Ο μη κερδοσκοπικός οργανισμός Walk of Truth ενημερώθηκε για τον θάνατο του Τούρκου λαθρέμπορα Αϊντίν Ντικμέν. Το γεγονός αυτό αποτελεί μία αρνητική εξέλιξη για τον επαναπατρισμό κυπριακών θησαυρών. Ο Τούρκος λαθρέμπορα Αϊντίν Ντικμέν ήταν άμεσα συνδεδεμένος με το λαθρεμπόριο αρχαιοτήτων και θρησκευτικών κειμηλίων από την κατεχόμενη Κύπρο. Ο Ντικμέν απεβίωσε στις 8 Απριλίου 2020 σε ηλικία 83 ετών και σύμφωνα με πληροφορίες από το περιβάλλον του αναφέρεται πως ο θάνατός τους ίσως οφείλεται στον κορωνοϊό.

Κατά τη διάρκεια της τουρκικής εισβολής το 1974 αλλά και μετά, οι πλείστες εκκλησίες και τα μοναστήρια της κατεχόμενης περιοχής λεηλατήθηκαν με σκοπό την κλοπή εκκλησιαστικών θησαυρών με τον Αϊντίν Ντικμέν να έχει σημαντικό ρόλο στη διαφυγή και παράνομη πώληση τους διεθνώς.

Ο Αϊντίν Ντικμέν ήταν ένας από τους πρωταγωνιστές αρχαιοκάπηλους που η Τασούλα Χατζητοφή κατάφερε να παγιδεύσει και ξεσκεπάσει το 1997 στην γνωστή υπόθεση του Μονάχου η οποία κατέληξε σε µια από τις σημαντικότερες συλλήψεις στα χρονικά της παράνομης διακίνησης έργων τέχνης στην Ευρώπη µετά τον Β’ Παγκόσµιο Πόλεµο. Στα χέρια του Τούρκου αρχαιοκάπηλου είχαν βρεθεί τότε εκατοντάδες δεκάδες αρχαιοτήτων και θρησκευτικών θησαυρών όχι μόνο από την Κύπρο αλλά και από άλλες χώρες του πλανήτη.

Αξίζει να σημειωθεί ότι το εφετείο του Μονάχου στην υπόθεση του αρχαιοκάπηλου Αϊντίν Ντικμέν, διέταξε την επιστροφή στην Κύπρο 207 εκκλησιαστικών κειμηλίων που βρέθηκαν στα χέρια του Τούρκου αρχαιοκάπηλου και για τα οποία η Κυπριακή Δημοκρατία παρέδωσε αποδεικτικά στοιχεία για την προέλευση τους. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται τοιχογραφίες από τη Μονή του Αντιφωνητή Χριστού, το ναό της Αγίας Σολομωνής στην Κώμα του Γιαλού και τη Μονή της Παναγίας της Αψινθιώτισσας. Περαιτέρω επιστρέφονται τρία ζεύγη βημοθύρων απο τη Μονή του Αντιφωνητή Χριστού, τη Μονή της Παναγίας της Καντάρας και τον Άγιο Δημητριανό στο Δάλι, το χειρόγραφο Ευαγγέλιο (18ος αιών.) της Αρμενικής κοινότητας της Κύπρου και χειρόγραφο ομιλιάριο (17ος αιών.) από τη Μονή της Παναγίας της Τροοδίτισσας. Επαναπατρίζονται επίσης 10 προϊστορικές αρχαιότητες που προέρχονται από την συλλογή του Χριστάκη Χατζηπροδρόμου, τον Άγιο Επίκτητο Κερύνειας και άλλα.

Για τα υπόλοιπα 49 αντικείμενα για τα οποία πιστεύεται ότι είναι κυπριακά (14 εικόνες και άλλες προϊστορικές αρχαιότητες) ενώ τέθηκαν ενώπιον του γερμανικού δικαστηρίου όλα τα διαθέσιμα στοιχεία ως προς την ταυτότητα των αντικειμένων αυτών, αυτό αποφάσισε ότι δεν ήταν δυνατόν να διασυνδεθούν με την κυπριακή πολιτιστική και θρησκευτική κληρονομιά.

