Γνωρίζατε πως η μυθική και τόσο πολυσυζητημένη καταβόθρα της Αρχαίας Σπάρτης υπάρχει στην πραγματικότητα; Κι όμως, ο Καιάδας υπάρχει και βρίσκεται στο χωριό Τρύπη της Λακωνίας, λίγα χιλιόμετρα έξω από την πόλη της Σπάρτης.

Μπορεί να μην έχει την μορφή που οι περισσότεροι ίσως φαντάζονται, δηλαδή ένας τεράστιος κρατήρας στην γη με ατελείωτο βάθος, όμως είναι εξίσου εντυπωσιακός ειδικά από κοντά.

Ο Καιάδας αρχικά μοιάζει με μια σχισμή σε ένα κωνικό ύψωμα στο τελείωμα του χωριού όταν όμως πλησιάσεις κοντά του τότε το θέαμα γίνεται άκρως εντυπωσιακό. Στη βάση της σχισμής δημιουργείται μια διπλή είσοδος με κάθετη ροή από όπου βγαίνει πολύ έντονος και κρύος αέρας και για όσο μπορείς να διακρίνεις μέσα σε αυτό σου δίνει την εντύπωση πως οδηγεί στα τάρταρα της γης.

Είναι σπηλαιοβάραθρο με ερευνημένο τμήμα μήκους περίπου 50 μ. Η σημερινή είσοδός του, πλάτους περίπου 0,50 μ., βρίσκεται περίπου 30 μ. ψηλότερα από τον δρόμο. Η αρχική είσοδος, σε ακόμα ψηλότερο επίπεδο, δεν είναι ορατή σήμερα.

Ο κύριος όγκος των ανθρώπινων οστών είναι συγκεντρωμένος στο βαθύτερο τμήμα του σπηλαιοβάραθρου. Οστά βρέθηκαν και σε φυσικές σχισμές ή εσοχές αρκετά ψηλότερα από το σημερινό δάπεδο. Πρόκειται, σύμφωνα με τα συμπεράσματα της ανθρωπολογικής μελέτης, για σκελετούς κυρίως ώριμων ανδρών και λίγων γυναικών που κατέληξαν εκεί ως ακέραια σώματα και όχι ως διαμελισμένα οστά. Το σπηλαιοβάραθρο μπορεί να συνδεθεί με τις ιστορικές μαρτυρίες σχετικά με τη μορφή και τη χρήση του σπηλαίου Καιάδα από τους Σπαρτιάτες κατά τη διάρκεια των Μεσσηνιακών πολέμων (8ος-5ος αιώνας π.Χ.), για κατακρήμνιση των εχθρών και των καταδίκων τους. Λείπουν όμως προς το παρόν τεκμήρια για την ακριβή χρονολόγηση του οστεολογικού υλικού.

Το σπήλαιο δεν αποτελεί οργανωμένο αρχαιολογικό χώρο.

Ο κατακρημνισμός σε βάρα­θρο εφαρμοζόταν ακόμη και στην Αθήνα, στην Κόρινθο, στους Δελφούς.και στην Θεσσαλία. Στη Θεσσαλία αυτός ο τόπος τιμωρίας ονομαζόταν «Κόρακες». Ακόμη και σήμερα πολύ συχνά όταν κάτι ή κάποιος μας θυμώνει, του βγάζουμε εισιτήριο χωρίς επιστροφή για τον κόρακα…λέμε δηλαδή την γνωστή σε όλους μας φράση «άι στον κόρακα!». Η φράση που συναντάται στα αρχαία κείμενα είναι «πέμπειν ἐς κόρακας». Εκτός από το αυτονόη­το μαρτύριο, η ποινή εμπεριείχε και με­ταφυσικές προεκτάσεις, καθώς το σώμα παρέμενε άταφο και η ψυχή αδυνατούσε να λυτρωθεί. Υπήρχαν όμως μέρη στα όποια άφηναν τα δύσμορφα και άρρωστα μωρά να τα μεγαλώσουν οι είλωτες. Ο Καιάδας έχει μάλλον κακώς ταυτιστεί με τους Αποθέτες τον τόπο δηλαδή που οι Σπαρτιάτες απέθεταν τα μη αρτιμελή βρέφη, όπως αναφέρει ο Πλούταρχος και μόνον αυτός, στον βίο του Λυκούργου

Οι σύγχρονοι ερευνητές υποστηρίζουν ότι αυτή την τύχη είχαν μόνο τα παιδιά με βαριές δυσμορφίες και όχι ελαφρές αναπηρίες, αλλά και παιδιά από ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες.