«Το τρένο φεύγει σε ένα λεπτό», φωνάζει ο σταθμάρχης στον σιδηροδρομικό σταθμό της Νταντογκ, στα βόρεια σύνορα της Κίνας με την Βόρεια Κορέα. Ο Κινέζος συνοριοφύλακας επιμένει ότι η χειρόγραφη σημείωση στην κινεζική βίζα μου, κατά την άφιξη στο αεροδρόμιο του Πεκίνου, δεν αποδεικνύει τη νόμιμη είσοδό μου στη χώρα.

Βλέπω με την άκρη του ματιού μου τον Ιρλανδό συνοδό μας να προσπαθεί να συνεννοηθεί με έναν αστυνομικό και καταλαβαίνω ότι κάτι δεν έχει πάει καλά. Έχω επιστρατεύσει όλες τις διαπραγματευτικές μου ικανότητες και χαμογελώ σαν παιδί της Κρεστ, προσπαθώντας να κερδίσω τη συμπάθεια του αστυνομικού ώστε να με αφήσει να φύγω από την χώρα. Αν υπάρχει Θεός, εκείνη την στιγμή βάζει το χέρι του! Ο Κινέζος συνοριοφύλακας, με μια κίνηση που τη βλέπω ακόμα σε slow motion, μου δίνει την υπερπολύτιμη σφραγίδα!

Ανακουφισμένος, είμαι έτοιμος για τον επόμενο έλεγχο στα βορειοκορεάτικα πλέον σύνορα. Και πάλι έντονη ανησυχία και άγχος χωρίς αιτία. Ξεκινά από τον συνοδό και μας κυριεύει όλους. «Δηλώστε ό,τι ηλεκτρονική συσκευή έχετε και μπείτε σε δυάδες για να περάσουμε έλεγχο», μας λένε. Σας θυμίζει κάτι, άντρες αναγνώστες;

Μέσα από την κλειδαρότρυπα

Επιβιβαζόμαστε στο τρένο και το κλίμα αλλάζει και πάλι. Ενθουσιασμένες Κινέζες βγάζουν φωτογραφίες έναν δίμετρο ξανθό Γερμανό συνταξιδιώτη μας. Μέσα στο τρένο, οι Βορειοκορεάτες έχουν στήσει ένα τελετουργικό... Πάπιες, νουντλς, παστά ψάρια, ποτά, δίνουν σε κάθε κλινάμαξα διαφορετική μυρωδιά και κάνουν τη διαδρομή ξεχωριστή. Το κινητό έχει σταματήσει να πιάνει.

Οι ευρωπαίοι τουρίστες του βαγονιού έχουμε καθηλωθεί στα παράθυρα. Άνθρωποι στους δρόμους, με ποδήλατα, ζώα, φορτωμένοι σαν μουλάρια, κουβαλάνε από τη σοδειά της ημέρας μέχρι και ξύλα για να ζεσταθούν, μικρά παιδιά που περιμένουν να χαιρετίσουν το τρένο σαν περνάει πρώτη φορά. Φωτιές στα χωράφια, ηλιοβασίλεμα και στρατιωτικά εμβατήρια... Που είμαι;

Σε ένα ταξίδι στη Βόρεια Κορέα ο στόχος για όλους είναι κοινός: να καταφέρουν να πάρουν έστω μία κλεφτή ματιά πέρα από αυτό που θα τους επιτραπεί να δούνε, το οποίο θα είναι ίσως και η μοναδική αληθινή εικόνα. Το ταξίδι με τρένο βοηθάει σημαντικά σε αυτό.

Έχοντας εντοπίσει από την πρώτη στιγμή την πανέμορφη Βορειοκορεάτισσα του βαγονιού μας αποφασίζω να την προσεγγίσω μήπως και καταφέρω να αντλήσω πληροφορίες για αυτό το θέατρο του πρόλογου, αυτού του πιο εσωστρεφούς κράτους στον κόσμο.

Το ενδιαφέρον για τον δυτικό κόσμο

Ξεκινάω την κουβέντα μου με την Λι Σο και τη ρωτώ σχετικά με την καταγωγή, την οικογένειά της κλπ. Σύντομα, φτάνουμε στο σημείο να της δείχνω φωτογραφίες από την καθημερινή μου ζωή. Η Λι ταξίδευε μαζί με άλλους συναδέλφους της, οι οποίοι ήξεραν πολλά πράγματα για την Ελλάδα, την Αθήνα, την Ακρόπολη, την ελληνική κρίση, τη Θεσσαλονίκη!

