Το προηγούμενο Σάββατο είχα βρεθεί στη Riverland Bio Farm, στα Καμπιά. Περπατώντας στο στεγασμένο σημείο που είναι τα διάφορα ζώα, εκεί ως που επί το πλείστον θα βρεις παιδιά με τους γονείς τους να προσπαθούν να ταΐσουν τις κατσίκες, τα γουρουνάκια, τα κουνέλια, αλλά και το πανέμορφο λευκό πόνι, πρόσεξα ότι πίσω από τα ζώα κρέμονταν κάποιοι πίνακες ζωγραφικής.

Τι ωραία έκπληξη! Διαβάζοντας τον κατάλογο στην είσοδο είδα ότι πρόκειται για την ατομική έκθεση της Μαρίας Δέσποινας Κυριακού, με τίτλο «Η Φάρμα των Ζώων».

Πέραν από τα ίδιες τις απεικονίσεις των ζώων, έχω να ομολογήσω πως τεράστια εντύπωση μου έκαναν και τα «φυθκιώτικα» μοτίβα με τα οποία η ίδια επέλεξε να ενσωματώσει στα έργα της, ίσως για να δώσει χρώμα και φωτεινότητα, αλλά και να προσδώσει μια τρυφερότητα.

Μιας και είχα μπροστά μου τη Μαρία Δέσποινα, δεν θα μπορούσα να μη ρωτήσω αν η έκθεσή της παραπέμπει ή αντλεί έμπνευση από το γνωστό βιβλίο του Τζορτζ Όργουελ, γιατί επέλεξε να εκθέσει σε μια φάρμα και όχι σε γκαλερί, αλλά και πώς ενώ ζωγραφίζει ζώα αυτό στην ουσία που την απασχολεί είναι ο άνθρωπος.

Μαρία Δέσποινα, γιατί επέλεξες να εκθέσεις σε μια φάρμα, ανάμεσα στα ζώα, αντί σε μια γκαλερί;

Θεωρώ ότι η θεματολογία μου είναι τέτοια που το επέτρεπε αυτό. Η ιδέα να εκτεθούν τα έργα ανάμεσα στα ζώα επιτρέπει στον θεατή να ζήσει μια ολοκληρωμένη εμπειρία. Τα ζώα των έργων ζωντανεύουν μέσα από τα πραγματικά ζώα και ο θεατής ζει την έκθεση με όλες του τις αισθήσεις.

Παρόλο που τα έργα σου απεικονίζουν ζώα, στο σημείωμά σου στον κατάλογο γράφεις ότι σε απασχολεί ο άνθρωπος, που είναι υπό εξαφάνιση. Θες να μας εξηγήσεις.

Μέσα από τα ζώα αναζητώ τους ανθρώπους. Κάθε ζώο που απεικονίζω στα έργα μου θα μπορούσε να είναι ένας χαρακτήρας ανθρώπου ή μια κατάσταση. Όπως και ο Τζορτζ Όργουελ απεικόνισε τόσο πετυχημένα και αλληγορικά τον άνθρωπο μέσα από τα ζώα στο βιβλίο του « Η φάρμα των ζώων», έτσι και στην προσωπική μου δουλειά επέλεξα τα ζώα για να μιλήσω για τους ανθρώπους.

Σε ποιο βαθμός είσαι επηρεασμένη είσαι από το ομώνυμο βιβλίο του Τζωρτζ Όργουελ;

Η προσωποποίηση των ζώων στα έργα του, ο αλληγορία, η έξυπνη σκέψη και οι χαρακτήρες του βιβλίου θυμίζουν τόσο την κοινωνία του τότε όσο και του σήμερα. Όντας πάντα επίκαιρο, για μένα αποτέλεσε έμπνευση, αφού τίποτα δεν φαίνεται να έχει αλλάξει ουσιαστικά, και αυτό είναι κάτι που κατάφερε πολύ έξυπνα ο συγγραφέας να το παρουσιάσει μέσα από μια φαινομενικά ιστορία με ζώα.

Εκτός από τα ζώα και τα μηνύματα που θέλεις να περάσεις μέσα από τους τίτλους των έργων, χρησιμοποιείς πολύ και κάποια μοτίβα. Τι προσπαθείς να πετύχεις με αυτά τα πολύχρωμα μοτίβα;

Τα συγκεκριμένα μοτίβα που χρησιμοποιώ είναι από φυθκιωτικα κεντήματα. Για μένα ήταν το μέσο για να μπορέσω να συνδέσω αυτά τα ζώα με την κυπριακή κοινωνία και την ιστορία της.

