Μικρός, τι απαντούσες στην ερώτηση «τι θα γίνεις όταν μεγαλώσεις;».

Πιλότος, αν και έχω υψοφοβία!

Φοβάσαι τα ύψη, αλλά σκαρφαλώνεις σε κτίρια;

Γιατί να αφήσεις το φόβο να σου στερήσει κάτι; Η θέληση να κάνω αυτό που αγαπώ είναι μεγαλύτερη από τη φοβία μου. Για μένα είναι πρόκληση να ανεβαίνω σε οροφές! Σκέψου, ξεκίνησα από τον πρώτο όροφο και έφτασα στον τρίτο, γύρω στα 10 μέτρα. Δεν είναι υπερβολικό, αλλά για μένα ήταν μεγάλο βήμα.

Τι τύπος είσαι;

Γενικά, ήμουν πάντα κλειστός, ντροπαλός, όμως πάντα μου άρεσε το έξω, η ιδέα του να αλλάξω κάτι, να το βελτιώσω. Ήμουν πάντα παιδί της πόλης. Ζούσα βάσει των ρυθμών της και όχι παράλληλα με αυτή. Βοήθησε και το skate που ήταν ουσιαστικά η πρώτη μου επαφή με το street στοιχείο. Αν έρθεις Λεμεσό, μάλλον θα με πετύχεις να τριγυρνώ στην παλιά πόλη, στην οδό Αθηνών, στην Αγίου Ανδρέου και στα στενά τους.

Πως ήταν το περιβάλλον που μεγάλωσες;

Μεγάλωσα μέσα στις τέχνες, οι γονείς μου είχαν ως hobby τη γλυπτική, την κεραμική, τις κατασκευές. Τα ερεθίσματα υπήρχαν. Οπότε δεν το αποφάσισα, απλώς έγινε. Μικρός, μου άρεσαν πολύ οι πίνακες. Το χάος μου κέντριζε το ενδιαφέρον.

Πότε και πού έκανες το πρώτο σου mural;

Ξεκίνησα, όπως όλοι, στα κρυφά γύρω στα 12. Τότε δεν ήταν mural, ήταν αλητεία. Ξεκίνησα με graffiti αλλά μετά ξέφυγα από αυτά. Ήθελα να το δω πιο καλλιτεχνικά, γι’ αυτό στράφηκα στις τοιχογραφίες. Το πρώτο μου mural ήταν στο σχολείο. Ζήτησα μπογιές για να κάνω ένα προσωπικό project και μου τις έδωσαν. Πήγαινα πρώτη λυκείου. Ξέρεις, στην αρχή ξεκινάς με τον φόβο πως αυτό που κάνεις μπορεί να μην είναι αρεστό, πόσο μάλλον παράνομο.

Το πρώτο, μεγάλο mural έγινε πριν από δύο χρόνια, σε συνεργασία με φίλους καλλιτέχνες από Μεξικό, Γαλλία και Λίβανο, στην κατεχόμενη Λευκωσία. Ήταν στο πλαίσιο δικοινοτικού φεστιβάλ. Ζωγράφισα δύο παιδιά με μαντίλα και τη μητέρα τους να περπατούν χαρούμενοι χωρίς περιορισμούς.

Υπάρχει street art στα κατεχόμενα;

Όχι, δεν έχει αναπτυχθεί ακόμη η street art. Τα τελευταία δύο χρόνια έχουν γίνει τα πρώτα βήματα. Για μένα είναι ένα μέσο επικοινωνίας και ευκαιρία να γνωρίσω την άλλη πλευρά. Μια ευκαιρία να ξεπεράσω στερεότυπα, να προσφέρω αυτό που γνωρίζω και να δημιουργήσω μια παρέα, ώστε να σπάσουν τα τείχη που άλλοι δημιούργησαν για εμάς.

Μέχρι σήμερα,πόσα murals έχεις κάνει;

Γύρω στα 12 μεγάλα και αρκετά μικρά. Τα περισσότερα είναι στο κέντρο της Λεμεσού. Η πλειοψηφία τους δεν υπάρχει πια.

Τι σου αρέσει να ζωγραφίζεις;

Μ’ αρέσει οτιδήποτε έχει φιγούρα. Γιατί είναι πιο ζωντανό. Είμαι άνθρωπος μεταξύ ανθρώπων. Μ’ αρέσει να διαβάζω τη γλώσσα του σώματος και να την ερμηνεύω μέσα από τις τοιχογραφίες. Η επιτυχία είναι να μεταφέρεις το συναίσθημα και να μη μείνεις στον ρεαλισμό.

