«Η ταινία είναι απίστευτα επιτυχημένη στο σινεμά, πολύ περισσότερο απ’ ότι φανταζόταν τόσο η ‘20th Century Fox Studios’ όσο και εμείς. Πιστεύω, είναι λαϊκή ταινία», επισημαίνει ο Χάρης Ζαμπαρλούκος όταν του αναφέρουμε πως ο κόσμος στην Κύπρο ανταποκρίθηκε μαζικά στην προβολή της. Μια ταινία για την οποία, μάλιστα, πρόσφατα απέσπασε από κοινού με τον σκηνοθέτη Kenneth Branagh το πολύ σημαντικό βραβείο «Duo» στο φεστιβάλ Camerimage της Πολωνίας, που αφορά στην καλύτερη συνεργασία μεταξύ σκηνοθέτη και διευθυντή φωτογραφίας!

Και παρόλο που τα τελευταία χρόνια έχει δώσει πολύ σπουδαία δείγματα γραφής μέσω της δουλειάς του στην 7^η τέχνη, εντούτοις φροντίζει να μας υπενθυμίσει το αυτονόητο, πλην όμως όχι εφαρμόσιμο από όλους. Ότι, δηλαδή, αυτό που θέλεις να πεις θα πρέπει να είναι γνήσιο και όχι απομίμηση κάποιου άλλου.

Το λέει αυτό, μάλιστα, για μια ταινία βασισμένη σε ένα από τα πιο δημοφιλή λογοτεχνικά βιβλία στην ιστορία, που υποτίθεται ο κόσμος ξέρει ήδη την ιστορία, οπότε θα έπρεπε να δώσουν κάτι πολύ καινούργιο στους θεατές ώστε να μπορούν να την απολαύσουν και εν τέλει να διασκεδάσουν, όπως ο ίδιος πολύ χαρακτηριστικά λέει.

Πώς, αλήθεια, το πέτυχαν αυτό και  το «Murder on the Orient Express» έσπασε τα ταμεία;

Επιδιώξαμε να κάνουμε μια ταινία που είναι βασισμένη πάνω σε λογοτεχνία, με σκοπό να πείσουμε τον κόσμο, μετά από αυτό, να πάει να αγοράσει ένα βιβλίο. Οποιοδήποτε βιβλίο, όχι μόνο Άγκαθα Κρίστι. Να έχει ένα ενδιαφέρον για τη λογοτεχνία.

Χάρη, ποια ακριβώς είναι η δουλειά ενός διευθυντή φωτογραφίας; Για ποιο πράγμα που θα δούμε εν τέλει στο σινεμά είσαι υπεύθυνος;

Ότι έχει σχέση με κάμερα, με φωτισμό και γενικά με την εικόνα. Υπάρχει ένας σκηνογράφος που λειτουργεί σαν αρχιτέκτονας, για τους χώρους και τα σκηνικά, η φωτογραφία όμως έχει σχέση με την εικόνα και την κινηματογράφηση της ταινίας.

Έχω μια σοβαρή απορία. Έχοντας την ιδιότητα που έχεις, μπορείς ακόμα να απολαμβάνεις μια ταινία ως απλός τηλεθεατής, ή αυτή η εποχή έχει περάσει ανεπιστρεπτί;

(Γέλια) Όχι, μπορώ να απολαύσω μια ταινία. Έχω αδυναμία στον κινηματογράφο, εξ ου και είναι η δουλειά μου. Πλην όμως, δεν σημαίνει πως όταν βλέπω μια ταινία δεν κάνω μια ανάλυση στο μυαλό μου, αναφορικά με το πώς δημιουργήθηκε κάτι. Επιπλέον, κάποιος που δουλεύει στον κινηματογράφο, μπορεί να εκτιμήσει και τη δουλειά των άλλων.

