Το πιο κάτω κείμενο δημοσιεύτηκε αρχικά στην ιστοσελίδα positiveparentingconnection.net, και αναλύει το πώς οι γονείς προβάλλουν από την νηπιακή ακόμη ηλικία στα παιδιά τους, τον εκφοβισμό και την επίδειξη σωματικής δύναμης.

Όταν ακούω γονιό να μετρά, 1,2,,,, πάντα αναρωτιέμαι τι θα πουν στο παιδί ότι θα συμβεί μετά το μέτρημα όταν ο γονιός φτάσει στο 3.

Γράφει η Pam Leo*



Ένα από τα σημαντικότερα θέματα στα σχολεία σήμερα είναι ο εκφοβισμός. Οι γονείς και οι δάσκαλοι έρχονται αντιμέτωποι καθημερινά με το πώς θα τον σταματήσουν. Οι ενήλικες χωρίς να το συνειδητοποιούμε όμως, μαθαίνουμε αυτή την εκφοβιστική συμπεριφορά με το να την επιδεικνύουμε όταν χρησιμοποιούμε την πνευματική και σωματική μας ανωτερότητα, σαν απειλή για να πείσουμε τα παιδιά να κάνουν κάτι.  

Όταν ακούω γονιό να μετρά, 1,2,,,, πάντα αναρωτιέμαι τι θα πουν στο παιδί ότι θα συμβεί μετά το μέτρημα όταν ο γονιός φτάσει στο 3. Είναι η απειλή του χτυπήματος, του κατσαδιάσματος, της απομόνωσης, της εγκατάλειψης (φεύγω χωρίς εσένα) ή είναι η στέρηση της αγάπης και της αποδοχής; Οποιαδήποτε και αν είναι η απειλή, συχνά δεν ακούω 3, όπως προβλέπεται, υπό την απειλή του τι θα συνέβαινε, αν ο γονιός έφτανε στο 3 το παιδί κάνει αυτό που ο γονιός λέει.

Τα παιδιά ξέρουν ότι οι ενήλικες είναι πιο μεγαλόσωμοι και πιο δυνατοί. Συμμορφώνονται για να αυτοαμυνθούν

Οι γονείς χρησιμοποιούν απειλές για να κάνουν τα παιδιά να συνεργαστούν, γιατί αυτό τους υποδείκνυαν καθώς μεγάλωναν και αυτοί. Οι περισσότεροι από εμάς είμαστε εξοικειωμένοι με την φράση «αλλιώς» κάναμε ότι μας έλεγαν με τον φόβο ακόμα και αν δεν ξέραμε τι θα είναι αυτό το «αλλιώς». Καθώς το μέτρημα φαίνεται να είναι μαγικό για την πειθαρχία, δεν υπάρχει μαγεία στις απειλές

Τα παιδιά ξέρουν ότι οι ενήλικες είναι πιο μεγαλόσωμοι και πιο δυνατοί. Συμμορφώνονται για να αυτοαμυνθούν. Αν ο μόνος τρόπος για να κάνουμε τα παιδιά μας να κάνουν ότι ζητάμε είναι με το να τα εκφοβίζουμε με τη σωματική μας δύναμη και το μέγεθός μας, πως θα το κάνουμε όταν δεν θα είμαστε πλέον πιο μεγάλοι και πιο δυνατοί;

Αρκετοί γονείς βλέπουν τη μη συνεργασία των παιδιών, σαν μια πρόκληση στη δική τους εξουσία απέναντι στα παιδιά τους

Ρωτήστε τον γονιό οποιουδήποτε εφήβου αν το μέτρημα ακόμα μετρά. Όχι μόνο οι απειλές δεν δουλεύουν πια, αλλά τα παιδιά πλέον έχουν μάθει να χρησιμοποιούν και τον ίδιο τρόπο για να πετύχουν αυτό που θέλουν.

