Επιπλέον, όμως, ζητήσαμε από αυτούς να μας πουν κατά πόσο πιστεύουν ότι έχουν και οι ίδιοι μερίδιο ευθύνης στην κακή συμπεριφορά των μαθητών, όπου αυτή εντοπίζεται, αλλά και ποια μέτρα πρέπει να ληφθούν για να αλλάξει αυτή η κατάσταση.

Αφορμή για το εν λόγω άρθρο αποτέλεσαν τόσο οι τραγικές εικόνες που είδαμε να κυκλοφορούν στα Μέσα τις προηγούμενες ημέρες, με σχολεία σαν βομβαρδισμένα τοπία, όσο και οι αέναες συζητήσεις μεταξύ γονιών, δασκάλων, αλλά και της κοινωνίας γενικότερα για το ποιος είναι ο ρόλος των εκπαιδευτικών, ποιος των δασκάλων, ποιος των παιδιών και τι φταίει τελικά για την όχι και τόσο καλή φήμη που έχει η κυπριακή εκπαίδευση.

Σημ. Τα ονόματα που χρησιμοποιούνται παρακάτω δεν είναι τα πραγματικά τους (η συμφωνία ήταν πως οι συνεντεύξεις θα γίνουν ανώνυμα), ενώ όπως θα δείτε, η επιλογή των δασκάλων έγινε με τρόπο ώστε να υπάρχει εκπροσώπηση από όλες τις επαρχίες του νησιού.

ΕΙΡΗΝΗ, δασκάλα στη ΛΕΥΚΩΣΙΑ

Ποιο είναι το πιο δύσκολο κομμάτι στην επικοινωνία με τους μαθητές;

Με τα παιδιά μπορείς να επικοινωνήσεις πιο εύκολα αν νιώσουν ότι είσαι με το μέρος τους και ότι είσαι συνεπής με όσα τους λες. Ότι δηλαδή είσαι συγκροτημένο άτομο, αλλιώς παίρνουν το μήνυμα ότι μπορούν να σε χειριστούν. Εκεί που δυσκολεύει το πράμα είναι με μαθητές που έτσι κι αλλιώς δεν εμπιστεύονται τους ενήλικες, λόγω εμπειριών τους, αλλά και όταν ο εκπαιδευτικός το παίζει εξουσία χωρίς να λαμβάνει υπόψιν τους μαθητές του.

Ποιο είναι το πιο δύσκολο κομμάτι στην επικοινωνία με τους γονείς;

Η επικοινωνία με τους γονείς είναι ακόμα πιο δύσκολη, αφού έχουν ήδη κάποιες καθιερωμένες πεποιθήσεις και τις πιο πολλές φορές ακούν αυτό που τους βολεύει (νομίζω ότι αυτό ισχύει γενικά με τους ενήλικες...). Η γενική πεποίθηση στην Κύπρο ότι οι δάσκαλοι χρυσοπληρώνονται και εργάζονται λίγο, δυσκολεύει παρά πολύ την επικοινωνία με τους γονείς. Για παράδειγμα, τα γεγονότα του περασμένου καλοκαιριού στα εκπαιδευτικά «φτιαχτά» ζητήματα δυσκόλεψε πάρα πολύ τις σχέσεις γονέων - δασκάλου. Οι γονείς πλέον αμφισβητούν τον εκπαιδευτικό απλώς για να τον μειώσουν, ορμώμενοι από την πεποίθηση ότι οι εκπαιδευτικοί εργάζονται εις βάρος της οικονομίας-κοινωνίας.