Χωρίς να μπορώ να βάλω όρια, το κινητό μου που είχα δώσει αρχικά στη Λι, ζητάνε οι υπόλοιποι και εγώ δεν μπορώ να αρνηθώ (προετοιμασμένος για έλεγχο στα σύνορα, είχα φυσικά διαγράψει το οτιδήποτε μπορούσε να θεωρηθεί προσωπικό, προκλητικό ή κατακριτέο). Το αρπάζουν και μαζεύονται για να δουν φωτογραφίες, με ένα πάθος αρπακτικού που μόλις έχει εντοπίσει το θήραμά του. Τους κάνουν εντύπωση τα πάντα, ενώ γυρνάνε τις φωτογραφίες με μανία.

Ξενάγηση στην Πιονγκγιάγκ

Φτάνουμε στην Πιονγκγιάγκ μετά από αυτό το εικοσιτετράωρο επεισοδιακό ταξίδι και οι συνοδοί μας μας περιμένουν για να μας παραλάβουν. Στη Βόρεια Κορέα απαγορεύεται σε όλους τους τουρίστες να κυκλοφορούν ασυνόδευτοι.

Οι οργανωμένες ξεναγήσεις στη Βόρεια Κορέα δεν περιλαμβάνουν παρά μία απόδοση φόρου τιμής στους ηγέτες και το καθεστώς. Επισκεφθήκαμε τα σχολεία τους, τα πανεπιστήμιά τους, τα πατρικά τους. Μέχρι και το υπερπολυτελέστατο, μεγαλειώδες μαυσωλείο τους, το οποίο οι ντόπιοι επισκέπτονται όταν νιώθουν πως τους λείπουν οι ηγέτες, όπως μας είπαν οι ξεναγοί. Για να το επισκεφθούμε ακολουθήσαμε αυστηρά το dress code που εφαρμόζεται και συμπεράναμε με τα δικά μας μάτια πως είναι ένα μέρος όπου παραλογίζονται περισσότερο από οτιδήποτε άλλο έχουμε έως τώρα δει!

Οι οδηγίες των ξεναγών επαναλαμβάνονται κάθε πέντε λεπτά προκειμένου κανείς να μην υποπέσει σε οποιοδήποτε παράπτωμα. Δε μιλάμε, δε γελάμε, βαδίζουμε σε τετράδες, συγχρονιζόμαστε για την υπόκλιση μπροστά στις σωρούς τους και πάλι ανά τετράδες. Τρείς υποκλίσεις, στις δύο πλευρές και στη μπροστινή πλευρά, με τίποτα στην πίσω. Οι ντόπιοι βγαίνουν από τις αίθουσες κλαίγοντας και οι μόνοι που ανταλλάσσουν την παραμικρή κουβέντα μεταξύ τους είμαστε εμείς.

Στη διαδρομή μας στους επαρχιακούς δρόμους, τα σημάδια ζωής ήταν ελάχιστα. Ταξιδεύαμε για ώρα χωρίς να συναντάμε αυτοκίνητο ή τρακτέρ, σταματώντας συχνά σε στρατιωτικά check points για έλεγχο, όπου μας απαγορευόταν να χρησιμοποιούμε τα κινητά μας.

Οι πιο ενδιαφέρουσες σκηνές μπορώ να πω πως ήταν αυτές που καταφέραμε να δούμε «από την κλειδαρότρυπα». Όπως για παράδειγμα η παράλογα ευχάριστη διάθεση των ξεναγών μας η οποία ερχόταν σε απόλυτη αντίφαση με τη συμπεριφορά τους απέναντι στους ντόπιους. Την ίδια στιγμή, λοιπόν, που η ξεναγός μας έπαιρνε χαμογελαστή και ευδιάθετη στα χέρια της το μικρόφωνο, μπορούσε να απευθυνθεί με περίσσια αγένεια σε έναν ντόπιο και να του ζητήσει να αλλάξει δρόμο γιατί ήταν υπερβολικά φορτωμένος και δεν θα έπρεπε να τον φωτογραφήσουμε εμείς!

Η διαίρεση και ο πόθος για επανένωση

Πέραν του ύμνου στους ηγέτες, εκτενής ήταν και η αναφορά των ξεναγών μας στην επανένωση των δύο χωρών, την οποία οι Βορειοκορεάτες έχουν την αίσθηση ότι προσμένουν με τον ίδιο πόθο, όπως οι ομοεθνείς τους Νοτιοκορεάτες.

Είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι τις δύο χώρες διαίρεσε ο αιματηρός πόλεμος της Κορέας (1950 - 1953), ο οποίος αποτέλεσε μέρος του ψυχρού πολέμου, με συνολικές απώλειες που ξεπερνούν τις δύο εκατομμύρια ανθρώπινες ζωές.

