Κεντρική φωτογραφία: Tom Brenner - The New York Times/Redux


Κι αυτό γιατί βάσει προβληθέντος χαρακτήρα, μπορεί να τηρήσει τις αρχές της ρητορικής (λογική {logos), συναίσθημα {pathos}, ηθική {ethos), χρόνος {kairos}) και, βάση ατζέντας και επιλογών, να εφαρμόσει προοδευτική πολιτική (όσο του το επιτρέψει η συντηρητική γερουσία, που εικάζεται πως θα ισχύσει).

Αυτό στα καλά νέα. Στα κακά νέα; Οι εκλογές αυτές δεν ήταν μόνο εκλογές αλλαγής. Ήταν εκλογές-δημοψήφισμα για τον τραμπισμό (ναι, είναι ορολογία πια, ούτε εγώ το έχω ξεπεράσει). Κι αυτός δεν απορρίφθηκε με ένα βροντερό «Φύγε». Με κάτι χιλιάδες, κάτι εκατοστά τις %, άντε και με μια μονάδα διαφορά πήρε ο Biden πολιτείες-κλειδιά. Το «μπλέ κύμα» δεν έγινε, ούτε καν. Αν ο Biden συγκέντρωσε τις περισσότερες ψήφους ever, ο Trump επίσης κινητοποίησε πλήθος και είναι δεύτερος ever. Άρα οι Ρεπουμπλικάνοι δεν πρόκειται να κάνουν και καμία σοβαρή ενδοσκόπηση, ο McConnel όντας πιθανότατα πάλι επικεφαλής της γερουσίας θα κάνει τη ζωή πατίνι στον Biden και οι Δημοκρατικοί πρέπει να αντιληφθούν πως έχουν ακόμη πολλά πράγματα να φτιάξουν.

Πίσω στα καλά. Για τώρα, πάρε ανάσα. Ο Ντόναλντ τα μαζεύει από τον Λευκό Οίκο (αν και ίσως χρειαστεί να φύγει κλοτσηδόν και με το ζόρι), κι ας περάσαμε τέσσερα χρόνια σε αυτό το mood.

Κάνοντας flashback, στις 9 Νοεμβρίου του 2016, τότε δεν ένιωσες λες και νίκησε κακός από ταινία της Ντίσνεϊ; Πώς ένας Τζαφάρ και μια Maleficent πέτυχαν τα πανούργα σχέδια τους και πως συμφορές, σκοτάδια και κακουχίες σε περίμεναν. Με τη διαφορά πως, αυτή τη φορά, δεν σου εγγυόταν και κανείς ένα καλό τέλος, για να είσαι και κάπως καθησυχασμένος. Δεν το έλεγε κάπου στην αφίσα. Και αν αυτή ήταν η soft εκδοχή του Ντόναλντ, τότε τρομάζω στη σκέψη του τι θα σήμαινε άλλα τέσσερα χρόνια παράνοιας και αυτή τη φορά, on steroids. Σε τι επίπεδα αυταρχισμού θα είχε οδηγήσει τον συγκυριακώς εκλεχθέντα 45ο πρόεδρο, η αδυναμία του να φερθεί ο πρόεδρος. Η απύθμενη ανοησία του.

Ιούνιος 2018, Tim O’Brien για περιοδικό TIME

Για τον Τραμπ, η προεδρία ήταν ρόλος, ο ρόλος της ζωής του. Και το ζούσε ως τέτοιο. Ο Λευκός Οίκος ήταν κεντρική σκηνή κι αυτός ηθοποιός, πρωταγωνιστής, κεντρικός παρουσιαστής και παραγωγός (όλα μαζί ταυτόχρονα) του πιο άσχημου και ανισόρροπου σόου όλων των εποχών. Και ενίοτε, όταν ένιωθε και παντοκράτωρ, έβγαζε και τη γλώσσα του (και το πληκτρολόγιο του, καημένο Τουίτερ) περίπατο. Ήταν όλος λάθος και είχε και υποστηρικτικό cast που έκανε ό,τι μπορούσε για να μας πείσει για το νορμάλ του προσφερθέντος θεάματος.

