Από το «Sharing an Island» μέχρι το «A Haircut Story», η Δανάη Στυλιανού, φαίνεται πιο σίγουρη, με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και ένα δυναμισμό που χαίρεσαι να παρακολουθείς τόσο στην οθόνη όσο και εκ του σύνεγγυς, κατά τη διάρκεια των συστάσεων της νέας της δουλειάς.
Η πρώτη προβολή του ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους «A Haircut Story» έγινε κατά τη διάρκεια του Διεθνούς Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Λεμεσού. Δεν μπόρεσα να το παρακολουθήσω τότε, είχα όμως την πολυτέλεια να ζητήσω από τη Δανάη να μου μιλήσει για αυτό, λίγο πριν την προβολή του στο Ριάλτο, την Πέμπτη 25 Σεπτεμβρίου 2014, στις 20.30.
Γράφει η Πέγκυ Σπινέλη.
Ικανοποιημένη από την πρώτη παρουσίαση του ντοκιμαντέρ;
Πάρα πολύ. Η αίθουσα ήταν γεμάτη και αρκετός κόσμος δεν μπόρεσε να μπει μέσα. Ήταν πολύ όμορφη η ανταπόκριση. Οι θεατές ήταν πολύ συγκεντρωμένοι κατά τη διάρκεια της προβολής και οι ερωτήσεις που μου έκαναν με τη λήξη του ντοκιμαντέρ ήταν πολύ ενδιαφέρουσες. Μου έδωσε χαρά η ανταπόκριση.
Πώς προέκυψε η ιδέα;
Μόλις πάρθηκε η πρώτη απόφαση από το Eurogroup, 15 Μαρτίου, ενστικτωδώς, με τον Silvio Rusmigo (φωτογράφος), βγήκαμε στους δρόμους και καταγράφαμε ότι γινόταν, χωρίς να έχουμε ιδέα τι θα γινόταν μετά. Συνεντεύξεις, διαδηλώσεις τραπεζικών, πλάνα και συνεντεύξεις από τη μέρα που άνοιξαν οι τράπεζες, ουρές στα ΑΤΜ και στην πορεία άρχισα να αναρωτιέμαι ποια δομή θα πάρει όλο αυτό.
Η ταινία ονομάζεται «a haircut story», όμως αν ενημερώθηκα σωστά δεν παρουσιάζει μόνο μια ιστορία.
Η ταινία λέγεται «a haircut story» μια ιστορία δηλαδή για το πως δημιουργήθηκε η χρηματοπιστωτική φούσκα και ποια είναι τα γεγονότα που μας οδήγησαν εκεί αλλά είναι χωρισμένη σε 7 κεφάλαια. Κάθε κεφάλαιο, παρουσιάζει μια ιστορία. Ο κάθε χαρακτήρας ωστόσο, έχει υποστεί ένα διαφορετικού είδους κούρεμα.
Εκείνο τον καιρό βομβαρδιζόμασταν από πληροφορίες και πιστεύαμε πως αυτοί που μιλούν ξέρουν τι λένε. Στη πραγματικότητα κανένας όμως δεν ανέφερε νούμερα και κανένας δεν έλεγε τι ακριβώς έγινε με απλά λόγια.
Επίκεντρο της είναι οι προσωπικές ιστορίες δηλαδή;
Πρόκειται για μια πολύ ανθρωποκεντρική ταινία. Οφείλω να διευκρινίσω πως δεν είναι καθόλου διερευνητική. Στην έναρξή της, η ταινία, παραθέτει τα γεγονότα για να τα καταλάβει κάποιος τι συνέβη τότε και τι πραγματικά συνέβαινε εκείνες τις ημέρες. Εξάλλου και εγώ έτσι άρχισα να δουλεύω πάνω στην ταινία, έχοντας δηλαδή την ανάγκη να καταλάβω τι έγινε. Αν θυμάσαι εκείνο τον καιρό, βομβαρδιζόμασταν από πληροφορίες και πιστεύαμε πως αυτοί που μιλούν ξέρουν τι λένε. Στη πραγματικότητα κανένας όμως δεν ανέφερε νούμερα και κανένας δεν έλεγε τι ακριβώς έγινε με απλά λόγια.
