Το μπρούτζινο άγαλμα του Γεώργιου Γρίβα Διγενή, το οποίο δεσπόζει στο συγκεκριμένο σημείο σχεδίασαν και φιλοτέχνησαν ο καλλιτέχνης Νίκος Κουρούσιης και η αρχιτέκτονας Μαργαρίτα Δανού, έπειτα από εντολή του Συμβουλίου Ιστορικής Μνήμης Αγώνα ΕΟΚΑ 1955-1959 και των Συνδέσμων Αγωνιστών ΕΟΚΑ 1955-1959. Ένα άγαλμα που κρύβει πίσω του μεγάλη ιστορία, όπως και το Μουσείο Μνήμης πλοιαρίου «Άγιος Γεώργιος», το οποίο βρίσκεται λίγα μέτρα πιο πέρα. Το συγκεκριμένο μνημείο του Γρίβα, βρίσκεσαι στη Χλώρακα, στο σημείο που αποβιβάστηκε ο Γρίβας, λίγο πριν ξεκινήσει τον απελευθερωτικό αγώνα εναντίων των Άγγλων. 

Η ακτή της Αλυκής στη Χλώρακα την περίοδο του κυπριακού απελευθερωτικού αγώνα 1955-1959, ήταν μια απόμακρη ερημική ακτή, γι' αυτό επιλέγηκε ως ο τόπος για τη μυστική άφιξη του από την Ελλάδα, αλλά και για την παραλαβή των πρώτων φορτίων οπλισμού. Ο χώρος εκεί αποτελεί σημαντικό μνημειακό χώρο όπου σήμερα το πλοιάριο «Άγιος Γεώργιος» που μετέφερε πυρίτιδα και πυρομαχικά για τον αγώνα, εκτίθεται σε ένα ειδικά σχεδιασμένο υπόστεγο-μουσείο.

 

Επίσης εκεί κοντά βρίσκεται και η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου, που η Ζήνα Κάνθερ ανήγειρε με δίκες της δαπάνες προς τιμήν του στρατιωτικού αρχηγού του Αγώνα. Το παρεκκλήσι, που εικονογραφήθηκε αργότερα από τους Γεώργιο και Αλέξανδρο Κωνσταντινίδη με τη φροντίδα της Μητρόπολης Πάφου και τις δωρεές χριστιανών, αποτελεί σήμερα αναπόσπαστο τμήμα του όλου μνημειακού χώρου στην ακτή της Χλώρακας. Η τοπογραφία του φυσικού περιβάλλοντος, σύμφωνα με τους κατασκευαστές του μνημείου, οδήγησε στο σχεδιασμό του «Χώρου Μνημείου» ως αυτονόμου γλυπτικού αντικείμενου, ενώ ο χώρος γύρω από το γλυπτό διαμορφώνεται σαν μια μικρή πλατεία όπου συγκεντρώνεται το κοινό κατά τη διάρκεια της κατάθεσης στεφάνου. Στο κέντρο της πλατείας μια μνημειακή κατασκευή από μπρούντζο σηματοδοτεί το χώρο αποβίβασης του Αρχηγού Διγενή στην ακτή της Χλώρακας, για να αναλάβει την οργάνωση και διεύθυνση του απελευθερωτικού αγώνα της ΕΟΚΑ. Η κατασκευή είναι ένα τεράστιο παράθυρο, ένα πρόπυλο, που καταγραφεί τον ορίζοντα. Στο άνω μέρος της κατασκευής ένα μπρούντζινο γλυπτό φέρει το σχήμα πλοιαρίου. Η μετάπλαση του σε κίνηση πετάγματος εισηγείται την κίνηση στο νερό ή στον αέρα.

