Οκτώ χρόνια πάλης με τους εφιάλτες του, όμως, τον έβγαλαν νικητή. Σήμερα, τον ενδιαφέρει ιδιαίτερα η μελέτη και η υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά της Ομοφοβίας, Αμφιφοβίας και Τρανσοφοβίας και δεδομένου ότι υπάρχουμε σε μια κοινωνία όπου ακόμη δεν είναι σίγουρη αν μπορεί να αποδεχθεί ή όχι τα παιδιά της, η συζήτηση με τον Ανδρέα Ανδρέου ήταν αναπόφευκτη.

Από τη Μαρία Ονουφρίου

Ανδρέα, με τι ασχολείσαι σήμερα;

Είμαι λειτουργός προγραμμάτων και ερευνητής ανθρωπίνων δικαιωμάτων στον Μη Κυβερνητικό Οργανισμό Aequitas. Μας ενδιαφέρει ιδιαίτερα η ρητορική μίσους και η εκπαίδευση σε θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Συνεργαζόμαστε με διεθνής οργανισμούς όπως το Συμβούλιο της Ευρώπης και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για αυτά ακριβώς τα ζητήματα. Σύντομα θα ξεκινήσουμε και μια πρωτοβουλία ενθάρρυνσης μαρτύρων δημοσίου συμφέροντος και μια πρωτοβουλία για βοήθεια σε άτομα των οποίων τα ανθρώπινα δικαιώματα καταπατούνται.

Ανήσυχο και ερευνητικό πνεύμα. Πώς προέκυψε αυτό;

Από μικρός μου άρεσε να αναλύω δεδομένα και καταστάσεις. Να βλέπω πίσω από αυτό που φαίνεται και να εντοπίζω αιτίες πίσω από ιδέες, πεποιθήσεις, φαινόμενα. Ξεκίνησε στο τέλος του Γυμνασίου. Μου άρεσε να κάνω έρευνες και να διαβάζω για διάφορα θέματα.

Στα 28 σου χρόνια, τι είναι αυτό που τολμάς να πεις ότι πέτυχες και για τι άλλο θες ακόμη να παλέψεις;

Πέτυχα να είμαι ο αυθεντικός εαυτός μου χωρίς να με ενδιαφέρει να μπω σε καλούπια για να αρέσω σε άλλους. Αυτό που θέλω να πετύχω είναι να συμβάλω στο να απελευθερωθεί κόσμος από την εσωτερικευμένη ομοφοβία και να ξεμπλοκαριστεί. Ανυπομονώ να ολοκληρώσω το μυθιστόρημα που γράφω για την εσωτερικευμένη ομοφοβία και το ταξίδι της αυτοαποδοχής, γιατί νιώθω ότι το ταξίδι που θα ξεκινήσει αμέσως μετά την έκδοσή του, θα είναι συναρπαστικό, τόσο για εμένα όσο και για άλλους που είναι έτοιμοι να βιώσουν την αυτοαποδοχή. Θέλω επίσης στο άμεσο μέλλον να ασχοληθώ ακαδημαϊκά με τη δημιουργική γραφή και την ψυχανάλυση. Νιώθω ότι θα με βοηθήσει πολύ στη συγγραφική μου πορεία.

Θα μπορούσα επίσης να σε χαρακτηρίσω ντόμπρο, ειλικρινή, ευθύ, αγωνιστή.

Όταν ένα έμφυτο χαρακτηριστικό σου είναι αντικείμενο χλευασμού από την κοινωνία στην οποία μεγαλώνεις -στην περίπτωσή μου ο σεξουαλικός μου προσανατολισμός- αυτόματα μεγαλώνεις ως απορριπτέος. Αρκετά άτομα υποφέρουν γιατί πέφτουν θύματα εκφοβισμού. Ακόμα και όσοι δεν βιώνουν εκφοβισμό προσωπικά, συχνά εσωτερικεύουν την γενικευμένη απόρριψη και αναπτύσσουν διάφορα σύνδρομα, δυσλειτουργικές πεποιθήσεις και στάσεις και μηχανισμούς άμυνας –πχ απόσυρση, ανασφάλειες, ενοχές, ντροπή κα.

Εγώ πάντα ήθελα να καταφέρω πράγματα στη ζωή μου και είχα στόχους. Επίσης, με γοήτευε η επιστήμη της Ψυχολογίας και το πώς δουλεύει το μυαλό μας και διάβαζα διάφορα σχετικά. Έτσι, μου προέκυψε πολύ φυσικά το να αντιμετωπίζω τα θέματα μου με ενδοσκόπηση αλλά και με βοήθεια από ειδικούς. Ήξερα ότι στόχοι και ‘ψυχολογικά’ είναι ασύμβατα. Ως αποτέλεσμα, έφυγε σχετικά νωρίς η ντροπή και τα τραύματα της απόρριψης. Και τότε μένεις μόνος με τον αυθεντικό σου εαυτό, τους στόχους σου και ότι άλλο αγαπάς, πράγμα πολύ απελευθερωτικό.