Σύμφωνα με τα στοιχεία που μας δόθηκαν από το σύνδεσμο καταθετών, μόνο στη Λαϊκή Τράπεζα, ένας στους 3 καταθέτες ήταν συνταξιούχοι.
Αυτό μου ακούγεται πολύ κυπριακό.
Καθόλου κυπριακό και το αναφέραμε στην ταινία. Τέτοιες αντιδράσεις υπήρξαν και σε άλλες χώρες, ενώ με την ταινία μπορεί να ταυτιστεί κάποιος και στην άλλη άκρη του κόσμου.
Πώς επιλέγεις τους ανθρώπους που μοιράζονται τις ιστορίες σου; Νιώθω πως αυτό είναι το πιο δύσκολο κομμάτι.
Καταρχήν θελήσαμε να παρουσιάσουμε τις ιστορίες καταθετών που άμεσα επηρεάστηκαν από το κούρεμα. Έχουμε τρεις τέτοιες περιπτώσεις.
Η πρώτη είναι μια κυρία συνταξιούχος γύρω στο 80. Σύμφωνα με τα στοιχεία που μας δόθηκαν από το σύνδεσμο καταθετών, μόνο στη Λαϊκή Τράπεζα, ένας στους 3 καταθέτες ήταν συνταξιούχοι. Ο δεύτερος καταθέτης που μοιράζεται την ιστορία του είναι ξένος και συγκεκριμένα Γερμανός.
Η επιλογή τυχαία;
Καθόλου. Από τη μια έχει δαιμονοποιηθεί η Γερμανία, επιλέγουμε έναν Γερμανό που έχει επιλέξει συνειδητά να έρθει στην Κύπρο και ουσιαστικά γίνεται θύμα της επιλογής του αυτής, των πρακτικών που ασκεί η χώρα του και η Ευρωπαϊκή Ένωση. Πρόκειται για ένα πολύ δυνατό χαρακτήρα, ο οποίος δημιούργησε τη ζωή που ήθελε και την οποία πλέον δεν μπορεί να συντηρήσει. Ο τρίτος καταθέτης είναι μια γυναίκα επιχειρηματίας από τον τουριστικό τομέα. Πρόκειται για έναν τομέα που υπέστη φοβερές ζημιές αν σκεφτείς πως δουλεύουν με προκρατήσεις. Τα λεφτά των προκρατήσεων (συμπεριλαμβανομένων των δύο τριημέρων) υπήρχαν στο λογαριασμό τους και αυτά τα χρήματα κουρεύτηκαν. Οι ίδιοι ισχυρίζονται πως για να επιβιώσουν έπρεπε να απολύσουν κόσμο, οπότε ακολουθούμε και τις κοινωνικές επιπτώσεις του κουρέματος.
Είναι μια ταινία που εκφράζει την κριτική της απέναντι σε ένα σύστημα και όχι απέναντι σε κόμματα, όπως επισήμανε ένας θεατής στη πρώτη προβολή. Είναι ένα σύστημα που προκαλεί τη διαφθορά.
Οι υπόλοιποι τέσσερις χαρακτήρες;
Πρόκειται για έναν τραπεζικό υπάλληλο της πρώην Λαϊκής Τράπεζας, ο οποίος λέει πως ο ίδιος προσπαθούσε να πείσει τους πελάτες του πως δεν θα γίνει κούρεμα καταθέσεων και όταν άνοιξαν οι τράπεζες, δεν μπορούσε να τους αντιμετωπίσει ούτε να τους κοιτάξει στα μάτια για αυτό κι έφυγε, παίρνοντας βεβαίως μια αποζημίωση.
