«Όταν δεν το βιώσεις, ακόμα και να ξέρεις την ύπαρξή του, δεν μπορείς να καταλάβεις τι είναι. Ίσως και να γελάσεις με κάποιον που θα σου πει πως παλεύει με το φόβο της κατάποσης», ήταν οι πρώτες κουβέντες του Γιάννη, όταν προσπαθούσε να μου εξηγήσει τι ακριβώς είναι η φαγοφοβία, μέσα από το προσωπικό του βίωμα, το οποίο εξακολουθεί να παλεύει για να ξεπεράσει.

Ξεκίνησε ξαφνικά, θυμάται, και σιγά-σιγά άρχισε να τον καταβάλλει ο φόβος πως αν έτρωγε κάτι θα πέθαινε. «Κι έτσι σταμάτησα να τρώω».

Ο Γιάννης, όπως και ο Νικόλας, που πάλεψε με τον ίδιο φόβο, εκτός από το φόβο τους, που ίσως και να τους στερούσε τη ζωή, είχαν να αντιμετωπίσουν και ένα περιβάλλον το οποίο επιτακτικά τους ζητούσε να φάνε και να βάλουν κάτι στο στόμα τους, μη κατανοώντας το πρόβλημα.

Οι προσωπικοί τους δαίμονες, έπαιρναν σάρκα και οστά κάθε φορά που κάποιος τους έλεγε «φάε κάτι, έχεις χάσει κιλά». Κι όμως, μόνο με την ιδέα του να καταπιούν έστω και μια μικρή μπουκιά τροφής, τους πάγωνε το αίμα, όπως χαρακτηριστικά λέει ο Νικόλας.

Όπως ξεκαθαρίζει η ψυχοθεραπεύτρια, Φανή Κλεάνθους, η οποία χειρίζεται ανάλογα περιστατικά, η φαγοφοβία ή φοβία της κατάποσης, παρότι εκ πρώτης μοιάζει με ένα είδος διατροφικής διαταραχής, εντούτοις δεν έχει καμία σχέση, καθώς οι αιτίες που προκαλούν αυτό το φόβο δεν αφορούν την εξωτερική εικόνα του ατόμου και το σωματικό του βάρος, αλλά κάτι εντελώς διαφορετικό, την πρόκληση θανάτου εξ αιτίας της λήψης τροφής.

Ο Γιάννης Παναγιώτου και ο Νικόλας Κυριάκου, θέλησαν να εξομολογηθούν τη δική τους εμπειρία στη CITY, βοηθώντας, όπως χαρακτηριστικά ανέφεραν, όχι τόσο αυτούς που το βιώνουν, αλλά αυτούς που τους περιβάλλουν, να καταλάβουν πόσο σημαντική είναι η ουσιαστική βοήθεια και στήριξη των ατόμων που ζουν με αυτό το φόβο.

«Θυμάμαι να νιώθω ότι πνίγομαι με σούπα βελουτέ με την ποσότητα να μην υπερβαίνει το μισό κουταλάκι του γλυκού. Ενώ έτυχε μία ολόκληρη ημέρα να είμαι με μισό κουταλάκι, πολτοποιημένο αβοκάντο». -Γιάννης Παναγιώτου

Ξεκίνησε πριν περίπου 9 μήνες, μα μόλις τους τελευταίους τρείς ανακάλυψα τι είχα και ήμουν σίγουρος για το τι μου συμβαίνει. Η αρχή έγινε όταν εμφάνισα φαρυγγολαρυγγιτική παλινδρόμηση. Ο λαιμός μου ήταν αρκετά ερεθισμένος από τα οξέα και κάθε φορά που προσπαθούσα να καταπιώ, ένιωθα να κλείνει ο λαιμός μου πριν καν στείλω την τροφή στο φάρυγγα.

Βέβαια, στην αρχή, δεν έδωσα σημασία. Όταν, όμως, όλο αυτό που περιέγραψα πιο πάνω, άρχισε να γίνεται συστηματικό, Μετά μου έγινε συστηματικό, άρχισα να αγχώνομαι υπερβολικά. Περνούσαν χίλιες ιδέες απ’ το μυαλό μου για το τι ήταν, έψαχνα στο διαδίκτυο για το τι ακριβώς είναι, την αιτία και τα σχετικά.

