Cityzens
Στερεότυπα ενός παράλληλου σύμπαντος
Μασκουλινισμός, «δεν έχω πρόβλημα με τους straight», «το προνόμιο των μαύρων» και άλλα στερεότυπα ενός παράλληλου σύμπαντος.
Τι περιμένεις να δεις σ’ ένα εξώφυλλο περιοδικού μόδας; Το σύνηθες, το στερεότυπο: ένα superfit πανέμορφο, με τέλειες αναλογίες και γεωμετρίες (ευχαριστώ GNTM) μοντέλο-επιτυχημένη διασημότητα, σε μια άκρως σαγηνευτική πόζα. Και την κύρια θεματολογία. Αυτήν που, ξεφυλλίζοντας τις σελίδες του, θα διαβάσεις και που θα τραβήξει περισσότερο το ενδιαφέρον σου (που συνήθως αφορά εποχικά trends, πιο light θεματολογία με μπόλικη, μπόλικη αστερόσκονη).
Με μια κίνηση, σε μια εικόνα ο πιο iconic τίτλος όλων των εποχών καταρρίπτει, σβήνει όλα τα παραπάνω, λες και δεν προϋπήρχε κανένα στερεότυπο. Η VOGUE φιλοξενεί, στο τεύχος Οκτωβρίου της, την plus size Αφροαμερικανή τραγουδίστρια Lizzo, σ’ ένα κόκκινο φόρεμα Valentino του ονείρου (ευχαριστώ Βίκυ Καγιά), συνοδευόμενη από τίτλους όπως «πάρε τη διαμαρτυρία σου στη κάλπη», «Η Kamala Harris γράφει ιστορία» κοκ.
Η VOGUE ονειρεύεται ένα παράλληλο σύμπαν, ένα όπου τα σημερινά στερεότυπα δεν υφίστανται. Έχουν σβηστεί, έχουν καταρριφθεί και μας καλεί να αλλάξουμε την αντίληψη μας, «παίζοντας» με το μυαλό μας και δεικνύοντας πως όλα τελικά είναι θέμα οπτικής.
Αν άλλαζε όψη το νόμισμα λοιπόν, αν ο κόσμος ερχόταν τούμπα, πόσο διαφορετικά θα ήταν τα πράγματα; Πως θα ήταν ένας κόσμος με… ανάποδα στερεότυπα;
Σε αυτόν, ο κόσμος βγαίνει τους δρόμους και διαμαρτύρεται για το «white lives matter». Γίνεται μεγάλη συζήτηση για «το προνόμιο των μαύρων».
Ρεπορτάζ δελτίου ειδήσεων, ώρα 20:30: «Η εικόνα του λευκού άνδρα να κακοποιείται σωματικά και εν τέλει να δολοφονείται, μέρα μεσημέρι, εν ψυχρώ από τον μαύρο αστυνομικό, προσπαθώντας, λεπτά μόλις πριν την τελευταία του πνοή και με όση δύναμη του είχε απομείνει να ζητάει βοήθεια και να λέει σπαράζοντας «δεν αναπνέω» ,κάνει το γύρο του κόσμου. Η αστυνομική βία κατά των λευκών δεν είναι σημερινό φαινόμενο, αλλά τους τελευταίους μήνες, έχει πέσει φως στο πρόβλημα.
Ο πλανήτης παρακολουθεί σαστισμένος και σοκαρισμένος (ελπίζουμε), ο αδόκητος θάνατος του λευκού άνδρα έφερε ξανά στο προσκήνιο την δυσκολία κατανόησης του τι σημαίνει «προνόμιο των μαύρων» και τι εννοούμε όταν λέμε «white lives matter». Ένα κίνημα που σήμερα είναι… στα κάγκελα. Η προκατάληψη είναι ακόμη βαθιά ριζωμένη και οι λευκοί δεν καταλάβαν ποτέ γιατί το πιο ανοιχτό χρώμα του δέρματός τους, θεωρείται κριτήριο για το ποιοι είναι. Γιατί τους υποβαθμίζει, γιατί είναι δακτυλοδειχτούμενοι και γιατί η ζωή τους γίνεται πιο δύσκολη μόνο και μόνο γι’ αυτό. Υποτίθεται πως πέρασαν ανεπίστρεπτή οι εποχές που η είσοδος των λευκών στα «μαύρα εστιατόρια», σε συναυλίες και σε άλλους χώρους απαγορεύετο.