Έχουμε έναν δικηγόρο ακτιβιστή, ο οποίος κάνει μια πράξη πολιτικής ανυπακοής, όταν μαθαίνει πως η Τρόικα εισηγήθηκε στην Κύπρο να διαγράψει την οφειλή του ταμείο κοινωνικών ασφαλίσεων. Προσπαθώντας να μάθει αν αυτό που γράφτηκε σε έγκυρες εφημερίδες είναι αλήθεια, αυτό που πρωτίστως γίνεται αντιληπτό και έχει την πιο μεγάλη σημασία, είναι πως πλέον κανένας δεν έχει εμπιστοσύνη στο σύστημα, τους θεσμούς, στο κράτος, στην Ευρωπαϊκή Ένωση, στην Τρόικα. Ο δικηγόρος αποφάσισε λοιπόν πως από τη στιγμή που δεν μπορεί να είναι σίγουρος πως δεν θα κουρευτούν και οι κοινωνικές ασφαλίσεις θα σταματήσει να πληρώνει κοινωνικές ασφαλίσεις και οδηγείται στο δικαστήριο. Εκτός από την έλλειψη εμπιστοσύνης και η αδιαφάνεια που επικρατεί στην Κύπρο στηλιτεύεται μέσα από αυτή την ιστορία.
Οι τελευταίες δύο ιστορίες, είναι δύο νέων ανθρώπων. Η μια θετική ιστορία, για ανθρώπους που άρχισαν να κάνουν κάτι μαζί σε μια περίοδο που οι ευκαιρίες είναι λίγες και μια αρνητική περίπτωση ενός παιδιού που ετεροαπασχολείται και πληρώνεται ελάχιστα χρήματα. Σε αυτές τις δύο περιπτώσεις αναφερόμαστε στο κούρεμα της προοπτικής, το κούρεμα της ελπίδας, των ευκαιριών. κ.ο.κ.
Που στοχεύει η κριτική;
Είναι μια ταινία που εκφράζει την κριτική της απέναντι σε ένα σύστημα και όχι απέναντι σε κόμματα, όπως επισήμανε ένας θεατής στη πρώτη προβολή. Είναι ένα σύστημα που προκαλεί τη διαφθορά.
Πόσο εύκολο ήταν να κάνεις τους ανθρώπους να μιλήσουν για ένα θέμα τόσο σχηματικό και πρόσφατο;
Καθόλου. Καθόλου. Είναι πολύ εύκολο να βρεις τους ανθρώπους αλλά τρομερά δύσκολο να τους πείσεις να σου μιλήσουν. Εμείς κινηθήκαμε μέσω του Συνδέσμου Καταθετών της Πρώην Λαϊκής. Πάρα πολύ λίγοι ανταποκρίθηκαν γιατί θεωρούσαν πως θα στιγματιστούν αν μιλούσαν για τα λεφτά που έχασαν, τις καταθέσεις που μειώθηκαν και για τις επιχειρήσεις τους που πλήγηκαν. Τι θα πει ο ανταγωνισμός; Ακόμα και στην περίπτωση των παιδιών, ήταν πολύ δύσκολο να επιλέξεις ποιοι θα είναι αυτοί που θα εκπροσωπήσουν μια ολόκληρη γενιά.
Ποιά στιγμή θεωρείς πάρα πολύ δυνατή κατά τη διάρκεια της ταινίας;
Όλα όσα ζήσαμε εκείνες τις ημέρες. Αυτές τις στιγμές θα έχω να θυμάμαι. Τις αντιδρασεις, τον κόσμο έξω από τη Βουλή, έξω από τις τράπεζες.
