«Επιπακτίς η πυκνανθής»: Όνομα γλωσσοδέτης για την όμορφη ορχιδέα που ανθίζει Ιούλιο με Αύγουστο σε μεγάλα υψόμετρα στο Εθνικό Δασικό Πάρκο Τροόδους. Η Epipactis condensate, όπως είναι γνωστή στην επιστημονική κοινότητα, είναι μια σπάνια για την Κύπρο ορχιδέα, φέρει άνθη πολύπλοκα και πληθωρικά, όπως και το όνομά της, προτιμά τα σκιερά και δασώδη μέρη και συγκαταλέγεται στα κινδυνεύοντα και απειλούμενα είδη. Το γένος Epipactis περιλαμβάνει περίπου 35 είδη (70 σύμφωνα με νέες ταξινομικές προσεγγίσεις), με εξάπλωση στην Ευρώπη και την Ασία. Στην Κύπρο αντιπροσωπεύεται με 5 είδη, απότα οποία το Epipactis troodi είναι ενδημικό του νησιού.

Περιγραφή

Είναι πολυετής, όρθια, ριζωματόδης πόα, ύψους 30-55 εκ., με δύο ή περισσότερους βλαστούς σε ομάδες. Έχει 4-8 φύλλα, εκ των οποίων τα κατώτερα είναι πλατιά ωοειδή-ελλειψοειδή ενώ τα μεσαία και ανώτερα είναι στενότερα και μακρύτερα, συχνά με πορφυρή χροιά.  Διαθέτει ταξιανθία πυκνή, πολυανθή με βράκτια που εκτείνονται πιο ψηλά από την ωοθήκη. Τα άνθη της είναι κωδωνοειδή, ανοικτά, οριζόντια ή με μικρή κλίση προς τα κάτω. Τα σέπαλα είναι πρασινωπά, χνουδωτά ενώ τα πέταλα ρόδινα.

Εξάπλωση

Την όμορφη ορχιδέα, την βρίσκουμε στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, στην Τουρκία, τον Λίβανο, τη Συρία και τον Καύκασο. Στην Κύπρο περιορίζεται σε λίγες θέσεις στο Εθνικό Δασικό Πάρκο Τροόδους, σε δάση μαύρης πεύκης (Pinusnigra subsp. pallasiana), σε πετρώδης θέσεις, κυρίως σε νότιες εκθέσεις, σε υψόμετρο 1500 – 1900 μ.

Καθεστώς Διατήρησης

Το είδος «Επιπακτίς η πυκνανθής» περιλαμβάνεται στο Κόκκινο Βιβλίο της Χλωρίδας της Κύπρου, όπου χαρακτηρίζεται ως Κρισίμως Κινδυνεύον (Critically Endangered). Ο συνολικός πληθυσμός του είδους είναι εξαιρετικά μικρός και αριθμεί 30-50 φυτά. Όλες οι θέσεις του είδους βρίσκονται εντός του Εθνικού Δασικού Πάρκου Τροόδους, σε προστατευόμενη δασική γη που περιλαμβάνεται στο Δίκτυο Natura 2000. Ωστόσο, λόγω του μικρού αριθμού και της περιορισμένης έκτασης που καταλαμβάνει, απειλείται από τυχαία συμβάντα και ενδογενείς παράγοντες.  Επιπρόσθετα, απειλείται από ποδοπάτημα και συλλογή για σκοπούς μελέτης από ερευνητές.

Κεντρική φωτογραφία: Milan Seitler / Unsplash