Όσον αφορά στην αγωνιστικότητα… Όλοι μας αγωνιζόμαστε με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Είναι δύσκολη η εποχή μας. Δεν ξέρω αν θα μπορούσα να ονομάσω ‘αγώνα’ το ότι μιλώ ανοικτά για θέματα σεξουαλικότητας σε ένα ομοφοβικό τόπο ή το ότι θέλω να βοηθήσω άλλους να αποδεχτούν τον εαυτό τους -όπως και εμένα άλλωστε με βοήθησαν άλλοι. Το κάνω αυθόρμητα χωρίς να ‘κουράζομαι’ οπότε δεν το βιώνω ως αγώνα.

Μιλάς ανοιχτά για θέματα που προκαλούν ακόμη αντιδράσεις στην κυπριακή κοινωνία. Πώς αντιμετωπίζεις αυτές τις αντιδράσεις;

Οτιδήποτε σχετίζεται με τη σεξουαλικότητα είναι ταμπού. Τα ταμπού σπάνε όταν μιλάμε για αυτά. Μιλώ ανοικτά για θέματα σεξουαλικότητας γιατί πιστεύω ότι μόνο έτσι θα σβήσουν τα ταμπού και θα απελευθερωθούμε από τις αρνητικές τους επιρροές, οι οποίες περιορίζουν σημαντικά τη δυναμική της ζωής μας. Αυτός είναι ο στόχος μου και είμαι επικεντρωμένος σε αυτόν. Δεν σπαταλώ ενέργεια σε αντιδράσεις. ‘Δεν θα φτάσεις ποτέ στον προορισμό σου αν σταματάς να ρίξεις πέτρα σε κάθε σκυλί που σου γαυγίζει’ είπε ο Τσόρτσιλ. Φυσικά, η αλήθεια είναι ότι στη ζωή μου δεν έχω αντιδράσεις. Από τότε που μπήκα σε αυτό που ονομάζουμε ‘κοινωνία’, ο κύκλος μου αποτελείται από άτομα χωρίς τέτοια ταμπού. Πλείστοι από όσους εξέπεμπαν σε προβληματικές συχνότητες έφυγαν. Όσοι έμειναν τους έδιωξα χωρίς δεύτερη σκέψη.

Πώς ήταν η δική σου παιδική / εφηβική ηλικία; Τι είναι αυτό που κρατάς, τι είναι αυτό που παραμένει σε μαύρα κουτιά του μυαλού;

Στο σχολείο η ζωή μου ήταν αρκετά μοναχική. Δεν ταίριαζα με τους άλλους. Στο σπίτι ήταν σχετικά καλή γιατί είχα καλή σχέση με τα αδέρφια μου. Κρατώ την αγάπη μου για τα βιβλία. Σε μαύρα κουτιά δεν παραμένει τίποτα. Δεν υπάρχουν καν μαύρα κουτιά πλέον. Τα άνοιξα, άδειασα το περιεχόμενο τους και τα έκαψα. Έγινε κάπου στα 25 μου αυτό, με ψυχοθεραπεία.

Κάτι εσωτερικό δεν νομίζω να έμεινε. Όταν τολμήσεις να ανοίξεις αυτά τα μαύρα κουτιά με αποφασιστικότητα και με τη στήριξη ειδικών, αργά η γρήγορα λύνεις τα θέματα σου και ξεμπερδεύεις.

Φόβος. Τι σημαίνει για σένα αυτή η λέξη; Την ένιωσες ποτέ; Την αντιμετώπισες κατάμουτρα;

Φοβόμουν να αποδεχτώ τον σεξουαλικό μου προσανατολισμό μέχρι τα 20 μου. Αυτό σημαίνει ότι δεν το παραδέχεσαι ούτε καν στον εαυτό σου. Δηλαδή, δεν είναι ότι έλεγα «είσαι γκέι αλλά μην το πεις σε κανέναν». Ήταν κάτι πιο βασανιστικό. Αν είναι μια φορά βασανιστικό το να κρύβεσαι, είναι ακόμα πιο βασανιστικό να κρύβεσαι από τον εαυτό σου. Φοβόμουν να είμαι αυτό που η κοινωνία λέει ότι είναι ντροπή να είσαι.

Το αντιμετώπισα κατάμουτρα, ναι. Με βοήθησαν και οι συνθήκες φυσικά. Το ότι έφυγα για σπουδές στην Αγγλία, για παράδειγμα. Έπαιξε ρόλο και το ότι δημιουργήθηκε η ACCEPT. Ένιωθα έναν αέρα αλλαγής και θετικότητας. Είναι και οι γνωριμίες που ξεκίνησα να κάνω δειλά δειλά. Τόλμησα να δω στα μάτια αυτό που φοβόμουν δηλαδή. Στην αρχή δειλά. Μετά γέμισα ενθουσιασμό όμως. Πέρασαν δέκα χρόνια από τότε βέβαια και νιώθω ότι μιλάμε για άλλο άνθρωπο. Οι συνθήκες είναι σημαντικός παράγοντας. Δεν είναι μόνο θέμα θάρρους και αποφασιστικότητας. Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που λόγω έλλειψης ευνοϊκών συνθηκών δυσκολεύονται να ανοίξουν φτερά.

Συμπαραστάτες στο δικό σου ταξίδι ποιοι είναι; Ποιοι θα έπρεπε να είναι;

Δεν είχα ποτέ ανάγκη για ‘συμπαράσταση’. Θα αντικαθιστούσα τη λέξη ‘συμπαραστάτες’ με τη λέξη ‘συνοδοιπόροι’ και θα πω πως είχα και έχω πολλούς. Δεν είναι ένας ή δύο οι άνθρωποι που έχω στη ζωή μου και νοιάζονται για το ευρύτερο καλό. Περιτριγυρίζομαι από ανθρώπους με πραότητα, εσωτερική δύναμη και θετική ενέργεια.

Τι μπορούμε να κάνουμε για να αλλάξουμε στάσεις, συμπεριφορές, μυαλά;

Χρειάζεται και εσωτερική/προσωπική δουλειά και εξωτερική. Εμένα με απασχολεί κυρίως η εσωτερική δουλειά. Όσα πιο πολλά ΛΟΑΤΙ απελευθερωθούν από το φόβο και μιλήσουν ανοικτά, τόσο πιο πολύ θα σβήνει η προκατάληψη και τα παράγωγα της και τόσο πιο πολύ θα βελτιώνεται η ενέργεια που μας περιβάλλει. Προχωράμε.

Παράδειγμα θεωρείς ότι μπορείς να γίνεις; Μπορείς να παρασύρεις μαζί σου και άλλους που μπορεί να βίωσαν ή να αντιμετωπίζουν παρόμοιες καταστάσεις;

Το πιο σπουδαίο επίτευγμα είναι το να είσαι ο αυθεντικός σου εαυτός, ό,τι και αν σημαίνει αυτό για τον καθένα. Ακούγεται κλισέ αλλά πολλοί άνθρωποι είναι «αυτό που πρέπει» και όχι ο εαυτός τους, με όσα σύνδρομα αυτό δημιουργεί. Όποιος καταφέρνει να είναι αυθεντικός, θέλοντας και μη γίνεται παράδειγμα για πολλούς από όσους έχουν στόχους και αυτοσεβασμό -σίγουρα γίνεται αντιληπτός και ως ‘μίασμα’ για όσους ζουν ακόμα στο φόβο.

Όσον αφορά στην σεξουαλικότητα και την αυτοαποδοχή, τόσο εγώ όσο και όλα τα άλλα παιδιά που μιλάνε ανοικτά, συμβάλλουμε προς αυτό. Όλοι μας βοηθήσαμε και βοηθάμε. Και σε προσωπικό επίπεδο και γενικότερα. Η ορατότητα βοηθά πολύ και είναι συλλογικό εγχείρημα. Σπάζει τα ταμπού, δημιουργεί οικειότητα, θετικότητα, πίστη, ταύτιση, ενθαρρύνει και ενδυναμώνει. Όσον αφορά σε εμένα προσωπικά, νιώθω ότι το βιβλίο μου θα επηρεάσει και θα επιδράσει με έναν πολύ εσωτερικό και ψυχοδυναμικό τρόπο σε όσα άτομα είναι έτοιμα να ζήσουν αυθεντικά.

Το μυθιστόρημα το οποίο γράφεις, πότε αναμένεις να κυκλοφορήσει και τι πραγματεύεται;

Αναμένω να κυκλοφορήσει αρχές του 2021. Εμπνέομαι σε κάποιο βαθμό από προσωπικά βιώματα και κοινωνική παρατήρηση αλλά δεν είναι αυτοβιογραφικό. Είναι μυθοπλασία με την οποία βέβαια θα ταυτιστούν πολλοί άνθρωποι. Πραγματεύεται την εσωτερικευμένη ομοφοβία και το ταξίδι της αυτοαποδοχής. Οι πρωταγωνιστές συζητούν και προβληματίζονται για ζητήματα όπως οι ανοικτές σχέσεις, η συντροφικότητα, το σεξ, ο έρωτας και το φλερτ, οι εφαρμογές γνωριμιών. Το τραύμα, το bullying και η ναρκισσιστική βία είναι επίσης θέματα που με απασχολούν στο βιβλίο, όπως και αυτό που ονομάζω ‘ψευδαίσθηση της επιλογής’.