Η ιστορία του καθεδρικού ναού της Αγίας Σοφίας, στη Λευκωσία (σημερινό τέμενος Σελιμιέ)

Ένα από τα υψηλότερα οικοδομήματα της Λευκωσίας, που δεσπόζει του τοπίου της ημικατεχόμενης πρωτεύουσας.

Η ιστορία του καθεδρικού ναού της Αγίας Σοφίας, στη Λευκωσία (σημερινό τέμενος Σελιμιέ)

Ένα από τα υψηλότερα οικοδομήματα της Λευκωσίας, που δεσπόζει του τοπίου της ημικατεχόμενης πρωτεύουσας.

Article featured image
Article featured image

Ο καθεδρικός ναός της αγίας Σοφίας, στο κατεχόμενο τμήμα της εντός των τειχών Λευκωσίας, είναι η μεγαλύτερη και αρχαιότερη γοτθική εκκλησία της Κύπρου (εσωτερικές διαστάσεις 66 μ. Χ 21 μ.) και πιθανόν να αντικατέστησε παλαιότερη βυζαντινή εκκλησία που βρισκόταν στον ίδιο χώρο.

Ο ναός ακολουθεί τον καθαρό γοτθικό ρυθμό των μέσων του 12ου αι., με έντονες επιρροές από τους ναούς της Γαλλίας, ιδιαίτερα από το ναό της Παναγίας των Παρισίων.

agiasophiacathedralnicosia_3.jpg
Φωτογραφία: Big Cyprus


Χρειάστηκαν 150 ολόκληρα χρόνια για να κτιστεί ο ναός, αν και ποτέ δεν ολοκληρώθηκε, αφού ο νοτιοδυτικός πύργος και ο άνω όροφος του πρόπυλου δεν κτίστηκαν ποτέ. Η καθυστέρηση οφείλεται στο μεγάλο του μεγέθους, την έλλειψη χρημάτων και διαφόρων ιστορικών γεγονότων.

Ο ναός φέρει πέντε παρεκκλήσια και εδώ γινόταν η στέψη και η ταφή των Φράγκων βασιλέων της Κύπρου.

JOHN_THOMSON_selimiye_1878.jpg
Φωτογραφία: JOHN THOMSON / 1878, αμέσως μετά ήρθαν στην Κύπρο οι Εγγλέζοι


Οι πρώτες εργασίες για την οικοδόμηση του ναού ξεκίνησαν κατά τα πρώτα χρόνια της φραγκοκρατίας (πιθανόν το 1209) και ήδη το 1228 είχε ολοκληρωθεί η ανέγερση του ανατολικού τμήματος της εκκλησίας. Μέχρι τα τέλη του 13ου αι. είχαν κτιστεί τα πλάγια κλίτη και μεγάλο τμήμα του μεσαίου κλίτους. Από το 1319 μέχρι το 1326 ανέλαβε τη συμπλήρωση της εκκλησίας ο Λατίνος αρχιεπίσκοπος Giovanni del Conte ή Giovanni de Polo ο οποίος ανάμεσα σε άλλα συμπλήρωσε το μεσαίο κλίτος, κατασκεύασε τις επίστεγες αντηρίδες, έκτισε την πρόσοψη του ναού και ένα ακόμη παρεκκλήσι στο δυτικό τμήμα του νότιου τοίχου το οποίο λειτουργούσε ως βαπτιστήριο. Επίσης, κόσμησε τμήματα του ναού με τοιχογραφίες και γλυπτό διάκοσμο. Το Νοέμβριο του 1326 ο αρχιεπίσκοπος τέλεσε τα εγκαίνια του ναού.

108241109_1008504996231494_6188455733571282260_n (1).jpg
Τη φωτογραφία δημοσίευσε ο Yiannos Ioannou στη σελίδα Η Λευκωσία του χτες


Παρόλο που είχαν γίνει τα εγκαίνια του ναού, το κτίριο δεν είχε ακόμη ολοκληρωθεί και έτσι το 1347 ο πάπας Κλήμης Δ’ εξέδωσε Βούλα για να συμπληρωθεί και να επισκευαστεί ο ναός που είχε εν τω μεταξύ υποστεί ζημιές από σεισμό. Είναι κατά την οικοδομική φάση αυτή που κτίστηκε το πρόπυλο και ο βορειοδυτικός πύργος. Οι τρεις είσοδοι του δυτικού τοίχου διατηρούν πολύ σημαντικά δείγματα αρχιτεκτονικής γλυπτικής. Το περίθυρο της κεντρικής εισόδου φέρει εντυπωσιακά πλούσιο γλυπτό διάκοσμο. Τρία από τα τέσσερα τόξα κοσμούνται με τις ανάγλυφες μορφές βασιλέων, προφητών, αποστόλων και επισκόπων.

1024px-Nicosia_by_Giacomo_Franco.jpg
Ο καθεδρικός της Αγίας Σοφίας ως κεντρική απεικόνιση πάνω σε χάρτη της Λευκωσίας που φτιάχτηκε το 1597


Με την κατάληψη της Λευκωσίας από τους Οθωμανούς (1570), ο ναός της αγίας Σοφίας μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τέμενος. Προστέθηκαν δύο μιναρέδες στο δυτικό τμήμα της εκκλησίας, καταστράφηκε ο πλούσιος γλυπτός της διάκοσμος, οι τοιχογραφίες της, τα αγάλματα που περιείχε όπως και οι υαλοπίνακες των παραθύρων της (vitraux) που απεικόνιζαν σκηνές από την Παλαιά και την Καινή Διαθήκη. Επίσης. καταστράφηκαν και τα ταφικά μνημεία βασιλέων και πριγκίπων της δυναστείας των Λουζινιάν. Το τζαμί αποτελούσε το μεγαλύτερο και σημαντικότερο θρησκευτικό κέντρο λατρείας για τους μουσουλμάνους της πρωτεύουσας και γύρω από αυτό συγκεντρώθηκε η οθωμανική αριστοκρατία της εποχής.

nicosa12.jpg


Τον Αύγουστο 1954 ο ναός μετονομάστηκε σε τέμενος Σελιμιέ, προς τιμήν του Σουλτάνου Σελίμ Β’ (1566 - 1574) επί της εποχής του οποίου κατάκτησαν οι Οθωμανοί την Κύπρο.

Με την τουρκική εισβολή του 1974 το μεγαλοπρεπές αυτό οικοδόμημα βρίσκεται υπό τουρκική κατοχή. Θεωρείται ένα από τα υψηλότερα οικοδομήματα της Λευκωσίας και δεσπόζει του τοπίου της ημικατεχόμενης πόλης.

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