Το προηγούμενο σαββατοκύριακο, ένα βίντεο που κυκλοφόρησε από το Famagusta News, έδειχνε πλάνα drone, από την γεμάτη νερό, λίμνη Παραλιμνίου, με εντυπωσιακές εικόνες από τον εξαιρετικής σημασίας υγροβιότοπο.

Λίγες μέρες μετά, φωτογραφίες που δημοσιεύει η «Πρωτοβουλία για την Διάσωση των Φυσικών Ακτών», δείχνουν την άλλη πλευρά της λίμνης, αυτή με τα μπάζα, τα σκουπίδια, τα απόβλητα και τη βρωμιά που αφήνουν εκεί διάφοροι περαστικοί, που «καταλάθος χάνουν μια πολυθρόνα, ένα κρεβάτι ή ένα πλυντήριο».

Εικόνα που δεν μας εκπλήσσει καθόλου, καθώς την αντικρύσαμε πρόσφατα κατά μήκος και στην κοίτη του ποταμού Πεδιαίου, αλλά και στα βουνά του Τροόδους, ανάμεσα στα χιόνια.

Η Λίμνη Παραλιμνίου αποτελεί ίσως το σημαντικότερο υγροβιότοπο στην Κύπρο, μετά τις Αλυκές Ακρωτηρίου και Λάρνακας, ενώ έχει ενταχθεί στο Δίκτυο Natura 2000 τόσο ως Τόπος Κοινοτικής Σημασίας (ΤΚΣ) / Ειδική Ζώνη Διατήρησης (ΕΖΔ) για τους φυσικούς οικοτόπους, τη χλωρίδα και την πανίδα, όσο και ως Ζώνη Ειδικής Προστασίας (ΖΕΠ) για τα άγρια πτηνά, αλλά ποιος νοιάζεται γι’ αυτό;

Η «Πρωτοβουλία για την Διάσωση των Φυσικών Ακτών», εκτός από τις φωτογραφίες ανάρτησε και ένα σχετικό κείμενο στο οποίο εξηγεί τόσο τη σημαντικότητα της περιοχής όσο και το τι συμβαίνει εκεί, το οποίο επιβαρύνει και καταστρέφει τον σημαντικό αυτό υγροβιότοπο.

Από την Πρωτοβουλία για την Διάσωση των Φυσικών Ακτών

Οι οικότοποι καθορισμού για την περιοχή ΤΚΣ/ΕΖΔ είναι η Πρωτογενής βλάστηση με Salicornia και άλλα μονοετή είδη των λασπωδών και αμμωδών ζωνών, τα Μεσογειακά αλίπεδα (Juncetalia maritimi) και τα Νότια παρόχθια δάση-στοές και λόχμες (Νerio-Tamaricetea και Securinegion tinctoriae). Τα είδη καθορισμού για την περιοχή ΤΚΣ/ΕΖΔ είναι το είδος προτεραιότητας Natrix natrix cypriaca (Κυπριακό νερόφιδο) και το είδος Rhinolophus hipposideros (Μικρορινολόφος). Τα είδη καθορισμού για την περιοχή ΖΕΠ είναι το Vanellus spinosus (Πελλοκατερίνα), το Himantopus himantopus (Καλαμοκαννάς) και το Charadrius alexandrinus (Νανοπλουμίδι).

Ειδικότερα, τον Μάρτιο 2009, η Λίμνη Παραλιμνίου κηρύχθηκε σε ΖΕΠ. Τον Ιούνιο 2009 προτάθηκε και τον Ιανουάριο 2011 κηρύχθηκε σε ΤΚΣ. Τον Απρίλιο 2015, η περιοχή ΤΚΣ κηρύχθηκε σε ΕΖΔ και εκδόθηκε το Διάταγμα δυνάμει του άρθρου 13(2) του περί Προστασίας και Διαχείρισης της Φύσης και της Άγριας Ζωής Νόμου (Μέτρα Προτεραιότητας για την Ειδική Ζώνη Διατήρησης Λίμνη Παραλιμνίου – CY3000008).

Ωστόσο, μέχρι σήμερα δεν έχει εκδοθεί το αναγκαίο Διάταγμα Διαχείρισης και Προστασίας της Φύσης με βάση το άρθρο 15 του περί Προστασίας και Διαχείρισης της Φύσης και της Άγριας Ζωής Νόμου του 2003 έως 2015, καθώς και το αναγκαίο Διάταγμα Προστασίας και Διαχείρισης Αγρίων Πτηνών και Θηραμάτων με βάση το άρθρο 7(6) του περί Προστασίας και Διαχείρισης Άγριων Πτηνών και Θηραμάτων Νόμου του 2003 έως 2017.