Που ένας λευκός δεν είχε ίσα δικαιώματα στην εκπαίδευση, που θα έπρεπε να δίνουν τη θέση τους σε ένα λεωφορείο όταν σε αυτό εισερχόταν ένας μαύρος. Τότε που μέχρι και στις τουαλέτες γινόταν αυτός ο διαχωρισμός. Και που η «λευκή σκλαβιά» είναι πια μια «λευκή σελίδα» στα ιστορικά βιβλία για την οποία όλοι ντρέπονται. Τι όχι;
Σε αυτόν το κόσμο, θα άκουγες πολλά «δεν έχω πρόβλημα με τους straight αλλά…».
Σκηνή σε καφετέρια, με πρωταγωνιστές δύο φίλους, οι οποίοι ξεκινούν μια λίγο… άβολη συζήτηση:
Γιάννης: Εν να μας κάψει ο θεός.
Μιχάλης: Γιατί το λαλείς τούτο;
Γιάννης: «Πάλε έβαλε θέμα τούτη η CITY για τούτους τους… straight. Εν καταλάβω, πραγματικά γιατί εν καταλάβω γιατί σώνει και καλά πρέπει να μας περάσουν την ανωμαλία τους ως κάτι φυσιολογικό. Ας αναπαράγουν σιορ και κανεί, αφού τούτη εν η δουλειά τους. Εν reproductive machines. Άδρωπος με γεναίκα; Που εξανακούστηκε; Ο άδρωπος αγαπά άδρωπο»!
Ο Μιχάλης αρχίζει τα παίρνει: «Συγνώμη, αλλά τσιέκαρε ξανά τη χρονιά γιατί νομίζω εν είμαστε στο μεσαίωνα. Μα πε μου πραγματικά, πώς μπορεί να ελέγξει κανείς ποιον εν να αγαπήσει; Ποιοι είμαστε εμείς για να περιορίσουμε την αγάπη, την επιλογή και το δικαίωμα να εκφράσεις την αγάπη σου όπου θέλεις, όπως θέλεις. Αν θέλει ένας άνδρας να εν με μια γυναίκα ας είναι, ας κάμει τζείνο που θέλει»!
Ο Γιάννης πάει να το μαζέψει αλλά του φεύγει πάλι μια σταθερή, στερεοτυπική χοντράδα: «Κοίτα, εν έχω πρόβλημα με τους straight, ας κάμνουν ό,τι θέλουν έσσω τους, εν με κόφτει. Αλλά δαμέ εν να φκουν στους δρόμους, εν θα θέλουν να υιοθετούν και τα μωρά που κάμνουν. Καλά-καλά οι gay εγίναμε μειονότητα, εν μας αφήνουν ούτε να μιλούμε πκιον.
Που εχάθηκε η ελευθερία της έκφρασης»! Ο Μιχάλης «άφτει τζαι παίρνει»: «Εχάθηκε στο ότι εν μπορείς να έχεις άποψη για κάτι που εν καταλάβεις, που εν εν βίωμα σου. Το ότι εν το καταλάβεις εν σημαίνει πως εν υπάρχει. Τούτο το ‘εγώ εν έχω πρόβλημα με τους straight αλλά… εγώ εβαρέθηκα να το ακούω. Εν η απόλυτη επιβεβαίωση του ότι όι απλώς έχεις πρόβλημα, αλλά δυσκολεύκεσαι να δεχτείς κάτι άλλο που τζίνο που είσαι εσύ».
Ο Γιάννης κοιτάει τον Μιχάλη αποσβολωμένος, καταλάβαινε και δε καταλάβαινε τι του έλεγε. Ένιωθε πως είχε δίκιο αλλά δε χώνευε ο εγωισμός του το γιατί. «Γιάννη μάντεψε», συνεχίζει ο Μιχάλης. «Εν εζήτησε κανένας ούτε την έγκριση ή το συγχωροχάρτι σου! Έφκα γαμωτο που τον μικρόκοσμο σου και δε 5 βήματα πιο μακριά. Άκουσες ποτέ κανέναν να λαλεί πως «εν έχω πρόβλημα με τους gay, έχω πολλούς φίλους gay»; Άκουσες ποτέ κανέναν να χρειάζεται να νομοθετήσει για τα δικαιώματα των gay; Χρειάστηκε ποτέ gay άνθρωπος να διαδηλώσει για να ακουστούν όσα έχει να πει, για να τον καταλάβουν;
Έγινε ποτέ bullied ένα gay παιδί στο σχολείο; Εφοήθηκε ποτέ κανένας άνθρωπος ότι ήταν να περιθωριοποιηθεί, στην καλύτερη, αν κάμει coming out και πει ότι εν gay; Σε ποιο ουράνιο και τόξο; Μόνον οι straight έχουν έτσι προβλήματα και ακόμα εν ελυθήκαν».