Τι μερίδιο ευθύνης έχουν οι δάσκαλοι στην κακή συμπεριφορά των μαθητών;

Οι δάσκαλοι έχουμε ευθύνη για όλες τις συμπεριφορές των μαθητών μας, όμως σε μικρό βαθμό. Έχουμε δει τάξεις να μεταμορφώνονται σε συνεργάσιμα παιδιά κατά τη διάρκεια του σχολικού χρόνου, επειδή ένας δάσκαλος βρήκε το σωστό κανάλι επικοινωνίας. Κι έχουμε δει τάξεις και δύσκολα παιδιά να διαλύονται και να ξεπερνούν κάθε όριο επειδή ένας εκπαιδευτικός έχασε το παιχνίδι μαζί τους. Όταν όμως το κουδούνι της λήξης του σχολείου ηχήσει κάθε παιδί θα επιστρέψει στη ζωή που έχει φτιάξει η οικογένεια του για αυτό. Μια γνωστή μου διευθύντρια λέει «έτο φορούν τους μια στολή, κάμνουν τους κι ένα σάντουιτς και στέλνουν τους», αυτό βλέπει ο δάσκαλος σε πρώτη φάση.... Όλα όσα κουβαλά μαζί του το παιδί όμως... Εδώ εξαρτάται από τον δάσκαλο πώς θα τα διαχειριστεί για να έχει ένα συνεργάσιμο παιδί στο σχολείο μόνο, κι εννοείται ότι η πίεση της ύλης και η ευθυνοφοβία κυρίως δεν αφήνει περιθώρια για να δουλέψει η αγωγή βαθιά και να βοηθήσει τα παιδιά σε οτιδήποτε βιώνουν.

Ποια μέτρα πρέπει να ληφθούν για να αλλάξει αυτή η κατάσταση;

Πιστεύω ότι αν δεν αλλάξει η πολιτική του Υπουργείου που θέλει τα σχολεία υλοκεντρικα και βαθμοθηρικά και αν δεν δώσει χρόνο για ουσιαστική επικοινωνία, με μαθήματα για συναισθηματική στήριξη, τότε όποιο μέτρο και να παρθεί θα καταρρέει (και τα σχολεία-κλουβιά θα παραβιάζονται και οι φρουροί θα περιθωριοποιούνται).

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ, δάσκαλος στη ΛΑΡΝΑΚΑ

Ποιο είναι το πιο δύσκολο κομμάτι στην επικοινωνία με τους γονείς;

Το πιο δύσκολο κομμάτι επικοινωνίας των εκπαιδευτικών με τα παιδιά εντοπίζεται στην απρόσκοπτη επαφή με αυτά! Σε τμήματα όπου υπάρχουν παιδιά με αποκλίνουσα-παραβατική συμπεριφορά η διδασκαλία χάνει πολύ έντονα τον ρυθμό της και η προσοχή όλων στρέφεται στις παρατηρήσεις και τις νουθεσίες προς αυτούς. Ουσιαστικά χάνεται πολύτιμος διδακτικός χρόνος για τη μεγάλη ομάδα των παιδιών και δεν υπάρχουν οι δυνατότητες για άμεση παρέμβαση προς τους μαθητές με αποκλίνουσα συμπεριφορά!

Ποιο είναι το πιο δύσκολο κομμάτι στην επικοινωνία με τους μαθητές;

Το πιο δύσκολο κομμάτι στην επικοινωνία με τους γονείς εντοπίζεται στην απουσία συντονισμένης δράσης των δύο αυτών φορέων παροχής εκπαίδευσης. Η έλλειψη κοινής πολιτικής των δύο ενυπάρχει εφόσον συναντάς πολλές φορές γονείς να αδιαφορούν για τη μαθησιακή και κοινωνική συμπεριφορά τους και γονείς που λόγω υπερπροστατευτισμού κρίνουν αυστηρά τον δάσκαλο και δικαιολογούν συνεχώς τα παιδιά τους για τη συμπεριφορά τους κατά τη σχολική διαδικασία. Η καλή επικοινωνία εκπαιδευτικών και γονέων δυστυχώς συναντιέται κυρίως σε ένα μικρό ποσοστό των δύο αυτών ομάδων.