Από τις ερωτήσεις μετά την προβολή, τι μηνύματα έλαβες;
Δεν υπήρξαν αρνητικές αντιδράσεις και εντυπωσιάστηκα που δεν έγιναν τεχνικές ερωτήσεις. Ο κόσμος ξέρει τι έγινε και κατάλαβε πως δεν πρόκειται για ένα διερευνητικό ντοκιμαντέρ. Πρόκειται για μια οικονομία που άρχισε ως αγροτική για να καταλήξει παρασιτική και αυτό είναι αντιληπτό και οι ερωτήσεις ανάλογες. Το συγκεκριμένο κοινό ήταν πολύ cool δεν ξέρω ένα άλλο κοινό πως θα μπορούσε να αντιδράσει.
Οι άνθρωποι που μίλησαν στη ταινία, πως αντέδρασαν βλέποντας τον εαυτό τους στο πανί;
Αυτοί που την είδαν, μου είπαν πως τους άρεσε. Τους σεβάστηκα και δεν παραβίασα τα πράγματα που μου εμπιστεύτηκαν. Όσες φορές μου είπαν πράγματα που δεν ήθελαν να συμπεριληφθούν, το έκανα.
Πολύ ενδιαφέρουσα διαδικασία.
Ναι είναι. Προσωπικά η επαφή με τον κόσμο είναι το πιο ενδιαφέρον κομμάτι μιας ταινίας. Μου αρέσουν η φυσιογνωμίες γενικά αλλά πολύ περισσότερο η προσωπική επαφή. Να κερδίσεις την εμπιστοσύνη του είναι πολύ σημαντικό. Μαθαίνω πάρα πολλά όταν δουλεύω πάνω σε μια ταινία
Προβολή:
Πέμπτη 25 Σεπτεμβρίου, Θέατρο Ριάλτο, Λεμεσός, ώρα 20.30. Πληρ. 77777745.
Online Ticketing Service ΕΔΩ
A Haircut Story Official HD Trailer - Rialto Theatre 25/09/14 from Danae Stylianou on Vimeo.
Διάρκεια:
75 λεπτά
Γλώσσα:
Ελληνικά και Αγγλικά (ελληνικοί & αγγλικοί υπότιτλοι)
Σύνοψη:
Στον απόηχο των δραματικών γεγονότων που εκτυλίχθηκαν στη χώρα μας τον περασμένο Μάρτιο του 2013, με το κούρεμα των καταθέσεων, η ταινία καταγράφει επτά ιστορίες, καθώς αυτές αναδύονται μέσα από τη μαύρη τρύπα των τραπεζών. Καταθέτες που επηρεάστηκαν άμεσα από το κούρεμα των καταθέσεων, καθώς και άλλοι πολίτες μοιράζονται τη δική τους μαρτυρία για την οικονομική κρίση στην Κύπρο αλλά και το πρωτοφανές -για την Ευρωζώνη- μέτρο εξυγίανσης των προβληματικών τραπεζών της χώρας.
Συντελεστές:
Την παραγωγή, σκηνοθεσία και μοντάζ της ταινίας ανέλαβε η Δανάη Στυλιανού. Τη φωτογραφία υπογράφει ο Μιχάλης Καλοπαίδης, ενώ τον ήχο ο Μάρκος Παπαγεωργίου και η AV Playroom. Η επιστημονική επιμέλεια αλλά και τα κείμενα που ακούγονται στην ταινία είναι του οικονομολόγου Πέτρου Κοσμά ενώ επιστημονικός σύμβουλος ήταν ο ψυχολόγος και κοινωνικός ερευνητής Αλέξανδρος Λόρδος. Στη μουσική επένδυση συνέβαλαν ντόπιοι και ξένοι καλλιτέχνες, ανάμεσά τους οι Monsieur Doumani, Αντώνης Αντωνίου, Λευτέρης Μουμτζής, Tρίο Τεκκέ, Aris RSN, Κωνσταντίνος Βήτα, Μαρίνα Σάττι, Cayetano και JIM. Tα γραφικά και animation ανέλαβε η Zedem Media, ενώ εκφωνητής της ταινίας είναι ο Άρις Γεροντάκης.