Για εμάς τους Κύπριους, αποτελούσε μέχρι πρότινος είδος πρώτης ανάγκης. Τη συναντούσαμε παντού και κυρίως δωρεάν. Καταχωνιασμένη σε κάθε μέρος του σπιτιού, σφηνωμένη, σε σχήμα μπάλας ανά δεκάδες, η μία μέσα στην άλλη, στα συρτάρια και τα ντουλάπια της κουζίνας.
Η πλαστική σακούλα είναι τόσο εύχρηστη, που έγινε άμεσα και στην Κύπρο κομμάτι της ποπ κουλτούρας μας. Δυστυχώς, όμως, χωρίς να γνωρίζουμε τον επικίνδυνο αντίκτυπό της προς το φυσικό μας περιβάλλον.
Και μέχρι σήμερα συνεχίζει να ρυπαίνει. Μετά την κουζίνα μας και τις άλλες οικιακές της χρήσεις καταλήγει στη θάλασσα. Θαλασσοπούλια, φώκιες, ψάρια, θαλάσσιες χελώνες, δελφίνια και φάλαινες παγιδεύονται ή πνίγονται εξαιτίας της κοινής ελαφριάς πλαστικής σακούλας. Εκείνης της εύχρηστης, πανάλαφρης σακούλας που η γιαγιά ή μητέρα τοποθετούσε με αγάπη το σάντουιτς μας για το σχολείο.
Η πλαστική σακούλα μεταφοράς προϊόντων χρησιμοποιείται σήμερα από τον καταναλωτή, κατά μέσο όρο, μόλις 25 λεπτά πριν καταλήξει στα σκουπίδια. Κάθε λεπτό, ένα εκατομμύριο σακούλες, χρησιμοποιούνται παγκοσμίως ενώ ο μέσος Ευρωπαίος, χρησιμοποιεί πάνω από 500 πλαστικές σακούλες κάθε χρόνο. Και χρειάζονται 100 με 500 χρόνια για να χαθούν για πάντα, ανάλογα από τον τύπο του πλαστικού που είναι φτιαγμένες.
Αλλαγή νοοτροπίας
Το 1950 η πλαστική σακούλα μπήκε στα βρετανικά σούπερ μάρκετ και η ώρα της μαζικής της χρήσης έφτασε. Το 1965, η σουηδική εταιρία Celloplast σχεδίασε την «γιαγιά» της πλαστικής σακούλας, περίπου όπως την ξέρουμε σήμερα. Τη δεκαετία του ’70 η πλαστική σακούλα έκανε το ντεμπούτο της στα σούπερ-μάρκετ των ΗΠΑ και η χρήση της εξαπλώθηκε σταδιακά μέχρι το 1982. Τότε, δύο από τις μεγαλύτερες αλυσίδες υπεραγορών εγκατέλειψαν το χαρτί για χάρη του πλαστικού.
Η κοινή γνώμη ευαισθητοποιήθηκε όσον αφορά στον περιορισμό της χρήσης του πλαστικού όταν ανακαλύφθηκε το 1997 «Η μεγάλη δίνη των σκουπιδιών του Ειρηνικού». Πρόκειται για δύο τεράστιες κηλίδες από διαλυμένο και θρυμματισμένο πλαστικό που έχουν δημιουργηθεί στον Ειρηνικό Ωκεανό και καταλαμβάνουν έκταση υπερδεκαπλάσια της Ελλάδας. Τα τεμαχισμένα πλαστικά αποτελούν ένα είδος «χημικού σφουγγαριού» τα οποία αφού απορροφούν τις βλαπτικές χημικές ενώσεις που μέσω των θαλάσσιων ειδών εισέρχονται στον ανθρώπινο οργανισμό.
Έκτοτε, λαμβάνονται όλα τα αναγκαία μέτρα, με λίγη καθυστέρηση στην Κύπρο, έπειτα από αυστηρή Ευρωπαϊκή Οδηγία. Μόλις τον Ιανουάριο του 2018 τέθηκε σε εφαρμογή η πρώτη φάση της παύσης δωρεάν διάθεσης της λεπτής πλαστικής σακούλας. Τον Ιούλιο της ίδιας χρονιάς η Κύπρος πλήρωνε υποχρεωτικά για κάθε πλαστική σακούλα ένα αντισταθμιστικό περιβαλλοντικό τέλος όπως ακριβώς γινόταν και σε άλλες χώρες της Ευρώπης.
Τα αποτελέσματα για την Κύπρο ήταν εκπληκτικά αφού σε ένα μόλις χρόνο οι Κύπριοι καταφέραμε να μειώσουμε τη χρήση της πλαστικής σακούλας κατά 80%. Αριθμός που αποδεικνύει ότι οι Κύπριοι ανταποκρίθηκαν θετικά στο νέο μέτρο, επέδειξαν ευαισθησία σε θέματα προστασίας του περιβάλλοντος και μία νέα κουλτούρα άρχισε να διαμορφώνεται στη χώρα μας αλλάζοντας τις συνήθειές μας. Καταφέραμε να βγάλουμε πολύ νωρίς από την καθημερινότητά μας τις πλαστικές σακούλες μίας χρήσης και να κρατάμε μαζί μας στις υπεραγορές τις επαναχρησιμοποιούμενες υφασμάτινες και πολλές φορές ντιζαϊνάτες τσάντες.
Παράδειγμα της νέας κουλτούρας που διαμορφώνεται σήμερα στην Κύπρο αποτελεί η LIDL. Με την άφιξή της στην Κύπρο, πριν από δέκα χρόνια, ήταν η μοναδική εταιρεία που χρέωνε τις πλαστικές σακούλες ως μέτρο μείωσης της χρήσης της. Μία οικολογική πολιτική που ακολουθείται σε διεθνές επίπεδο από την LIDL αποδεικνύοντας την συναίσθηση της ευθύνης της απέναντι στην κοινωνία και το περιβάλλον. Η Lidl Κύπρου δεν σταματά εδώ. Δεσμεύεται για περαιτέρω μείωση του πλαστικού κατά 20% μέχρι το 2025.
Πλέον, οι κουβαριασμένες πλαστικές σακούλες στα συρτάτια της κουζίνας έχουν σχεδόν εξαφανιστεί και τη θέση τους έχουν πάρει οι eco-friendly επαναχρησιμοποιούμενες τσάντες. Μάλιστα την Παρασκευή 3 Ιουλίου, Παγκόσμια Ημέρα Κατά της Πλαστικής Σακούλας, η Lidl Κύπρου με κάθε αγορά από τα καταστήματά της και μέχρι εξαντλήσεως των αποθεμάτων, θα χαρίζει στο κοινό μία οικολογική, πάνινη τσάντα πολλαπλών χρήσεων.