Όταν δεν έβγαζα άκρη, μέσα από το διαδίκτυο, επισκέφθηκα τον παθολόγο μου, ο οποίος με παρέπεμψε σε ωτορινολαρυγγολόγο. Έκανα διάφορες εξετάσεις οι οποίες ήταν καθαρές, έτσι αποκλείσαμε τα παθολογικά αίτια (αν εξαιρέσουμε την παλινδρόμηση). Οπότε, αφού δεν υπήρχε κάτι παθολογικό, ο γιατρός μου με συμβούλεψε να επισκεφθώ κάποιον ψυχολόγο ή ψυχίατρο.

Δεν πήγα αμέσως. Για ένα διάστημα προσπαθούσα να πιέσω τον εαυτό μου να φάω και να το ξεπεράσω, αλλά μάταια. Εν τέλει κατάλαβα πως χωρίς βοήθεια δεν θα ξεπερνούσα αυτό που είχα, έτσι αποφάσισα να επισκεφθώ και ψυχίατρο και ψυχοθεραπευτή. Εκεί ανακάλυψα ακριβώς και ποιο ήταν το πρόβλημα. Φαγοφοβία ή φόβος κατάποσης.

Είχε τύχει στο παρελθόν να διαβάσω ένα άρθρο για φοβίες στο διαδίκτυο και είχα διαβάσει και γι’ αυτήν. Παρόλα αυτά δεν είχα ιδέα τι ακριβώς μπορεί να ήταν μέχρι να το βιώσω. Άλλο να διαβάζεις για κάτι και να σου ακούγεται, ίσως, περίεργο και άλλο να το βιώνεις.

Θυμάμαι να νιώθω ότι πνίγομαι με σούπα βελουτέ με την ποσότητα να μην υπερβαίνει το μισό κουταλάκι του γλυκού. Ενώ έτυχε μία ολόκληρη ημέρα να είμαι με μισό κουταλάκι, πολτοποιημένο αβοκάντο. Ευτυχώς δεν με είχε επηρεάσει έντονα και με τα υγρά. Στο ξεκίνημα, βέβαια, έπιανα τον εαυτό μου να φοβάται να πει ακόμη και νερό.

Οι μπουκιές μου είναι πολύ μικρές και πρέπει να μασάω αρκετή ώρα, πριν καταπιώ, μέχρι να νιώσω ασφαλής. Αν προσπαθήσω να μασήσω λίγο, νιώθω να πνίγομαι. Μουδιάζουν τα πόδια μου, έχω ταχυκαρδία, σφίγγομαι για να καταπιώ. Έχω τα συμπτώματα, όπως κάθε άλλης φοβίας, όπως η υψοφοβία ή κλειστοφοβία κ.ο.κ.

Η κάθε μια μέρα παίζει το δικό της ρόλο. Καθ’ όλη τη διάρκεια που παλεύω με αυτό, έχασα 6 κιλά και ένιωθα το σώμα μου να γίνεται όλο και πιο αδύναμο. Σημαντική επίπτωση είναι και η συσσώρευση άγχους. Κάνω αρνητικές σκέψεις, είμαι αφηρημένος στη δουλειά, δεν έχω υπομονή. Έχει αλλάξει όλη η ζωή μου. Πλέον, δεν μπορώ να γυμναστώ, όπως έκανα πριν γιατί δεν έχω ούτε αντοχές ούτε περιθώριο να χάσω επιπλέον βάρος. Το χειρότερο, όμως, όλων είναι πως παρά την πρόοδο που έχω επιτύχει μαζί με τον ψυχοθεραπευτή μου, εξακολουθώ να μην μπορώ να τραφώ κανονικά και να απολαύσω τα φαγητά που αγαπώ.