Μπροστά από τα έργα σου υπάρχουν QR Codes. Τι θα δω αν τα σκανάρω;

Όταν τα σκανάρεις με το κινητό σου θα εμφανιστούν όλες οι πληροφορίες για κάθε έργο ξεχωριστά. Οι πληροφορίες υπάρχουν και σε έντυπη μορφή, απλά σκεφτήκαμε αφού η τεχνολογία μας προσφέρει τη δυνατότητα να τις παρέχουμε και με ένα διαφορετικό τρόπο για όποιον το προτιμούσε.

Στις λίγες μέρες που είναι ανοικτή η έκθεση, ποιο σχόλιο που σου έκαναν σε άγγιξε περισσότερο;

Η αλήθεια είναι ότι δέχθηκα πολύ ωραία σχόλια από το κόσμο και αυτό είναι κάτι που με χαροποίησε ιδιαίτερα. Το πιο ωραίο κομπλιμέντο που μου είπε μια κυρία είναι ότι τα έργα μου την ακούμπησαν με την ευαισθησία τους και ότι είναι συγκινητικά.

Στη Riverland και δη στο σημείο που είσαι, έρχονται και πολλά παιδιά. Άκουσες κάποιο ιδιαίτερο σχόλιο από κάποιο παιδάκι για κάποιο πίνακά σου;

Οι αντιδράσεις των παιδιών ήταν πολύ ωραίες όταν έβλεπαν τα έργα. Ένα παιδάκι χαρακτηριστικά μου είπε ότι η μαμά του έβγαλε φωτογραφία ένα έργο που του άρεσε για να το κάνει και το ίδιο όταν πάει σπίτι με τα χρωματιστά του. Του άρεσε η ιδέα ότι τα έργα ως επί το πλείστον δημιουργήθηκαν με χρωματιστά μολύβια, υλικά που μπορεί να βρει στη κασετίνα του.

Ποια θα είναι η διάρκεια της έκθεσης;

Η έκθεση θα διαρκέσει ως τις 26 Οκτωβρίου και είναι ανοικτή καθημερινά για το κοινό από τις 16:00 μέχρι τις 19:00 και τα Σαββατοκύριακα μεταξύ 10:00-12:30 και 16:00-19:00.

Παρατηρώντας την κυπριακή κοινωνία του 2020, τι σε ενοχλεί περισσότερο;

Στην κυπριακή κοινωνία με ενοχλεί αυτό που με ενοχλεί σε όλες τις κοινωνίες του κόσμου. Το δεν πειράζει, δεν συμβαίνει σε εμένα άρα γιατί να ενδιαφερθώ, το θεωρώ άδικο αυτό που γίνεται αλλά ας αντιδράσουν οι άλλοι. Με ενοχλεί η απάθεια, η παθητική αποδοχή στα διάφορα που συμβαίνουν γύρω μας και το ενδιαφέρον που δίνεται σε επιφανειακά πράγματα αντί σε ουσιαστικά.

Τελικά, πού πιστεύεις ότι πήγαν οι άνθρωποι;

Οι άνθρωποι δεν εξαφανίστηκαν. Βρίσκονται ανάμεσά μας, απλώς είναι πιο λίγοι από ότι θα έπρεπε να είναι. Και όταν λέω άνθρωποι, μιλώ για εκείνους που έχουν ανθρωπιά ουσιαστική, τους ανιδιοτελείς, με ενσυναίσθηση, με ευαισθησίες όχι μόνο για τους άλλους, αλλά και για τη φύση και για τα ζώα. Τους ανθρώπους που κάνουν τη διαφορά και που πράττουν, δεν λένε απλώς λόγια.

Ο Μενέλαος Λουντέμης είχε πει «Γνώρισα τους ανθρώπους αγάπησα τα ζώα». Υιοθετείς αυτή την άποψη;

Απόλυτα. Όταν έχεις να κάνεις με ζώα γνωρίζεις τι θα πει ανιδιοτελής αγάπη. Έχεις να κάνεις με ένα πλάσμα που όταν σε κοιτά ξέρεις ότι η μάτια του είναι καθαρή, αγνή. Δυστυχώς, δεν το συναντάς συχνά στους ανθρώπους.