Αυτό ήταν όμως και το βασικό πρόβλημά του. Τέσσερα χρόνια θέατρο, εξαντλούν. Και ο Τραμπ εξάντλησε περιθώρια, όρια, την υπομονή μας, εμάς. Με όλα τα φώτα πάνω του, ο Ντόναλντ δε κατάφερε ποτέ, να δει κάτι άλλο πέραν από τη σκιά του, να λειτουργήσει ως πρόεδρος και πλανητάρχης. Φεύγει με μια δίκη καθαίρεσης στο ενεργητικό του, με 8 συνεργάτες και σύμβουλους του να έχουν καταδικασθεί για πολιτικά και άλλα εγκλήματα, με 26 υποθέσεις σεξουαλικής παρενόχλησης και με σχεδόν 4000 μηνύσεις ανοιχτές και με το οικονομικό και φορολογικό παρελθόν του στο φως. Με βιογραφικό που, όχι στον Λευκό, σε κανέναν νορμάλ οίκο δεν θα του άνοιγε πόρτες.

Πολιτική άσκησε -τουλάχιστον το κόμμα του- κι έγιναν πράγματα, μηδενιστές δεν είμαστε. Αλίμονο αν είσαι στην προεδρία 4 χρόνια και να μην έχεις να δείξεις 5 καλά πράγματα. Αν εσύ δεν μπορούσες, το έχουνε κάνει οι γύρω σου. Όλοι το ίδια πράγματα θέλουμε στην τελική. Καλύτερες δουλειές, καλύτερο σύστημα υγείας, καλύτερη ποιότητα ζωής. Προσπαθώντας για αυτά όμως, δε μπορείς να έχεις στο μυαλό σου πως θα «σβήσω» από το χάρτη ό,τι καλό κληρονόμησα από τον προκάτοχο μου, γιατί απλώς δε πάω τη φάτσα του. Χωρίς μάλιστα κανένα σοβαρό πλάνο. Δε μπορείς να ξεκινάς κάθε φορά από το 0, γιατί για εμένα «πολιτικός ανταγωνιστής» = «νέμεσις». Δε γίνεται στα καλά να είσαι ο ήρωας και στα κακά το θύμα.

Κι επίσης, δεν θέλουμε μόνο αυτά. Θέλουμε σταθερότητα, ίσες ευκαιρίες, ίσα δικαιώματα, δικαιοσύνη, εμπάθεια, ηθική… Ηγεσία από τους ηγέτες. Κι ο Τραμπ ήταν εκτός πραγματικότητας, εκτός θεσμικού ρόλου και μακριά από την αλήθεια, ανελλιπώς και αδιαλείπτως. Δεν γίνεται να μην υπάρχει πουθενά διαφάνεια, να συμπεριφέρεσαι αυταρχικά, να παραβιάζονται ανθρώπινα δικαιώματα και εσύ να σφυρίζεις αδιάφορα, σχεδόν προκλητικά, να μην υπάρχει καμία σταθερότητα στην εξωτερική πολιτική της μεγαλύτερης υπερδύναμης. Βάζοντάς τα όλα στη ζυγαριά, προσμετρώντας τα θετικά με τα αρνητικά των πολιτικών αυτών σε συνδυασμό και με την ρητορική σου (το Α και το Ω στην πολιτική), τότε η παρακαταθήκη του 45ου είναι για τα σκουπίδια.

Η σχέση του με την αλήθεια… στα χωρίσματα. Κάθε μέρα, επί 4 χρόνια, έλεγε ψέματα 12 φορές (Fact Checker, Washington Post). Tο Politifact κατέγραψε πως 72 στις 100 φορές που μίλησε ως πρόεδρος, είπε κάτι ανακριβές, ψευδές ή κάτι εντελώς εκτός πραγματικότητας.

Φεύγει, έχοντας όχι μόνο συναντήσει αλλά και φιλοφρονήσει, άρα και νομιμοποιήσει ως πλανητάρχης, δικτατορικά, ολιγαρχικά ή και αμφιβόλου δημοκρατίας καθεστώτα.

Λειτούργησε και ο ίδιος ως τέτοιος, «φορτώνοντας» το προεδρικό λεωφορείο του με συγγενείς και κόρες.

Ως άλλος Kanye West και με χειρότερο πρόβλημα αυτοσυγκράτησης, εξάντλησε τα όρια του του Twitter και μπορείς να του αναγνωρίσεις πως δημιούργησε ένα ολόκληρο «τι να μη κάνεις» εγχειρίδιο, όταν ασκείς διπλωματία στο κανάλι. Το «κρατάω τα προσχήματα»… άγνωστη ως έννοια.

Φανέρωσε τις ιμπεριαλιστικές τάσεις του, άσκησε διχαστική πολιτική και φεύγει αφήνοντας ανοιχτά μέτωπα σε όλα τα θέματα ίσων δικαιωμάτων, αρνούμενος μάλιστα να καταδικάσει την αστυνομική βία με πράξεις.