Εδώ και 3 μήνες παίρνω αγωγή -αγχολυτικά και αντικαταθλιπτικά-και επίσης ακολουθώ και ψυχοθεραπεία. Πλέον είμαι σε καλό δρόμο. Τρώω λίγο ρύζι, λίγη σαλάτα, φτιάχνω διάφορα smoothies, ώστε να μπορώ να βάλω βάρος και έχω θέσει στόχους τους οποίους θα επιτύχω. Δουλεύουμε με τον ψυχοθεραπευτή μου αρκετά το συναισθηματικό κομμάτι, ενώ σύντομα θα ξεκινήσω και λογοθεραπεία ώστε να βοηθηθώ και με διάφορες, άλλες τεχνικές που υπάρχουν.

«Δεν ήξερα πόσο θα κρατήσει όλο αυτό. Πίστευα πως θα το έχω για πάντα και πως δεν θα μπορέσω να ξαναφάω ποτέ. Δεν ήθελα να βγω να πάω κάπου για φαγητό. Έχασα την ενέργειά μου και παράλληλα δεν ήθελα να νιώθω το αίσθημα της πείνας, γιατί ήξερα πως δεν μπορώ να ικανοποιήσω το στομάχι μου». -Νικόλας Κυριάκου

Όλα ξεκίνησαν ένα χρόνο μετά που άρχισαν οι κρίσεις πανικού. Είχα έντονη ανησυχία, για όλα όσα γίνονταν στην ζωή μου, έντονες σκέψεις, αρνητικές, σκέψεις που δεν με άφηναν να είμαι λειτουργικός, σε πολλές πτυχές της καθημερινότητας μου. Όλο αυτό μετατράπηκε σε ψυχοσωματικά συμπτώματα. Είχε κλείσει ο λαιμός μου και αδυνατούσα να καταπιώ την τροφή μου.

Στην αρχή δεν το είχα συνειδητοποιήσει, πίστευα πως απλά έχω κάποια ίωση και δεν μπορώ να φάω κανονικά, αλλά αργότερα το πρόβλημα μεγάλωνε. Δεν είχα όρεξη να φάω. Βασικά δεν μπορούσα να φάω. Όταν ήμουν μόνος στο σπίτι, πίστευα πως αν βάλω κάτι στο στόμα μου, θα μου συμβεί κάτι κακό και θα χάσω τη ζωή μου αβοήθητος. Ένιωθα να χάνω το μυαλό μου, γιατί το φαγητό είναι από τα πράγματα που αγαπώ και απολαμβάνω. Αρχικά δεν μπορούσα να καταπιώ το ψωμί, αργότερα και το κρέας.

Δεν ήξερα τι είχα και δεν μπορούσα να το διαχειριστώ, με αποτέλεσμα ο φόβος μου να γίνεται μεγαλύτερος. Η λύση που είχα βρει ήταν να μην τελειώνω το φαγητό μου ή να αποφεύγω να τρώω το οτιδήποτε, όταν ήμουν μόνος στο σπίτι. Παρόλα αυτά, το ένστικτο της επιβίωσης λειτούργησε κάπως αυτόματα και ανακάλυψα πως όταν, μετά από κάθε μπουκιά, περπατούσα, με βοηθούσε να ηρεμώ.

Και πάλι, όμως, αυτό δεν έλυνε το πρόβλημα. Πριν καν βάλω μπουκιά στο στόμα μου, ξεκινούσαν οι αρνητικές σκέψεις. Με έλουζε κρύος ιδρώτας και από το φόβο μου, τελικά δεν έτρωγα τίποτα. Ή αν δοκίμαζα τελικά να φάω, με τις πρώτες μπουκιές άρχιζα να νιώθω μια ζάλη, σαν στρόβιλος, οι χτύποι της καρδιάς μου ανέβαιναν πολύ γρήγορα και ένιωθα να μην παίρνω ανάσες.

Άρχισε να με καταβάλλει θλίψη και φόβος. Δεν ήξερα πόσο θα κρατήσει όλο αυτό. Πίστευα πως θα το έχω για πάντα και πως δεν θα μπορέσω να ξαναφάω ποτέ. Δεν ήθελα να βγω να πάω κάπου για φαγητό. Έχασα την ενέργειά μου και παράλληλα δεν ήθελα να νιώθω το αίσθημα της πείνας, γιατί ήξερα πως δεν μπορώ να ικανοποιήσω το στομάχι μου.