Ο συγκεκριμένος πόλεμος, πέραν του αίματος και των απωλειών, άφησε και πολλές δεκάδες χιλιάδες οικογένειες διαιρεμένες, οι οποίες έχουν τη δυνατότητα να συναντιούνται ακόμα και σήμερα στην αποστρατικοποιημένη ζώνη της 38ης παραλλήλου, σε μία ιστορία και ένα μέρος που μας συγκλόνισε. Το συγκεκριμένο μέρος επισκέφθηκε πρόσφατα και ο Ντόναλντ Τράμπ, πραγματοποιώντας την πρώτη είσοδο Αμερικανού προέδρου σε βορειοκορεατικό έδαφος όπου συναντήθηκε με τον νυν πρόεδρο της Λαϊκής Δημοκρατίας της Βορείου Κορέας, Κιμ Γιόνγκ Ούν.

Περιορισμένη πρόσβαση στο internet και οι κατασκευασμένες ειδήσεις

Στη Λαϊκή Δημοκρατία της Κορέας είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι απαγορεύεται η πρόσβαση στο Ίντερνετ. Υπάρχει ένα τοπικό δίκτυο (intranet), του οποίου το περιεχόμενο είναι απόλυτα ελεγχόμενο. Πρόσβαση στο ίντερνετ μπορεί κάποιος να αποκτήσει μέσω εφαρμογής VPN, η κίνηση της οποίας ελέγχεται από τοπικές μυστικές υπηρεσίες, πράγμα που κάνει ένα email να καθυστερήσει να παραδοθεί ακόμα και 10 με 15 ημέρες!

Πρόσβαση στο ίντερνετ επίσης έχουν και οι επιλεγμένοι κρατικοί λειτουργοί, οι οποίοι φιλτράρουν τις διεθνείς ειδήσεις και τις αναπροσαρμόζουν υπό τις οδηγίες του καθεστώτος προκειμένου να προβληθούν στον λαό.

Σε μία συνομιλία μου με μαθητή, σε κάποιο σχολείο που επισκεφθήκαμε σε μία από τις ξεναγήσεις μας, αντιλήφθηκα πως η συγκεκριμένη αναπροσαρμογή των ειδήσεων (μπορούμε να το λέμε και προπαγάνδα), έφτανε σε σημείο να τους παρουσιάσουν πλασματικούς Πανασιατικούς αγώνες βόλεϊ, όπου η Βόρεια Κορέα σάρωσε τους πάντες και τα πάντα, νικώντας την Κίνα, την Ιαπωνία αλλά και την Νότια Κορέα!

Μια ημέρα πήγαμε και σινεμά. Μαντέψτε, ήμασταν φυσικά οι μόνοι θεατές και στην αίθουσα μας περίμεναν για να μας υποδεχτούν οι ίδιοι οι πρωταγωνιστές της ταινίας. Ταινιάρα! Απεικόνιζε τη ζωή στην Βόρεια Κορέα όπως θέλουν να την παρουσιάζουν.

Ένα πάρτι από τα παλιά

Άξια αναφοράς, είναι και η επίδραση της έλλειψης πρόσβασης στο ίντερνετ στις σχέσεις που αναπτύχθηκαν μεταξύ των συνταξιδιωτών μας, η οποία μας θύμισε πραγματικά κάτι από τα παλιά. Οι δύο Ιταλοί ερασιτέχνες τραγουδιστές του γκρουπ μάς χάρισαν ένα πάρτι βγαλμένο από μία άλλη εποχή, χωρίς μουσική, youtube και playlists, απλά συνοδεύοντας τα τραγούδια με ένα ρυθμικό χτύπημα των χεριών τους στο τραπέζι. Μου θύμισαν τις ιστορίες που έχω ακούσει για τα απαγορευμένα parties των stilyagies, στη Ρωσία, την εποχή του καθεστώτος της πρώην Σοβιετικής Ένωσης.

Το πάρτι ξεκίνησε με κλασικά ιταλικά τραγούδια και τέλειωσε κατά τις 3 το βράδυ με ρητή εντολή των συνοδών, καθώς η κατανάλωση αλκοόλ είχε ξεφύγει και το ρεπερτόριο είχε πλησιάσει επικίνδυνα μέχρι και τον αμερικανικό εθνικό ύμνο.

Η επιστροφή μας ήταν προγραμματισμένη με αεροπλάνο. Φτάνουμε στο αεροδρόμιο και η πόρτα είναι κλειδωμένη. Η Βορειοκορεάτισσα συνοδός έξω φρενών με την αμέλεια του υπευθύνου, ανοίγει την πόρτα… Η σημερινή ημέρα, σύμφωνα με τον πίνακα του αεροδρομίου, περιλαμβάνει τρεις πτήσεις. Εμείς πήραμε τη δική μας και η πόρτα ξανάκλεισε, ποιος ξέρει αν οι επόμενες πτήσεις είναι αληθινές…

Μάθε περισσότερα για τη Βόρεια Κορέα και τα ταξίδια του Μάκη στο Instagram.