Τι μερίδιο ευθύνης έχουν οι δάσκαλοι στην κακή συμπεριφορά των μαθητών;

Σοβαρές μελέτες και έρευνες καταδεικνύουν ότι η κακή συμπεριφορά των μαθητών προέρχεται κατά ένα μεγάλο ποσοστό από την ανατροφή τους στην οικογένεια. Μέσα από πολύχρονη προσωπική εμπειρία έχω διαπιστώσει ότι όντως ισχύει η πιο πάνω αναφορά. Οι προσπάθειες των εκπαιδευτικών για να βελτιώνουν και να εξαλείφουν κατά το δυνατόν τέτοια συμπεριφορά είναι συνεχείς και αδιάλειπτες, εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων, όπου αυτοί οι εκπαιδευτικοί παραιτούνται λόγω εξάντλησης και ανυπαρξίας αποτελεσματικών μέτρων για διόρθωση τέτοιας ανεπιθύμητης συμπεριφοράς από τους μαθητές τους.

Ποια μέτρα πρέπει να ληφθούν για να αλλάξει αυτή η κατάσταση;

Μέτρα που απαιτείται να ληφθούν είναι: Μείωση του αριθμού μαθητών ανά Τμήμα, μείωση της ύλης, επιμόρφωση γονέων, μα από τα σημαντικότερα ΕΙΝΑΙ η αλλαγή των απαρχαιωμένων κανονισμών λειτουργίας των σχολείων κυρίως σε θέματα πειθαρχίας μαθητών με αποκλίνουσα συμπεριφορά καθώς και η δημιουργία τμημάτων εναλλακτικής μάθησης τόσο για τους απειθάρχητους ΟΣΟ και για τους αδύνατους μαθητές.

ΜΑΡΙΝΑ, δασκάλα στη ΛΕΜΕΣΟ

Ποιο είναι το πιο δύσκολο κομμάτι στην επικοινωνία με τους γονείς;

Σε αρκετές περιπτώσεις, όταν ένας εκπαιδευτικός θέλει να μιλήσει με ένα γονιό για οποιοδήποτε πρόβλημα αφορά στο παιδί του, αντιμετωπίζει μία άρνηση, αν και στις περισσότερες περιπτώσεις, οι γονείς συνεργάζονται και κατανοούν το πρόβλημα, δηλώνοντας πρόθυμοι να βοηθήσουν. Παρόλα αυτά, υπάρχουν γονείς γεμάτοι άρνηση, ειρωνεία, απαξίωση και χλευασμό όταν προσπαθείς να τους εξηγήσεις τα όσα μπορεί να αντιμετωπίζει το παιδί τους. Αρνούνται να παραδεχτούν πως υπάρχει κάποιο πρόβλημα και πως αν θέλουν να βοηθήσουν πρέπει να συνεργαστούν με τον εκπαιδευτικό και να βρουν από κοινού λύσεις. Αντίθετα, κάτι που συναντάμε όλο και πιο συχνά, είναι γονείς να θεωρούν προβληματικό τον δάσκαλο και ψεύτη.

Ποιο είναι το πιο δύσκολο κομμάτι στην επικοινωνία με τους μαθητές;

Όλο αυτό που περιέγραψα δημιουργεί στο παιδί την αίσθηση ότι μπορεί να κάνει ό,τι θέλει χωρίς επιπτώσεις και καλούμαστε εμείς οι εκπαιδευτικοί να αντιμετωπίσουμε παιδιά που αρνούνται να υπακούσουν σε σχολικούς κανονισμούς, δεν σέβονται τους συμμαθητές τους και τις υποχρεώσεις τους σαν μαθητές, ενώ νιώθουν το σχολείο σαν κτήμα τους.

Τι μερίδιο ευθύνης έχουν οι δάσκαλοι στην κακή συμπεριφορά των μαθητών;

Ποιες είναι οι ευθύνες των εκπαιδευτικών όταν απέναντί τους έχουν ένα τείχος; Πολλές φορές ήρθαμε σε ρήξη με γονείς επειδή πήραμε πρωτοβουλία να καλέσουμε ψυχολόγο για να βοηθήσει το παιδί και την οικογένεια, όταν εντοπίζαμε πρόβλημα. Πολλές φορές καλέσαμε γονείς στο σχολείο για μια φιλική κουβέντα, και βρεθήκαμε μπροστά σε ένα σενάριο τρόμου. Ο ρόλος του εκπαιδευτικού είναι περιορισμένος και το σχολείο δεν μπορεί να αλλάξει λανθασμένες στάσεις και συμπεριφορές που υιοθετήθηκαν από ένα παιδί στα πρώτα χρόνια της ζωής του, μέσα από την οικογένειά του. Εκεί είναι αδιέξοδο.