Αρκετοί γονείς βλέπουν τη μη συνεργασία των παιδιών, σαν μια πρόκληση στη δική τους εξουσία απέναντι στα παιδιά τους. Μόλις αντιλαμβανόμαστε τη μη συνεργάσιμη συμπεριφορά -που συνήθως πίσω από αυτήν υπάρχει μη ακάλυπτη ανάγκη ή προκαλείται από μη ρεαλιστικές δικές μας προσδοκίες- δεν πρέπει να το παίρνουμε σαν κάτι προσωπικό.

Αυτή η σύγκρουση μετατρέπεται σε διαμάχη όταν οι γονείς χρησιμοποιούν τη δύναμη του φόβου, αντί τη δύναμη της αγάπης. 

Οι ενήλικες και τα παιδιά έχουν διαφορετικές ανάγκες. Μερικές φορές οι ανάγκες μας και το πρόγραμμά μας έρχεται σε σύγκρουση με αυτές των παιδιών. Τα παιδιά για παράδειγμα που είναι απορροφημένα μέσα στο παιχνίδι τους, δεν θέλουνε να τα διακόψουμε για να πάμε να κάνουμε κάποια δουλεία εκτός σπιτιού. Όταν ο γονιός θέλει να κάνει κάτι και το παιδί κάτι άλλο, έχουμε σύγκρουση αναγκών.

Αυτή η σύγκρουση μετατρέπεται σε διαμάχη όταν οι γονείς χρησιμοποιούν τη δύναμη του φόβου, αντί τη δύναμη της αγάπης. Ο δεσμός – δέσιμο που έχουν οι ενήλικες με τα παιδία είναι το πιο δυνατό «εργαλείο», ένας ισχυρός δεσμός δημιουργείται μέσα στο χρόνο όταν οι γονείς με στοργή και σταθερότητα αντιμετωπίζουν τις πρωταρχικές ανάγκες των παιδιών.

Καθώς τα παιδιά μαθαίνουν τον εκφοβισμό από τους γονείς, θα μάθουν ότι ο τρόπος επίλυσης προβλημάτων είναι αυτός και από το σπίτι θα μεταφερθεί στο σχολείο.

Οι απειλές επικοινωνούν το τί σκέφτεσαι, νιώθεις, θέλεις, έχεις ανάγκη, δεν είναι σημαντικά για μένα. Όταν επιλύουμε τις συγκρούσεις δείχνοντας στο παιδί ότι οι ανάγκες του και τα συναισθήματα του μετράνε, δυναμώνουμε το δεσμό μας και αποφεύγουμε τις διαμάχες. Αν θέλουμε να μάθουμε στα παιδία μας την αγάπη αντί το μίσος, πρέπει να μάθουμε να χρησιμοποιούμε μεθόδους επίλυσης συγκρούσεων στην καθημερινή μας αλληλεπίδραση με αυτά.

Καθώς τα παιδιά μαθαίνουν τον εκφοβισμό από τους γονείς, θα μάθουν ότι ο τρόπος επίλυσης προβλημάτων είναι αυτός και από το σπίτι θα μεταφερθεί στο σχολείο. Τα πολύ μικρά παιδία μαθαίνουν τρόπους επίλυσης συγκρούσεων αν τους το υποδείξουμε. Όταν για παράδειγμα 2 παιδιά θέλουν το ίδιο παιχνίδι, μπορούμε να τους δείξουμε έναν τρόπο επίλυσης αυτής της διαμάχης.

Όταν υπάρχει σύγκρουση αναγκών επειδή ο γονιός θέλει να κάνει μια μικροδουλειά και το παιδί να μείνει σπίτι να παίξει, μπορούμε να πούμε «ας λύσουμε το πρόβλημα και να δούμε αν υπάρχει τρόπος να κάνουμε και οι δύο αυτό που έχουμε ανάγκη».

Ίσως μπορεί το παιδί να πάρει το παιχνίδι μέσα στο αμάξι ή η δουλειά να μετατεθεί για άλλη μέρα. Όταν ο γονιός είναι έτοιμος να φύγει από την παιδική χαρά και το παιδί θέλει να παίξει κι άλλο, ας προτείνουμε έναν συμβιβασμό πέντε λεπτών επιπλέον και να κάνουμε κάτι διασκεδαστικό μόλις γυρίσουμε σπίτι.