Προετοίμασε το έδαφος για ένα άκρως συντηρητικό Αμερικανικό ανώτατο δικαστήριο που ευθαρσώς δήλωσε, σύμφωνα με τα συμφραζόμενα της κας. Barrett, πως θα τηρεί το Σύνταγμα σύμφωνα με το πνεύμα με το οποίο γράφτηκε από τους Αμερικανούς «πατέρες» της Δημοκρατίας. Με το πνεύμα του 1789 δηλαδή. Τόσο καλά.

Τέλος, έδωσε πολλά ρεσιτάλ συκοφαντίας και αγένειας απέναντι σε πολιτικούς αντιπάλους, που γι’ αυτόν ήταν εχθροί, σκέτο. Έδωσε, με τα ανόητα ντελίρια του, άπειρη τροφή σε συνομωσιολιογους, έκανε επιστήμονες να θέλουν να σκίσουν τα πτυχία τους ακούγοντας τον. Επί των ημερών του, είδαμε τη ρητορική μίσους να βαφτίζεται πολιτικός λόγος και να νομιμοποιείται. Την αλήθεια να καταργείται, την περιβαλλοντική κρίση να οξύνεται και την πράσινη πολιτική να κάνει βηματα πίσω. Γιατί… covfefe, γιατί έτσι ξύπνησε ο τρελός.

Το πώς θα ξυπνήσουμε εμείς όμως, εξαρτάται από το πώς στρώνουμε. Βάση αυτών των αποτελεσμάτων, δεν μας εγγυάται κανείς πως αυτό το τσίρκο δε θα το ξαναζήσουμε. Και πως το 2024 δε θα έχουμε άλλον έναν Trump (τον υιό, την κόρη, τον ίδιο -ναι, συνταγματικά μπορεί- ποιος ξέρει) να επανέρχεται για εκδίκηση. Άλλωστε, ο Τζαφάρ και η Maleficent έχασαν μετά από μια επική, δύσκολη μάχη (χτυπάει κανένα καμπανάκι;). Και αφού τα πήγαν και καλά στο box office, τσίμπησαν και το σικουελάκι τους.

Το ότι ο Τραμπ είχε τον ασυμμάζευτο το έβλεπες, δεν έκανε και καμία προσπάθεια να το κρύψει. Πίσω και μετά από αυτόν όμως υπάρχουν πολιτικοί που ξέρουν να αρθρώνουν 5 προτάσεις σωστά, που φοράνε μια πιο ευγενική μάσκα και είναι επιφανειακά, πιο ανεκτοί. Αλλά που κουβαλάνε τα ίδια απολυταρχικά μυαλά. Τι θα γίνει όταν τέτοιοι αποφασίσουν να κυνηγήσουν τις πολιτικές του φιλοδοξίες;

Η δική μας κατανόηση και ανάγνωση των γεγονότων είναι αυτή που καθορίζει τι μέλλει γενέσθαι. Ποια είναι αυτά; Πώς έχει βάση και αξία η πολιτική ορθότητα. Πως όταν ψηφίζεις, τα πράγματα αλλάζουν. Πως εξουσία σε λάθος και ανίκανα χέρια, έχει καταστροφικά αποτελέσματα. Αν μπορεί να εκλεγεί ένας Τραμπ, αν ο κόσμος αποφασίσει πως θέλει με αυτόν τον τρόπο να σοκάρει το κατεστημένο, τότε μπορεί να βγει ο οποιοσδήποτε. Γι’ αυτό, όταν θέλεις να ταρακουνήσεις ένα πολιτικό σύστημα το οποίο θεωρείς σάπιο, δε ψηφίζεις σάπιους ανθρώπους. Δε διορθώνεται έτσι το σύστημα. Ας ψηφίσουμε τα πρόσωπα εκείνα που η γνώση τους για το πως μπορείς να ασκήσεις εξωτερική, εσωτερική και κοινωνική πολιτική είναι τόσο βαθιά, που θα μας κάνουν να κοιμηθούμε. Αυτούς ψήφισε. Η ψήφος στη βλακεία δεν είναι η απάντηση. Η χαριστική βολή είναι.

Με την εκλογή Biden δεν έχουν γίνει ξαφνικά όλα ρόδινα, πληγές και μέτωπα ανοιχτά παντού θα βρεις. Αλλά τουλάχιστον, για τώρα, ο Τζαφάρ παγιδεύτηκε στο λυχναράκι του, η Maleficent τραβάει τις ρυτίδες της και ο Ντόναλντ, γυρίζει στον χρυσό πύργο του. Και επιστρέψαμε και σε μια Χ κανονικότητα, εκτιμήσαμε την προηγούμενη κανονικότητα και ο πλανήτης μπήκε ξανά στο σωστό ρου της ιστορίας.