Ποιος είπε ότι τα «Greeklish» στην Κύπρο είναι σύγχρονο φαινόμενο;
«Τα greeklish δεν είναι σύγχρονο φαινόμενο. Από τηλεγράφημα της 16 Ιανουαρίου 1905 και μάλιστα στην καθαρεύουσα, για τον θάνατο του προπάππου μου Αντώνη Τσέπη. Λέει: thrino mazi sas dia anepanorthoton apolian latreptou patros kai politimou siggenous».
Πέμπτη 28 Φεβρουαρίου 2019
2
λεπτά
Το πιο πάνω είναι το συνοδευτικό κείμενο με το οποίο ο Μάριος Κυριαζής ανήρτησε στο Facebook το πιο κάτω τηλεγράφημα.
Οπότε, αντιλαμβανόμαστε ότι αυτό που σήμερα ο κόσμος αποκαλεί λατινοελληνικά ή greeklish δεν είναι φαινόμενο της δεκαετίας μας. Αντίθετα, σύμφωνα με ένα κατατοπιστικό άρθρο στο Βήμα, είναι μια πρακτική που εμφανίστηκε σε διάφορους τόπους και εποχές και εφαρμόστηκε από διάφορες ελληνικές κοινότητες με διαφορετικούς τρόπους.
Μια ιδέα για την προϊστορία της γραφής αυτής μας δίνει το παρακάτω απόσπασμα από κείμενο του Κώστα Καρθαίου το 1934:
«Υπάρχουν κείμενα της βυζαντινής εποχής γραμμένα με λατινικούς χαρακτήρες. Επίσης, στην Κρήτη και στην Κύπρο κατά τον Μεσαίωνα τα λαϊκά τραγούδια γράφονταν με λατινικούς χαρακτήρες. Αργότερα, από το 1800, πολλά ελληνικά βιβλία τυπώθηκαν στη Σμύρνη με λατινικούς χαρακτήρες. (…) Εξάλλου στη Σμύρνη έγινε απόπειρα να κυκλοφορήσει ελληνική εφημερίδα γραμμένη με λατινικούς χαρακτήρες. Οι Λεβαντίνοι της Σμύρνης, που μιλούσαν όλοι ελληνικά αλλά δυσκολεύονταν να μάθουν την απελπιστική ορθογραφία-μας, χρησιμοποιούσαν πάντα τους λατινικούς χαρακτήρες για να γράψουν τα ελληνικά. Αργότερα, τους μιμήθηκαν οι Χιώτες και άλλοι έμποροι του εξωτερικού που έγραφαν τα γράμματα και τα τηλεγραφήματά-τους στα ελληνικά αλλά με λατινικούς χαρακτήρες. Αυτή η φραγκοχιώτικη γλώσσα χρησιμοποιούνταν και από Έλληνες για να γράψουν σε άλλους Έλληνες που κατοικούσαν στη Σμύρνη, στο Λονδίνο ή αλλού. Αυτός ο τρόπος γραφής εξακολουθούσε να επιβιώνει πολύ αργότερα και τον συναντάμε αρκετά συχνά στα τηλεγραφήματα των Ελλήνων του εξωτερικού».
Σε σχέση με τη χρήση των greeklish στις μέρες μας, η CITY ασχολήθηκε εκτενώς στο παρελθόν. Σε μια περίπτωση, μάλιστα, προκειμένου να μας βοηθήσουν να βρούμε απάντηση σε ένα ερώτημα που μας απασχολεί, κατά πόσο δηλαδή «κινδυνεύουμε ή όχι από τα greeklish;», κάναμε μια συζήτηση με την επίκουρη καθηγήτρια γλωσσολογίας στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, Δρ Έλενα Ιωαννίδου και την Κοινωνιογλωσσολόγο Δρ Ελισάβετ Κιούρτη. Την άποψή τους για το θέμα μοιράστηκαν μαζί μας και δυο τελειόφοιτοι μαθητές, ο Σωτήρης και η Κωνσταντίνα.