Ποιο είναι το αγαπημένο σου σημείο στην πόλη;

Οι δρόμοι στο κέντρο της Λεμεσού. Ταράτσες πολυκατοικιών που μπορώ να αράξω. Που σου επιτρέπουν να βλέπεις το χάος της πόλης από τη γωνιά σου, την ησυχία σου. Αγίου Ανδρέου και Παραλία. Και θάλασσα και πόλη. Σε αυτή την περιοχή θέλω να αφήσω το στίγμα μου.

Έχεις μούσα;

Έμπνευσή μου είναι η καθημερινότητα. Οι σκέψεις σε ένα χάος. Η αιώνια πάλη να μπει σε σειρά το χάος ή να γίνει το χάος; Μάλλον είμαι κάπου στο ενδιάμεσο, προσπαθώ να βρω τη χρυσή τομή.

Πώς θα ένιωθες αν γκρεμιζόταν ένα κτίριο στο οποίο είχες δημιουργήσει;

Συνέβη. Το σχέδιο, η δημιουργία μπορεί να μείνει για πάντα, αλλά μπορεί την επόμενη μέρα να μην υπάρχει. Από τη στιγμή που κάνεις κάτι σε δημόσιο χώρο, παύει να είναι δικό σου, το προσφέρεις στην πόλη. Η μόνη ιδιοκτησία είναι η εμπειρία.

Ποιο ήταν αυτό το κτίριο;

Ακριβώς απέναντι από το Δημαρχείο Λεμεσού. Αν φτιαχτεί ένα κτίριο που μου αρέσει θα το ξαναβάψω.

Πιστεύεις πως η τέχνη σου είναι μια μόδα που θα περάσει;

Είναι η πιο αρχαία μορφή τέχνης. Ιστορικά οι πρώτες εικόνες συναντώνται σε σπήλαια την παλαιολιθική εποχή. Ξεκίνησε σαν χάραγμα στον τοίχο αποτυπώνοντας σκηνές από κυνήγι, είτε από ιεροτελεστίες. Τότε ήταν το μόνο μέσο επικοινωνίας. Πέτρα στην πέτρα. Σήμερα εξελίχθηκε, αλλά για μένα παραμένει η αρχή της τέχνης. Αλλάζει οπτική και αισθητική από γενιά σε γενιά και αποκτά πολιτικό ή κοινωνικό μήνυμα γιατί βγαίνει από τον προσωπικό χώρο και ξεκινάει διάλογο με τη δημόσια σφαίρα.

Νιώθεις ότι παρεμβαίνεις, ότι ενοχλείς;

Όχι απαραίτητα. Έχουμε όλοι δικαίωμα ελευθερίας λόγου. Εγώ το εκφράζω μέσα από την τέχνη. Άλλωστε, εάν κάποιος ενοχληθεί, μπορεί να παρέμβει. Και έτσι ξεκινά ο διάλογος.

Η Κύπρος και η Ελλάδα θεωρούνται συντηρητικές χώρες στον κόσμο των muralists;

Η Ελλάδα σίγουρα όχι, καθώς η Αθήνα θεωρείται η πρωτεύουσα του street art. Η Κύπρος είναι σε καλό δρόμο, ο κόσμος ταξιδεύει πλέον πολύ και εξοικειώνεται με αυτή τη μορφή τέχνης.

Τόλμησες ποτέ το γυμνό σε κάποιο mural;

Ναι, στο πλαίσιο ενός φεστιβάλ. Όμως κόπηκε. Υπήρχε κάθετη γραμμή από τους κατοίκους της περιοχής. Και αναρωτιέμαι: δε γεννηθήκαμε γυμνοί;

Όταν κλείνεις τα μάτια ποια χρώματα κατακλύζουν το μυαλό σου;

Δύσκολη ερώτηση. Κάθε περίοδο αλλάζει. Πέρασα μια έντονα «μπλε, τιρκουάζ» περίοδο, χωρίς να σημαίνει ότι ήταν απαραίτητα καταθλιπτική.

Σε ποια πόλη θα ήθελες να ζεις ιδανικά;

Αθήνα, μέσα στο χάος, άγνωστος μεταξύ αγνώστων. Μου αρέσει πολύ και η Ισπανία, ιδιαίτερα η Μαδρίτη, η οποία έχει έντονη street πλευρά. Αγαπημένο μου κτίριο εκεί το εγκαταλελειμμένο εργοστάσιο καπνού, La Tabacalera de Lavapies, ένα urban σημείο, πραγματικό ναό της street art.