 

Πρόσφατα, στο φεστιβάλ κινηματογράφου Camerimage, στην Πολωνία, τιμήθηκες με το βραβείο «Duo» για την καλύτερη συνεργασία μεταξύ σκηνοθέτη και διευθυντή φωτογραφίας; Πόσο σημαντικό είναι το εν λόγω βραβείο;

Για μένα είναι το πιο σημαντικό βραβείο, από την άποψη ότι ένας διευθυντής φωτογραφίας είναι πάντα δίπλα-δίπλα με τον σκηνοθέτη σε μια ταινία. Συγκεκριμένα, με τον Kenneth Branagh πάμε τώρα για την 6η μας ταινία (σ.σ. το «Murder in the Orient Express» ήταν η 5η). Δεν έχω συνεργαστεί με κανέναν άλλο σκηνοθέτη στον ίδιο βαθμό. Βασικά, τα τελευταία 10-11 χρόνια της ζωής μου δουλεύω με τον Kenneth. Επιπλέον, το Camerimage ως φεστιβάλ είναι και το αγαπημένο μου, όχι μόνο επειδή είναι αφιερωμένο στο cinematography αλλά και επειδή οι ιδρυτές του, που είναι και προσωπικοί μου φίλοι, έχουν καταφέρει πολλά όλα αυτά τα χρόνια. Μάλιστα, φέτος που είναι και τα 25χρονα του φεστιβάλ, έχω έναν επιπλέον λόγο να χαίρομαι για τη συγκεκριμένη βράβευση.

 

Το πιο σημαντικό πράγμα είναι, εκτός από τον ενθουσιασμό, αυτό που θέλεις να πεις να είναι γνήσιο.

Τι προσέδωσε στην ταινία η χρήση κάμερας 65 χιλιοστών;

Νομίζω πως η λήψη είναι πολύ επιβλητική. Κάνει τον θεατή να νοιώθει πιο κοντά και πιο έντονα τόσο τους ηθοποιούς όσο και τα σκηνικά, τον κάνει να νοιώθει ότι είναι εκεί.

Πέρσι είχες παραδώσει ένα masterclass στην Κύπρο, το οποίο αφορούσε στην πρόκληση να αποδοθεί μέσα από τη φωτογραφία το ανθρώπινο δράμα σε ένα σκηνικό ταινίας δράσης ή θρίλερ. Αυτό ήταν και το σημείο πάνω στο οποίο δούλεψες περισσότερο στην ταινία;

Ναι, σίγουρα. Τα διάφορα κομμάτια που ετοιμάζουμε και θέλουμε να δείξουμε σε μια ταινία, ο θεατής είναι σημαντικό να τα νοιώσει ταυτόχρονα. Όλα μαζί, όχι ένα-ένα. Τη δράση, το συναίσθημα, τα χρώματα, την αίσθηση του χώρου και του χρόνου… Αυτό είναι πολύ σημαντικό.

 

Ποιο θα έλεγες πως είναι το σπουδαιότερο πράγμα που πετύχατε μέσω της ταινίας;

Το «Murder on the Orient Express» είναι ένα από τα πιο δημοφιλή βιβλία στην ιστορία. Είναι κάτι που το ξέρει ήδη ο κόσμος, οπότε έπρεπε να δώσουμε κάτι καινούργιο στους θεατές, έτσι ώστε να μπορούν να το απολαύσουν. Αλλά και για την καινούργια γενιά, να τους δώσουμε την ευκαιρία να πάνε πίσω στην Άγκαθα Κρίστι και να την απολαύσουν. Ως ένα σημείο, κάτι άλλο που επιδιώξαμε ήταν να κάνουμε μια ταινία που είναι βασισμένη πάνω σε λογοτεχνία με σκοπό να πείσουμε τον κόσμο, μετά από αυτό, να πάει να αγοράσει ένα βιβλίο. Οποιοδήποτε βιβλίο, όχι μόνο Άγκαθα Κρίστι. Να έχει ένα ενδιαφέρον για τη λογοτεχνία. Επίσης, πήραμε και κάτι από το θέατρο και την τραγωδία, που δεν είναι τόσο φανερό μέσα στο βιβλίο και αυτό είναι η κάθαρση στο τέλος. Η ερμηνεία του Kenneth στο τέλος παραπέμπει σε μια τραγωδία, παρά σε αυτό που έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε συνήθως, όπου ο Πουαρό στο τέλος είναι ψυχρός και χωρίς συναίσθημα. Εμείς, κάναμε το αντίθετο. Ήταν γεμάτο πάθος. Εκείνη την ιδέα της κάθαρσης, που υπάρχει σε μια τραγωδία, θέλαμε να την νοιώσει ο θεατής στην ταινία μας. Αυτή είναι η δική μας ερμηνεία στην ιστορία.