Ποια μέτρα πρέπει να ληφθούν για να αλλάξει αυτή η κατάσταση;

Το πρώτο πράγμα που πρέπει να αλλάξει είναι η στάση των γονιών απέναντι στα παιδιά τους, αλλά και στους εκπαιδευτικούς. Πρέπει να κατανοήσουν ότι το σχολείο είναι υπεύθυνο για την παροχή γνώσεων και όχι για να τους διαμορφώσει χαρακτήρα και τρόπους. Σαφώς καλλιεργεί στάσεις, αξίες, και συμπεριφορές, αλλά δεν είναι υπεύθυνο να μάθει στο παιδί να λέει ευχαριστώ, παρακαλώ, συγγνώμη, να σέβεται, να αγαπά, να προσπαθεί. Το σχολείο θα συνεχίσει από εκεί που έμεινε ο γονιός, θα ενισχύσει κι άλλο την καλή συμπεριφορά που εκείνος έκτισε.

ΙΩΑΝΝΑ, δασκάλα στην ΠΑΦΟ

Ποιο είναι το πιο δύσκολο κομμάτι στην επικοινωνία με τους μαθητές;

Το πιο δύσκολο κομμάτι στην επικοινωνία με τους μαθητές είναι η έλλειψη ουσιαστικού και ποιοτικού χρόνου μαζί τους, αφού ο/η εκπαιδευτικός βρίσκεται σε μια διαρκή προσπάθεια να καλύψει την ύλη, να πιάσει τους δείκτες επιτυχίας και επάρκειας που καθορίζονται από το ΥΠΠ και να συμμετέχει στα διάφορα προγράμματα και σχέδια δράσης που υλοποιούνται στη σχολική του μονάδα.

Ποιο είναι το πιο δύσκολο κομμάτι στην επικοινωνία με τους γονείς;

Ως προς το θέμα της επικοινωνίας με τους γονείς, το πιο δύσκολο κομμάτι έγκειται στο γεγονός ότι και οι δύο πλευρές πρέπει να αντιληφθούν πως δεν είναι αντίπαλοι, αλλά σύμμαχοι για το καλό και την πρόοδο των παιδιών τους. Έτσι, όταν οι εκπαιδευτικοί επικοινωνούν με τους γονείς για να τους ενημερώσουν για την πρόοδο και τη συμπεριφορά των παιδιών τους ή αντίστοιχα, όταν οι γονείς έρχονται στο σχολείο για να εκφράσουν κάποια ανησυχία τους, θα πρέπει να υπάρχει πάντα η σκέψη πως και οι δύο φορείς εργάζονται για την πρόοδο των μαθητών και πως μόνο με τη συνεργασία και την επικοινωνία μεταξύ τους θα μπορέσουν να υπάρξουν επιθυμητά αποτελέσματα, τόσο σε μαθησιακά, όσο και σε θέματα συμπεριφοράς.

Ποια μέτρα πρέπει να ληφθούν για να αλλάξει αυτή η κατάσταση;

Θεωρώ πως αν ο/η εκπαιδευτικός είχε λιγότερο άγχος και πίεση ώστε να επιτύχει τα πιο πάνω και περισσότερο, διαθέσιμο χρόνο, θα μπορούσε να επιλύσει πιο αποτελεσματικά τις διάφορες συγκρούσεις που προκύπτουν μεταξύ των μαθητών του, να συζητήσει πιο διεξοδικά και εις βάθος με τον/την κάθε μαθητή/τρια για τα διάφορα θέματα που τον/την απασχολούν.