Πάνω σε σημείο της λιθοδομής παραπλεύρως των σκαλοπατιών που οδηγούν στο μνημείο, είναι τοποθετημένες ανάγλυφες παραστάσεις σε λευκό μάρμαρο. Οι παραστάσεις απεικονίζουν την άφιξη του Διγενή στην ακτή της Χλώρακας, τη μεταφορά του οπλισμού και τη σύλληψη του πλοιαρίου. Τις παραστάσεις σχεδίασε και κατασκεύασε ο Ελλαδίτης γλυπτής Βαγγέλης Μουστάκας. Προς τα δεξιά σε κεντρικό σημείο, τοποθετήθηκε ο ανδριάντας του Αρχηγού Διγενή. 

Στον  εκθεσιακό  χώρο του μουσείου φυλάγεται  το  ιστορικό  πλοιάριο «Άγιος  Γεώργιος»  με  το οποίο έφθασε ο πρώτο οπλισμός από την Ελλάδα στην Κύπρο, για το ένοπλο Αγώνα. Εδώ εκτίθενται παράλληλα και ο οπλισμός, τα δημοσιεύματα και φωτογραφικό υλικό σχετικό με τα ιστορικά γεγονότα που έλαβαν χώρα στην περιοχή αυτή.

 

Ιστορικά δεδομένα

Ήταν 25 Ιανουαρίου, όταν ο πλοίαρχος του Αγγλικού πολεμικού «Κόμετ» εντόπισε στο ραντάρ το καΐκι «Άγιος Γεώργιος» να κινείται στα δυτικά της Χλώρακας. Αμέσως έσβησε τις μηχανές, έκανε συσκότιση και ειδοποίησε την αστυνομία. Άγγλοι στρατιώτες που στρατοπέδευαν στο Κόλπο των Κοραλλίων, μεταφέρθηκαν στη Χλώρακα, και περικύκλωσαν όλη την περιοχή από το χωριό μέχρι την παραλία.

 

Και ενώ το πλοιάριο πλησίασε την ακτή και άρχισε να ξεφορτώνεται ο οπλισμός και να μεταφέρεται στην ξηρά με βάρκα, περίπολος αστυνομικών στη πορεία τους για τα «Ροδαφίνια» συνέλαβαν τους Κυριάκο Μαυρονικόλα και Μιχαλάκη Π/Αντωνίου που μετέφεραν στόρια για τις ανάγκες του πλοιαρίου, και άλλες δυο περίπολοι περικύκλωσαν την ακτή και συνέλαβαν τους υπόλοιπους μαζί με κιβώτια τα οποία είχαν ήδη εκφορτωθεί. Ταυτόχρονα το Αγγλικό πολεμικό κατεδίωξε και συνέλαβε το καΐκι «Άγιος Γεώργιος» με όλο το πλήρωμα. Οι συλληφθέντες δικάστηκαν και καταδικάστηκαν σε πολυετη φυλακιση.

Μετά τη σύλληψη του το καΐκι «Άγιος Γεώργιος» οδηγήθηκε στο λιμανάκι της Κάτω Πάφου. Αργότερα οι Άγγλοι το πούλησαν σε δημόσιο πλειστηριασμό. Ο τότε δήμαρχος Πάφου Ιάκωβος Ιακωβίδης, ενεργώντας κατόπιν εντολής του Αρχιεπίσκοπου Μακαρίου, το αγόρασε για να χρησιμοποιηθεί ως μουσειακό έκθεμα ενός μουσείου για τον απελευθερωτικό αγώνα της Κύπρου. Με πρωτοβουλία του Παπακώστα Λεωνίδα και έξοδα της Ζήνας Κάνθερ το καΐκι μεταφέρθηκε στην ακτή Αλυκή της Χλώρακας τον Οκτώβριο του 1961 και τοποθετήθηκε σε κτίριο που κατασκευάστηκε ειδικά γι’ αυτό το σκοπό και το οποίο οικοδομήθηκε το 1968 από το Υπουργείο Παιδείας Το 1994 ανακαινίστηκε με δαπάνες της Ιεράς Μητρόπολης Πάφου και του Συμβουλίου Ιστορικής Μνήμης Αγώνα ΕΟΚΑ 1955-1959 και το έτος 2000 προστέθηκε νέα πτέρυγα.

 

*Με πληροφορίες από chloraka.org, paphosnews.wordpress.com