Οι κριτικές του κόσμου είναι εξαιρετικές, όχι όμως και των κριτικών… Γιατί σε κάποιες περιπτώσεις διαφέρουν τόσο πολύ οι απόψεις κοινού και κριτικών;

Ναι μεν οι κριτικοί έχουν το δικαίωμα να πουν αυτό που πιστεύουν για μια ταινία, το κοινό όμως αποφασίζει είτε την εκτιμούν είτε όχι. Στο κάτω-κάτω, η δουλειά των κριτικών είναι να πουλήσουν την άποψή τους ενώ η δουλειά ενός δημιουργού είναι να τα φτιάξει την καλύτερη ταινία που μπορεί. Εγώ προσωπικά, ως δημιουργός, είμαι πολύ αυστηρός κριτής για τον εαυτό μου, και αυτό είναι κάτι που με βοηθά να κάνω ότι καλύτερο μπορώ και όχι να ενεργώ βάσει των όσων γράφουν κάποιοι άλλοι.

Η ιδέα ότι θα δούλευα με έναν γνωστό και αξιόλογο σκηνοθέτη, πάνω σε ένα βραβευμένο λογοτεχνικό έργο, ήταν κάτι που με έκανε να νοιώσω ότι αξίζει τον κόπο που ασχολήθηκα με την κινηματογράφηση.

Ποια ήταν η πιο ξεχωριστή, ενδεχομένως ευχάριστη, στιγμή που ζήσατε στα γυρίσματα;

Για μένα, οι καλύτερες στιγμές ήταν όταν είχαμε όλους τους ηθοποιούς είτε σε ένα βαγόνι είτε σε μια σκηνή. Ήμασταν όλοι πολύ ενθουσιασμένοι όταν είχαμε και τους 13. Ήταν κάτι το ξεχωριστό, κάτι που δεν είναι σύνηθες να συμβαίνει σε μια ταινία. Όλοι μαζί πρέπει να ήταν μόνο για δυο βδομάδες. Συνήθως, οι ηθοποιοί έρχονται για λίγες μέρες, όμως το να έχεις ταυτόχρονα τόσο ταλέντο μαζεμένο μπροστά σου είναι κάτι σπάνιο.

Αν σε ρωτούσα να μου πεις ποιο ήταν το κομβικό σημείο στην πορεία σου στον χώρο, τι θα έλεγες;

Η πρώτη μου ταινία με κάποιον σκηνοθέτη που τύγχανε τεράστιου σεβασμού ήταν αυτή με τον Roger Michell, το «Enduring Love». Ο Roger έχει κάνει απίθανες ταινίες, όπως το «Changing Lanes», το «Notting Hill». Και πάλι, ως ένα κομμάτι λογοτεχνίας, το βιβλίο «Enduring Love» του Ian McKane είναι ένα καταπληκτικό βιβλίο, εξ ου και η ιδέα ότι θα δούλευα με έναν γνωστό και αξιόλογο σκηνοθέτη πάνω σε ένα βραβευμένο λογοτεχνικό έργο, ήταν κάτι που με έκανε να νοιώσω ότι αξίζει τον κόπο που ασχολήθηκα με την κινηματογράφηση.

 

Το πιο σημαντικό, για μένα, είναι να κατορθώσεις να φτιάξεις κάτι με το οποίο ο θεατής θα διασκεδάσει. Αυτό είναι το βραβείο.

Αν σου ζητούσα να δεις τον εαυτό σου από απόσταση, ποιο θα έλεγες πως είναι το ατού σου ως κινηματογραφιστής; «Ο Ζαμπαρλούκος είναι κιηματογραφιστής με σπάνια χάρη και δύναμη», είπε πρόσφατα ο Brannah.