Ποιο mural σου έχει κάνει περισσότερη εντύπωση μέχρι σήμερα;

Ήταν μια τοιχογραφία από άχρηστα αντικείμενα, λάστιχα, πλαστικά κ.ά. Ήταν συνδυασμός installation και φωτογραφίας. Ήταν κατασκευασμένο από σκουπίδια της περιοχής, στέλνοντας ξεκάθαρο μήνυμα για την υπερκατανάλωση και την ανάγκη προστασίας του περιβάλλοντος.

Τα murals είναι η ρομαντική εκδοχή των graffiti;

Είναι δύο διαφορετικά είδη τέχνης που τα ενώνει το spray και ο κοινός χώρος διεξαγωγής. Το graffiti είναι η παρανομία, τα γράμματα. Η υπογραφή σου. Είναι κάτι προσωπικό. Εμείς επικεντρωνόμαστε το σχέδιο. Δεν είναι απαραίτητο να βάλουμε το όνομά μας. Το σχέδιο μιλάει. Μια εικόνα, μια δήλωση.

Ψάχνεις ατάκες για να συνοδεύσεις τα έργα σου; Αν ναι, πού;

Μερικές φορές ναι, άλλες πάλι όχι, γιατί το έργο μιλά από μόνο του. Δε χρειάζονται επεξηγήσεις αν και καμιά φορά μέσω του στίχου ή μέσω μιας παροιμίας γεννιούνται ωραία σχέδια. Όπως, το «Χάνει η παττίχα μας», δηλ. είμαστε όλοι τρελοί, χάνουμε. Με αυτή την αφορμή σχεδίασα έναν τύπο που αντί για κεφάλι είχε καρπούζι. Λογοπαίγνιο, εικόνα.

Έχεις πάρει κάποιο ρίσκο για να ολοκληρώσεις ένα mural;

Να αντιμετωπίσω την υψοφοβία, αλλά και την αστυνομία. Όταν μια φορά ήρθαν να μου κάνουν παρατήρηση τούς έδειξα τα σχέδιά μου, τους άρεσαν και μου είπαν να συνεχίσω. Δεν έχω κάτι να κρύψω. Ζωγραφίζω την ημέρα, ανοιχτά, μπροστά σε όλους.

Έχεις κάνει τη νύχτα μέρα με αυτή τη δουλειά;

Κυριολεκτικά. Εγώ, βέβαια, ξεκινώ να δουλεύω νωρίς το πρωί και φτάνω μέχρι αργά τη νύχτα. Μπορεί μία τοιχογραφία να μου πάρει 2 ή 3 μέρες. Είναι ωραίο να ξημερώνει και να έχεις προσθέσει κάτι καινούριο στον χώρο.

Το internet άλλαξε την τέχνη των murals;

Φυσικά. Βέβαια, πάντα το live είναι πιο επιβλητικό. Το instagram δίνει ερεθίσματα για να εμπνευστείς. Σε εξελίσσει, ανεβάζει το επίπεδο. Το στοίχημα είναι να μη χάσεις την αμεσότητα.

Αυτή η τέχνη κάνει ζουμ στην ομορφιά και την ασχήμια. Τι υπάρχει στο επίκεντρο της ζωής σου αυτή την περίοδο; Τι σε απασχολεί;

Με απασχολούν τα πάντα. Μέσω της τοιχογραφίας εκφράζω κοινωνικά ζητήματα και ταυτόχρονα λύνω προσωπικά προβλήματα.

Με ποια κριτήρια επιλέγεις ένα κτίριο στο οποίο θα δημιουργήσεις;

Αποφεύγω τα καινούρια κτίρια, εκτός αν θέλω να κάνω κάποια «δήλωση». Προτιμώ κτίρια, τα οποία είναι ήδη κομμάτι της πόλης. Κτίρια που με εμπνέουν. Ένα σημείο όμορφο που μπορεί να περνά απαρατήρητο.

Σου έχουν κάνει ποτέ μήνυση για κάποιο mural;

Όχι, ποτέ.

Ποιο είναι το πιο άσχημο κτίριο στην Κύπρο;

Οι ουρανοξύστες. Θα τους έβαφα γιατί δεν ταιριάζουν στην πόλη μου.

Το πιο όμορφο;

Το μπλε κτίριο στην οδό Κιτίου Κυπριανού, στην Παλιά Λεμεσό.