Συχνά δεν είναι τόσο το ότι θέλει να φύγει από την παιδική χαρά το παιδί, αλλά ότι δεν θέλει να τελειώσει η διασκέδαση.

Όταν μαθαίνουμε στο παιδί ότι όλων οι ανάγκες είναι εξίσου σημαντικές, με το να θεωρούμε τις δικές του σημαντικές, του μαθαίνουμε να εκτιμά και τις ανάγκες των άλλων.

Θα έχει φορές που δεν θα διαθέτουμε παραπάνω χρόνο να ακούσουμε την ανάγκη του παιδιού ή ακόμα και αν την αντιληφθούμε και πάλι το παιδί δεν θα μπορεί να συνεργαστεί.

Σ’ αυτές τις περιπτώσεις πρέπει να επιτρέψουμε στο παιδί να έχει τα δικά  του συναισθήματα. Δεν είναι ποτέ εντάξει να πεις στο παιδί ότι φεύγεις χωρίς αυτό από κάπου. Η απειλή με εγκατάλειψη τρομοκρατεί το παιδί. Όταν το παιδί έχει ένα τάντρουμ επειδή θα φύγει απ’ την παιδική χαρά, μπορεί να μην είναι τόσο το ότι θα φύγει από εκεί, αλλά αυτό να είναι ο κερασάκι στην τούρτα που θα είναι η αιτία να απελευθερώσει τις συσσωρευμένες ματαιώσεις όλης της μέρας.

Το παιδί απλά έχει ανάγκη να κλάψει να ξελαφρώσει από το στρες όλης της μέρας. Θα ακολουθήσει πιο εύκολα αν του πούμε «ξέρω ότι είσαι στεναχωρημένος και μπορείς να κλάψεις όσο θες». Όταν ξεσπάσει το κλάμα, το παιδί θα είναι πιο συνεργάσιμο.

Όταν το παιδί αντιδρά αρνητικά σε μια λογική απαίτησή μας, πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι υπάρχει σύγκρουση αναγκών. Μόλις αναγνωρίσουμε ότι οι ανάγκες μας είναι σε σύγκρουση, μπορούμε να προσπαθήσουμε να επιλύσουμε το πρόβλημα. Έμαθα να λέω «όταν συμπεριφέρεσαι έτσι ξέρω ότι κάτι δεν πάει καλά, επειδή οι άνθρωποι που αγαπιούνται δεν συμπεριφέρονται έτσι ο ένας στον άλλο, μπορείς να μου πεις τί έχεις ανάγκη ή τί σε πληγώνει»;

Αν θυμηθώ και σταματήσω και κάνω μια απλή ερώτηση, αλλάζει όλο το πλαίσιο της διαμάχης. «Σ’ αγαπώ και το τι νιώθεις και έχεις ανάγκη, είναι σημαντικό για μένα». Μετρώντας 1,2,3 επικοινωνούμε στο παιδί «είμαι μεγαλύτερος από εσένα και πιο δυνατός και καλύτερα να κάνεις αυτό που σου λέω αλλιώς θα (με κάποιο τρόπο) σε πληγώσω».

Όταν ένα μεγάλο παιδί λέει σε ένα μικρότερο «αν δεν κάνεις αυτό που  σου λέω θα σε πληγώσω» το αποκαλούμε εκφοβισμό, όταν το κάνει ο ενήλικας στο παιδί είναι πειθαρχεία.

Όταν συμπεριφερόμαστε στα παιδιά με τρόπο που αφαιρούμε την αξιοπρέπεια τους, τους μαθαίνουμε πως να το κάνουν με την σειρά τους στους άλλους.

Αν θέλουμε να σταματήσει ο εκφοβισμός πρέπει να σταματήσουμε να τα εκφοβίζουμε.

Η δύναμη του φόβου περνάει εύκολα και γρήγορα και μακροπρόθεσμα, η δύναμη της αγάπης θέλει περισσότερη δουλεία και χρόνο αλλά τα παιδιά δεν θα χάσουν ποτέ από αυτή.

*Μετάφραση: Χριστίνα Βογιατζή