Ήταν γενναιόδωρος ο Kenneth όταν είπε αυτά τα πράγματα. Εγώ, απλώς πάω δουλειά, κάνω τη δουλειά μου. Το σημαντικό είναι να είσαι συνεπής, να είσαι στην ώρα σου, να κάνεις ό,τι καλύτερο μπορείς. Νοιώθω όπως θα ένοιωθε οποιοσδήποτε, σε οποιαδήποτε δουλειά. Δεν βλέπω τίποτε το ξεχωριστό.

Ποια συμβουλή θα έδινες σε κάποιον που ασχολείται με τον κινηματογράφο;

Το θέμα είναι να νοιώθεις ότι όλα είναι από εσένα και όχι απομίμηση κάποιου άλλου. Αυτό είναι κάτι πολύ σημαντικό στον κινηματογράφο. Ό,τι κάνεις, δηλαδή, να είναι γνήσιο, αφού ο θεατής θα το δει. Είτε κάνεις φωτογραφία, είτε κάνεις σκηνικά, είτε κοστούμια, είτε είσαι βοηθός σκηνοθέτης ή βοηθός οπερατέρ, το πιο σημαντικό πράγμα, νομίζω, είναι, εκτός από τον ενθουσιασμό, αυτό που θέλεις να πεις να είναι γνήσιο.

 

Η σχέση σου με την Κύπρο ποια είναι; Και τι αγαπάς περισσότερο στο νησί;

Είναι η πατρίδα μου. Εκεί γεννήθηκα, εκεί μεγάλωσα. Η οικογένειά μου και οι φίλοι μου είναι εκεί. Ο λόγος που ζω στο εξωτερικό είναι για το επάγγελμά μου, είτε επειδή με επέλεξε αυτό είτε επειδή το επέλεξα εγώ.

Να πούμε πως δεν είσαι ο μόνος Κύπριος που έχει συμμετοχή στην ταινία...

Ναι, ήταν και ο Μίλτος Γερολέμου, ένας απίστευτος ηθοποιός που είχε μια μικρή σκηνή με τον Kenneth, σαν ένας ψωμάς. Επίσης, στην ομάδα μου είχα έναν Έλληνα οπερατέρ, τον Τριαντάφυλλο, ο οποίος έκανε όλο το steadycam για την ταινία (το οποίο είναι απίστευτα δύσκολο όταν μιλούμε για ταινία 65 mm), αλλά και μια Κύπρια στο art department.

Τα διάφορα κομμάτια που ετοιμάζουμε και θέλουμε να δείξουμε σε μια ταινία, ο θεατής είναι σημαντικό να τα νοιώσει ταυτόχρονα. Όλα μαζί, όχι ένα-ένα. Τη δράση, το συναίσθημα, τα χρώματα, την αίσθηση του χώρου και του χρόνου…

Είμαστε μακριά ακόμα από την εποχή που δεν θα χρειάζεται να κάνουμε ειδική αναφορά κάθε φορά που ένας Κύπριος θα είναι σε μια σημαντική παραγωγή στο σινεμά;

Είμαστε μικρό νησί… Αλλά, παρόλα αυτά είχαμε δύο πολύ σημαντικούς Κύπριους στον παγκόσμιο κινηματογράφο. Στη διεύθυνση φωτογραφίας ο Χάρης Σαββίδης ήταν ένας κολοσσός, ενώ και σε ότι αφορά στη σκηνοθεσία ο Μιχάλης Κακογιάννης ήταν ένας τεράστιος κινηματογραφικός παράγοντας.

Τέλος, θέλω να μου πεις ειλικρινά κατά πόσο νοιώθεις ότι ωρίμασαν οι συνθήκες για να μπεις στην κούρσα των Όσκαρ.

Αυτό δεν είναι κάτι για το οποίο κάποιος πρέπει να σκέφτεται. Είναι απλώς ένα ωραίο πράγμα, όταν και εφόσον συμβεί. Το πιο σημαντικό, για μένα, είναι να κατορθώσεις να φτιάξεις κάτι με το οποίο ο θεατής θα διασκεδάσει. Αυτό είναι το βραβείο. Όσο για μια υποψηφιότητα στα Όσκαρ, καλοδεχούμενη οπότε και αν έρθει.