Γράφει ο Δρ. Φλώρης Στύλιος, Ψυχίατρος / Ψυχοθεραπευτής

Οι ασθενείς που βρίσκονται σε απομόνωση είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι σε νευρο-ψυχιατρικές επιπλοκές/εκδηλώσεις για διάφορους λόγους. Τα άτοµα αυτά βρίσκονται αποµονωµένα, σε κάποιες περιπτώσεις για µερικές βδοµάδες, ψυχολογικά αποσυρµένα αλλά και αποκοµµένα από το «φυσικό» τους περιβάλλον, µε περιορισµένα ερεθίσµατα και επικοινωνία µε τον «έξω κόσµο», τον κόσµο που δεν έχει µολυνθεί. Στις πλείστες των περιπτώσεων, βρίσκονται αποµονωµένοι σε ένα δωµάτιο µερικών τετραγωνικών µέτρων, η κίνησή τους στο χώρο αυτό είναι περιορισµένη και διατηρούν περιορισµένη επαφή µε την οικογένεια και τους φίλους τους. Ακόµη και οι φροντιστές (νοσηλευτές και γιατροί), όπως βέβαια ορίζουν τα πρωτόκολλα, σπεύδουν να ολοκληρώσουν το έργο της φροντίδας τους γρήγορα και να βγουν από το δωµάτιο της αποµόνωσης µειώνοντας έτσι την έκθεσή τους στο λοιµογόνο παράγοντα.

Γι’ αυτό οι ασθενείς σε απομόνωση τείνουν να έχουν περιορισµένη επαφή / θεραπευτική σχέση πρόσωπο µε πρόσωπο, δεδοµένου ότι ένα µέρος του χρόνου που τους αφιερώνεται δαπανάται / σκαλώνει στο γρανάζι των προστατευτικών µέτρων [1], όπως επίσης και στο φόρτο εργασίας που καταβάλλει τους φροντιστές.

Η αποµόνωσή τους βαθαίνει ως αποτέλεσµα της ίδιας της ασθένειας και τις επιπλοκές που προκύπτουν από αυτήν. Αυτές οι επιπλοκές, εκδηλώνονται και στον ψυχικό τοµέα και µπορούν να εκδηλωθούν ως παραλήρηµα, άγχος, κατάθλιψη, αίσθηµα απελπισίας και απόγνωσης, ψυχολογικό τραύµα (οξεία αγχώδης διαταραχή ή διαταραχή µετατραυµατικού στρες [PTSD]), ακόµη διαταραχές των γνωστικών τους ικανοτήτων.

Οι ασθενείς που επηρεάζονται από την αποµόνωση, ανεξάρτητα από την έκβαση της φυσικής τους κατάστασης, είναι πιθανό να αναφέρουν έντονη θλίψη και άγχος, λόγω του φόβου και των διαφορετικών αντιλήψεων όσον αφορά τους κινδύνους που ενέχει η προσβολή από τον συγκεκριµένο ιό. Η θλίψη και το άγχος τους ενισχύονται και από την προκείµενη ασάφεια όσον αφορά την αποτελεσµατικότητα της θεραπείας, όπως συνήθως συµβαίνει στην αρχική περίοδο εµφάνισης µιας πανδηµίας [2]. Κάποιες άλλες φορές καταβάλλονται από έντονη ενοχή, πιστεύοντας ότι θα µπορούσαν να είχαν αποφύγει τη λοίµωξη (πόσο µάλλον αν έγιναν οι ίδιοι η αιτία να µεταδώσουν τη λοίµωξη σε άλλους, όπως στα αγαπηµένα τους πρόσωπα).

Μια µελέτη που έγινε σε ασθενείς που είχαν αποµονωθεί ή βρίσκονταν σε καραντίνα λόγω MERS (Middle Eastern Respiratory Syndrome) βρέθηκε ότι από εκείνους τους ασθενείς που απομονώθηκαν και στη συνέχεια ανέπτυξαν το σύνδροµο MERS, περισσότεροι από το 40 % χρειάστηκαν ψυχιατρική παρέµβαση, ενώ εκείνοι οι ασθενείς που δεν ανέπτυξαν σύνδροµο ΜΕRS και έτσι δεν είχαν τοποθετηθεί σε θάλαµο αποµόνωσης δεν χρειάστηκαν ψυχιατρική παρέµβαση [3]. Η µελέτη αυτή δείχνει µε σαφήνεια πως η ψυχική ισορροπία και οι ψυχολογικές ανάγκες των ασθενών που βρίσκονται σε θάλαµο αποµόνωσης µπορεί να διαφέρουν από τις ψυχολογικές ανάγκες εκείνων που δεν είναι αποµονωµένοι και πως πρέπει να αφιερώσουµε χρόνο και προσπάθεια για την κατανόηση και τη φροντίδα, όπως και την ψυχολογική στήριξη αυτών των ασθενών που βρίσκονται στα Νοσοκοµεία Αναφοράς.

Εξάλλου, όπως είναι γνωστό, η ανταπόκριση στη θεραπεία και η επαρκής αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήµατος στο λοιµογόνο παράγοντα, εξαρτάται και από την ψυχολογική κατάσταση τους ασθενούς.

Παραποµπές.

1. Sokolova A, et al. Resident poster at Nassau University Medical Center; 2015.
2. Johal SS. Psychosocial impacts of quarantine during disease outbreaks and interventions that may help to relieve strain. N Z Med, J. 2009;122(1296):47 - 52. Review
3. Kim H-C, Yoo S-Y, Lee B-H, Lee SH, Shin H-S. Psychiatric findings in suspected and confirmed Middle East respiratory syndrome patients quarantined in hospital: a retrospective chart analysis. Psychiatry Investig. 2018;15(4):355–60. https://doi.org/10.30773/pi.2017.10.25.1.
   
   

Δρ Φλώρης Στύλιος

Ψυχίατρος / Ψυχοθεραπευτής

Διευθυντής στο Κέντρο Ψυχικής Υγείας, Mind & Health