Οι σημαντικότερες απειλές για τους φυσικούς οικοτόπους και τα είδη πανίδας καθορισμού της περιοχής Natura 2000 ΤΚΣ/ΕΖΔ και ΖΕΠ Λίμνη Παραλιμνίου (CY3000008) είναι η κακή υδατική διαχείριση της λίμνης, η επέκταση της οικιστικής ανάπτυξης στην λεκάνη απορροής και εντός της ίδιας της λίμνης που άμεσα και έμμεσα ασκεί πίεση στα είδη και τους οικότοπους τους (αυξημένη όχληση, παρουσία θηρευτών, καταπάτηση οικοτόπων, αύξηση ρυπαντών κτλ.), η εξάπλωση ξενικών χωροκατακτητικών ειδών, η παράνομη πρόσβαση μηχανοκίνητων οχημάτων και η παράνομη απόρριψη αδρανών υλικών, καθώς και η λαθροθηρία και κυρίως η παράνομη παγίδευση άγριων πτηνών (με ξόβεργα, δίχτυα και ηλεκτρονικές ηχομιμητικές συσκευές).

Άλλες σημαντικές πιέσεις για την περιοχή αποτελούν το εγκαταλελειμμένο σκυροποιείο (βιομηχανία παρασκευής έτοιμου σκυροδέματος) πλησίον της προστατευόμενης περιοχής, η παράνομη κατασκευή και λειτουργία σκοπευτηρίου εντός της προστατευόμενης περιοχής, η παράνομη κατασκευή και λειτουργία δύο διαδρόμων αγώνων μοτοσυκλέτας (motocross) εντός και πλησίον της προστατευόμενης περιοχής, καθώς και η παράνομη κατασκευή και λειτουργία πίστας αερομοντελισμού εντός της προστατευόμενης περιοχής.

Το σκοπευτήριο, οι πίστες μηχανοκίνητου αθλητισμού και η πίστα αερομοντελισμού επιφέρουν σημαντικά αρνητικές και συσσωρευτικές επιπτώσεις, χωρίς να έχουν υποβληθεί σε Μελέτη Εκτίμησης Επιπτώσεων στο Περιβάλλον και Δέουσα Εκτίμηση Επιπτώσεων στο Περιβάλλον (Ειδική Οικολογική Αξιολόγηση), και συνεχίζουν να λειτουργούν χωρίς να έχουν χορηγηθεί οι απαραίτητες πολεοδομικές και οικοδομικές άδειες.

Σημειώνεται ότι τον Μάρτιο του 2012, το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης έλαβε καταδικαστική απόφαση εναντίον της Κύπρου για μη συμπερίληψη εντός της ταχθείσας προθεσμίας του ΤΚΣ Λίμνη Παραλιμνίου και το ανεπαρκές καθεστώς προστασίας του είδους Natrix natrix cypriaca (Κυπριακό νερόφιδο).

Το Δικαστήριο αποφάσισε την καταδίκη της Κυπριακής Δημοκρατίας, γιατί παρέβη τις υποχρεώσεις της παραλείποντας να συμπεριλάβει την περιοχή της Λίμνης Παραλιμνίου στον εθνικό κατάλογο προτεινόμενων ΤΚΣ, ανέχθηκε δραστηριότητες που θέτουν σε σοβαρό κίνδυνο τα ιδιαίτερα οικολογικά χαρακτηριστικά της Λίμνης Παραλιμνίου, δεν έλαβε τα αναγκαία μέτρα προστασίας για να διαφυλαχθεί ο πληθυσμός του είδους Natrix natrix cypriaca (Κυπριακό νερόφιδο), το οποίο αποτελεί το ιδιαίτερο οικολογικό ενδιαφέρον της Λίμνης Παραλιμνίου, και παρέλειψε να λάβει τα αναγκαία μέτρα ώστε να εγκαθιδρυθεί και να εφαρμοστεί ένα καθεστώς αυστηρής προστασίας του εν λόγω είδους προτεραιότητας και καθορισμού.

Όπως προκύπτει και από τις φωτογραφίες της σημερινής επιτόπιας επίσκεψης μας, δυστυχώς, η περιοχή Natura 2000 ΤΚΣ/ΕΖΔ και ΖΕΠ Λίμνη Παραλιμνίου (CY3000008) συνεχίζει να αποτελεί μία δεσπόζουσα περίπτωση κακής διατήρησης της φύσης και ανεπαρκούς διαχείρισης της άγριας ζωής στην Κύπρο.