Ο Μιχάλης σηκώνεται από το τραπέζι, λίγο φουρτουνιασμένος, λίγο έξαλλος και φεύγοντας λέει: «Πρόσβαση στην πληροφορία έχεις, άνθρωπος έξυπνος είσαι, κάμε update επιτέλους το παλιακό λογισμικό σου και αποδέχτου πως εν εν ούλλοι copy paste με εσένα. Δε πόσοι straight άνθρωποι στον κόσμο δολοφονούνται επειδή απλώς, εν straight. Και να σου πω και κάτι; Ναι, είμαι και εγώ straight. Get over it επιτέλους».
Σε αυτόν το κόσμο, στους δρόμους θα ήταν οι μασκουλινιστές.
Δεκέμβριος 2016, σε δρόμο της Νέας Υόρκης: «Ο διαδηλωτής άρπαξε το μικρόφωνο της δημοσιογράφου και γυρνώντας προς την κάμερα, κρατώντας στο χέρι του 2 φωτογραφίες, δήλωσε εξοργισμένος: ‘Αυτός είναι ο γιος μου, είναι μόλις 5 χρονών και θέλω μεγαλώνοντας, να ξέρει πως έχει θέση σε αυτό το δωμάτιο και σε όποιο δωμάτιο επιθυμεί’ ανέφερε κλαίγοντας δείχνοντας και τη δεύτερη φωτογραφία. Μία εικόνα ενός κοινοβουλίου γεμάτο γυναίκες! Αν αφαιρούσες τις γυναίκες από τη φωτογραφία τότε ο χώρος άδειαζε.
Οι άνδρες, μετρημένοι στα δάκτυλα του ενός χεριού. Η έξαρση του μασκουλινισμού, μετά την ήττα του πρώτου άνδρα υποψηφίου για την προεδρία στην ιστορία από μια χαζή, ανεπαρκή και αναιδή (τουλάχιστον) γυναίκα (παρουσιάστρια ριάλιτι που δήλωσε σε εκπομπή πως θα άρπαζε τους άνδρες από τα *μπιπ* χωρίς τη συναίνεση τους) έριξε φως σε όλα τα προβλήματα, σε όλες τις ανισότητες.
Δε γίνεται να κερδίζεις τη λαϊκή ψήφο και να χάνεις για technicalities! Δε γίνεται 68 ψήφοι να ισούνται με 1! Φυσικά και το πλήθος ήταν εξαγριωμένο, φυσικά και βγήκε στους δρόμους, μιλιούνια, με πλακάτ και συνθήματα κατά της μητριαρχίας. Το ζητούμενο, το απαιτούμενο; Το αυτονόητο. Ίση εκπροσώπηση, ίση μισθοδοσία, ίσες ευκαιρίες. «Ισότητα τώρα» βροντοφώναζε το πλήθος. Βάση στατιστικών, οι άνδρες έχουν καλύτερη εκπαίδευση από τις γυναίκες.
Οι ίδιες έρευνες δείχνουν πως, ένας άνδρας πληρώνεται για την ίδια δουλειά, 20% λιγότερο (κατά μέσο όρο) με μια γυναίκα. Γιατί να είναι ΟΚ για μια γυναίκα να βρίσκεται σε κέντρα αποφάσεων και εξουσίας, αλλά όταν επιδιώκει κάτι τέτοιο ένας άνδρας, τότε χωρίς δεύτερη σκέψη «ταμπελώνεται» ως «ο κακός, ο σκύλος». Δικαίωμα στη φιλοδοξία και στο όνειρο έχουν όλοι, το «ο άνδρας φροντίζει τα παιδιά και το σπίτι κι αν βρει χρόνο τότε ας κάνει και μια τύπου-καριέρα» μας τελείωσε. «A man’s place is in the house. The White House» έγραφαν χαρακτηριστικά κάποια πλακάτ.
Σε αυτόν το κόσμο, μια Κύπρια βιοπαλαιστής είναι μετανάστης στις Φιλιππίνες, αναζητώντας μια καλύτερη ζωή.