Ανακάλυψα τι έχω, σε πρώτη φάση, από μόνος μου. Εκείνη την περίοδο μελετούσα πολύ για τις κρίσεις πανικού και είδα ότι είναι ένα από τα συμπτώματα, δηλαδή να κλείνει ο λαιμός σου, αλλά τότε έκανα και ψυχοθεραπεία οπότε ο συνδυασμός με βοήθησε να αντιληφθώ τι συμβαίνει. Παράλληλα είχα πάει και σε γιατρό για να κάνω εξέταση για τον λαιμό μου, πίστευα πως έχω κάτι πολύ σοβαρό, δεν μπορούσα να συνειδητοποιήσω ότι όλο αυτό προέρχεται από το άγχος και θυμάμαι χαρακτηριστικά τον γιατρό να μου λέει: «ο λαιμός σου είναι πολύ καλά, αλλά εσύ πόσο άγχος κουβαλάς;».

Πριν μου συμβεί, δεν είχα ιδέα την ύπαρξη τής εν λόγω φοβίας. Δεν μπορούσα να το φανταστώ καν, γιατί είμαι λάτρης του φαγητού. Όταν ανακάλυψα τι έχω, εξακολουθούσα να είμαι φοβισμένος. Προτιμούσα να μην τρώω τόσο συχνά ή να υπάρχει κάποιος στο σπίτι για να φάω, έστω και λίγο. Αργότερα αποφάσισα πως θα αλλάξω τον τρόπο που τρώω τις τροφές μου. Για παράδειγμα έτρωγα τροφές που ήταν πιο ρευστές και εύκολες στην κατάποση, όπως πουρέ και ρύζι. Αυτό με βοήθησε αρκετά. Οι εναλλακτικοί τρόποι κατάποσης φαγητού δηλαδή. Όπως και οι προσπάθειες που έκανα ανάμεσα στις μπουκιές για να με ηρεμήσω, όπως το περπάτημα. Σιγά – σιγά αντιλήφθηκα πως όλο αυτό που συμβαίνει, συμβαίνει για κάποιο λόγο.

Δεν θα ξεχάσω τις στιγμές που ήμουν μόνος σπίτι και να προσπαθώ να καταπιώ τις μπουκιές μου, με τον φόβο να μου παγώνει το αίμα. Ένιωθα τόσο μόνος εκείνη την περίοδο. Δεν είναι εύκολο θέμα για να το συζητήσεις με τον οποιονδήποτε και μάλιστα να δείξει κατανόηση. Άσχημο, επίσης, ήταν και το συναίσθημα του να προσπαθώ να πείσω τον εαυτό μου πως δεν θα συμβεί τίποτα κακό, αλλά το μυαλό μου να μην υπακούει.

Ευτυχώς, δεν κράτησε πολύ, ήταν μόνο έξι μήνες. Σήμερα είμαι στην πιο καλή φάση της ζωής μου. Πλέον τρέφομαι κανονικά και απολαμβάνω το φαγητό μου. Όλη αυτή η διαδικασία που πέρασα, αν και ήταν τόσο δύσκολη και με αρκετό φόβο, ήταν από τα καλύτερα δώρα που είχα, μαζί με τις κρίσεις πανικού. Άλλαξα τη διατροφή μου αλλά και τον τρόπο που αντιμετωπίζω το φαγητό. Επίσης μελέτησα αρκετά τις τροφές που μας κάνουν καλό και μας βοηθούν να νιώθουμε ζωντανοί και υγιείς.

Μια από τις ασκήσεις που είχα με τον ψυχοθεραπευτή μου, ήταν να τρώω αργά, με επίγνωση της κάθε μπουκιάς και αυτό βοήθησε αρκετά και για τα επόμενα χρόνια. Όλο αυτό συνέβη γιατί ο οργανισμός μου ήθελε να μου δείξει πόσο πολύ θέλει μια αλλαγή στον τρόπο που τρέφομαι, στις κακές συνήθειες μου και επειδή για χρόνια δεν τον άκουγα, αποφάσισε, μάλλον, να «ουρλιάξει» για να τον ακούσω.