Με ανακοίνωση της η Νομική Υπηρεσία της Κύπρου στις 17 Μαρτίου 2015, σημείωνε ότι «τα 49 αυτά αντικείμενα δεν πρόκειται να επιστραφούν στον Τούρκο αρχαιοκάπηλο αφού η Κυπριακή Δημοκρατία, διαβλέποντας τις αδυναμίες του μαρτυρικού υλικού που τέθηκε ενώπιον του Εφετείου, είχε ήδη ζητήσει με οδηγίες από τη Νομική Υπηρεσία, πολύ πριν εκδοθεί η απόφαση του Εφετείου, τη δέσμευση των αντικειμένων έναντι του ποσού που είχε επιδικάσει το Δικαστήριο ως έξοδα υπέρ της Δημοκρατίας (€500.000, μισό εκατομμύριο ευρώ) για τα οποία σύμφωνα με το γερμανικό δίκαιο θα αποτελούσαν αντικείμενο δημοπράτησης.»

Ωστόσο, τα αντικείμενα αυτά δεν έχουν ποτέ επιστραφεί στην Κύπρο και ο θάνατος του Αϊντίν Ντικμέν εγείρει πολλά ερωτήματα για το τι μέλλει γενέσθαι για τις αρχαιότητες και τα θρησκευτικά κειμήλια από την κατεχόμενη Κύπρου.

Η Τασούλα Χατζητοφή, αγωνίστηκε όλα αυτά τα χρόνια για τον επαναπατρισμό δεκάδων θρησκευτικών θησαυρών που κλάπηκαν από την κατεχόμενη Κύπρο και βρέθηκαν στο παράνομο εμπόριο του εξωτερικού και ιδρύτρια του φιλανθρωπικού μη κερδοσκοπικού οργανισμού Walk of Truth αναφέρει σχετικά με τον θάνατο του Αϊντίν Ντικμέν: «Λυπάμαι που πέθανε πριν μας πει όλα όσα γνωρίζει. Πήρε πολλά μυστικά στο τάφο του για το παράνομο εμπόριο από την κατεχόμενη Κύπρο και πούλησε κυπριακές αρχαιότητες σε όλο τον κόσμο. Όλα όσα γνωρίζουμε σήμερα για τον Aydın Dikmen είναι μέσω του πρώην συνεργάτη του, Michel van Rijn ο ρόλος του οποίου είναι αμφιλεγόμενος και έχει τα δικά του κίνητρα και συμφέροντα για τις κυπριακές μας αρχαιότητες. Οι Κυπριακές Αρχές πρέπει να μελετήσουν κατά πόσο άφησε πίσω του αρχαιότητες τις οποίες αγόρασε μετά την Επιχείρηση του Μονάχου και μπορούμε να διεκδικήσουμε. Επίσης αρχαιότητες που δεν μπόρεσε η Κύπρος να αποδείξει από ποια εκκλησία προέρχονταν θα πωλούνταν για εξόφληση φόρων για την παράνομη πώληση των μωσαϊκών της Κανακαριάς στην Goldberg. Τουλάχιστον, εάν υπάρχουν ακόμα κυπριακές αρχαιότητες στην κατοχή του έστω και χωρίς αποδείξεις, να έχει η Κύπρος τον πρώτο λόγο πριν αποφασιστεί το τι θα γίνουν. Ζούμε σε μια εποχή που ειδικά στις αρχαιότητες υπάρχει ευαισθησία. Σε πολλές χώρες όπως η Γαλλία βλέπoυν το πνεύμα και όχι τη λέξη του νόμου και επαναπατρίζoυν αρχαιότητες από γαλλικά μουσεία μόνο και μόνο διότι έφυγαν από αυτές τις χώρες σε περίοδο αποικιακού καθεστώτος. Να μην το βάλουμε κάτω ποτέ σαν χώρα».