.

Για να μελετήσουν τις επιπτώσεις, οι ερευνητές διατήρησαν 60 πρόσφατα δόντια καρχαρία σε δεξαμενές τεχνητού θαλασσινού νερού: η μία με το τρέχον μέσο όρο pH 8.1 και η άλλη με το προβλεπόμενο όξινο pH 7.3. Τα δόντια, που συλλέχθηκαν με ασφάλεια από ένα γερμανικό ενυδρείο, προέρχονταν από έξι αρσενικούς και τέσσερις θηλυκούς καρχαρίες με μαύρη άκρη (blacktip reef sharks), και είχαν ήδη απορριφθεί φυσιολογικά.

Μετά από οκτώ εβδομάδες, τα δόντια στην πιο όξινη δεξαμενή παρουσίασαν διπλάσια ζημιά, όπως εξήγησε ο Μαξιμιλιαν Μπάουμ, επικεφαλής της μελέτης και ερευνητής στο Ινστιτούτο Ζωολογίας και Οργανισμικών Αλληλεπιδράσεων του Πανεπιστημίου Χάινριχ Χάινε στη Γερμανία. Τα αποτελέσματα περιλάμβαναν «ενισχυμένη διάβρωση στη ρίζα των δοντιών και αλλοίωση της οδόντωσης», πρόσθεσε.

Η φθορά στα δόντια των καρχαριών και η υπεραλίευση

Η φθορά στα δόντια θα επιβαρύνει τους καρχαρίες επιπλέον των άλλων απειλών που αντιμετωπίζουν, όπως η έλλειψη θηραμάτων λόγω της υπεραλίευσης. Η μείωση των ανθρωπογενών εκπομπών CO2 παραμένει ζωτικής σημασίας για την αντιμετώπιση της οξίνισης των ωκεανών. Παλαιότερη έρευνα έχει δείξει ότι η οξίνιση βλάπτει επίσης τα denticles, τις μικροσκοπικές σκληρές λεπιδωτές προεξοχές στο δέρμα των καρχαριών.

Ακόμα και μικρές μειώσεις του pH μπορεί να επηρεάσουν πιο ευαίσθητα είδη καρχαριών, όπως εκείνα που διαθέτουν λιγότερες σειρές δοντιών ή αποκαθιστούν τα δόντια τους πιο αργά, τονίζει ο Μπάουμ. «Πιστεύω ότι θα υπάρξουν επιπτώσεις στα δόντια των ωκεάνιων θηρευτών γενικά», συμπληρώνει.

Προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει ότι η οξίνιση βλάπτει επίσης τα κελύφη, τα κοράλλια και τα μύδια, και αυτός ήταν και ο λόγος για τη διεξαγωγή αυτής της μελέτης — να εξεταστεί ο αντίκτυπος σε μεγαλύτερους θηρευτές.

Πιο αισιόδοξος, ο Μπάουμ εκτιμά ότι οι καρχαρίες ίσως προσαρμοστούν, αυξάνοντας τους ρυθμούς αντικατάστασης των δοντιών τους και βελτιώνοντας την ενίσχυση τους.

Η Λίζα Ουάιτενακ, καθηγήτρια του κολλεγίου Άλεγκνι στην Πενσυλβάνια και ειδική στα δόντια καρχαριών, η οποία δεν συμμετείχε στην έρευνα, σχολίασε πως η νέα μελέτη ενισχύει τα πρώτα ευρήματα για την επίδραση της οξίνισης στα δόντια των καρχαριών. Επίσης, πρότεινε πως η αντικατάσταση των δοντιών ίσως συμβαδίζει με τις απώλειες λόγω οξίνισης και ότι ακόμα και τα φθαρμένα δόντια μπορεί να παραμένουν λειτουργικά.

«Θα είναι ενδιαφέρον να διαπιστώσουμε αν σε μελλοντικές έρευνες η ζημιά στα δόντια που παρατηρείται σε μελέτες όπως αυτή έχει πραγματική επίπτωση στην ικανότητα των δοντιών να εκτελούν το έργο τους και αν τα φθαρμένα δόντια μπορούν ακόμα να κόβουν ή να τρυπούν το θήραμα», πρόσθεσε.

Με πληροφορίες από The Guardian