Η κακή οικονομική κατάσταση της χώρας ανάγκασε την Νίκη να φύγει από την Κύπρο, να αφήσει φίλους και οικογένεια και να αναζητήσει την τύχη της σε μια πιο εύπορη χώρα. Τις Φιλιππίνες. Είχε και αυτή τα προβλήματα της δε λέω, μια χώρα μοιρασμένη στα δυο 40 χρόνια και βάλε αλλά φαίνεται πως τουλάχιστον εκεί, θα είχε μια δεύτερη ευκαιρία. Το βιοτικό επίπεδο ήταν σκάλες ανώτερο από αυτό της μικρής νήσου της Μεσογείου. Έπρεπε να φύγει στην Ανατολή!
Στις Φιλιππίνες υπήρχαν θέσεις εργασίας που θα της επέτρεπαν να μεγαλώσει τα παιδιά της με αξιοπρέπεια. Να τα μορφώσει και να τους δώσει μια ευκαιρία στο όνειρο που αυτή δεν είχε ποτέ και δεν αχνοφαίνεται πουθενά στον κοντινό ορίζοντα. Τη μέρα που τους αποχαιρέτησε δε θα τη ξεχάσει ποτέ. Έφυγε από το αεροδρόμιο της Λάρνακας κλαίγοντας, μη ξέροντας πότε θα ξαναδεί τα αγγελούδια. Όμως α μη τι άλλο θα τους εξασφάλιζε μια καλύτερη ζωή. Βρήκε δουλειά ως οικιακή βοηθός, σε κάτι Φιλιππινέζους νεόπλουτους. Καθώς κοιτούσε τις φωτογραφίες στο 2Χ2 δωματιάκι της ,ακούει τη φωνή της «μαντάμ» να της φωνάζει «Νίκη, guests are here, come outside please». Σκούπισε μάνι-μάνι τα δάκρυα της, σήκωσε ανάστημα και «σφήνωσε» σε ένα μπουκάλι, όλα της τα συναισθήματα. Ώρα για δουλειά.
Σε αυτόν το κόσμο, το color coding που διαχωρίζει αγόρια και κορίτσια θα ήταν… κόντρα.
«Η νοσοκομειακή κλίνη μεταμορφώθηκε, σε χρόνο dt, σε έναν ροζ παράδεισο. Μπαλόνια, λουλούδια και ρουχαλάκια (μέχρι και παπουτσάκια με μικρό τακουνάκι για να δώσουν μπόι στον μικρό) σε όλες τις αποχρώσεις του ροζ, μικρές και μεγάλες κούκλες, όλα ήταν στη θέση τους! Φίλοι και γνωστοί είχαν συνεννοηθεί και είχαν φροντίσει για την κάθε λεπτομέρεια, ώστε βγαίνοντας από το δωμάτιο του τοκετού η Ξένια με τον μικρό να δακρύσει από ευτυχία!
Δεν είχε δα και την πιο εύκολη εγκυμοσύνη (όσο κι αν άλλες μαμάδες την είχαν προειδοποιήσει πως αυτοί οι 9 μήνες δε θα είναι και η πιο μαγική περίοδος της ζωής της). Το brief ήταν ξεκάθαρο από την έτερη μαμά του Γιώργου, την Νατάσα. Φέρνουμε όλοι κάτι ροζ για τον μικρό, το κατ’ εξοχήν αγορίστικο χρώμα (όσο κι αν υπήρχαν διαμαρτυρίες εκ των έσω πως αυτά είναι στερεότυπα και πως δεν υπάρχει λόγος ένα αγόρι να μη φοράει μπλε και να μη παίζει με αυτοκινητάκια). Η Νατάσα όσο και να πεις είναι πιο… «των κουτιών», μέχρι και το βρεφικό δωμάτιο του Ανδρέα είναι από πάνω μέχρι κάτω ροζ . Από γενιά σε γενιά άλλωστε, το ροζ θεωρείτο πιο… αρρενωπό, μια απόχρωση του κόκκινου που συμβολίζει τη δύναμη. Το μπλε ήταν ένα χρώμα πιο… θηλυκό αφού ρούχα σε τέτοιες αποχρώσεις φόραγε η Παναγιά».
Όλα λοιπόν είναι θέμα οπτικής. Ας μπούμε στα παπούτσια των άλλων επιτέλους κι ας συναντηθούμε κάπου στη μέση.