Ο Λίβανος πενθεί. Για ακόμη μια φορά στη σύγχρονη ιστορία του. Μία από τις πλέον ταλαιπωρημένες χώρες του αραβικού κόσμου καλείται να σταθεί εκ νέου στα πόδια της, μετά τη φονική έκρηξη, σε αποθήκη στο λιμάνι της Βηρυτού, 2.750 τόνων νιτρικού αμμωνίου.

Αναλυτές και κάτοικοι της πόλης αναφέρουν ότι η πόλη δεν θα είναι ποτέ ξανά η ίδια. Ο Karim Makdisi, αναπληρωτής καθηγητής στο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο της Βηρυτού, δήλωσε χαρακτηριστικά: «Είναι μια τεράστια ψυχολογική στιγμή. Δεν νομίζω ότι η Βηρυτός θα είναι η ίδια μετά από αυτό. Η πορεία της στον κόσμο έχει κυριολεκτικά και μεταφορικά καταστραφεί».

Οι πληγές είναι αμέτρητες. Νεκροί, τραυματίες και μάχη με τον χρόνο από τα σωστικά συνεργεία για εντοπισμό αγνοουμένων. Σύμφωνα με τις τοπικές Αρχές, το κόστος των καταστροφών ανέρχεται σε αρκετά δισεκατομμύρια δολάρια, ενώ η ισοπέδωση της κεντρικής αποθήκης σιτηρών απειλεί τη χώρα με σοβαρές ελλείψεις σε λιγότερο από έναν μήνα. Την ίδια στιγμή, εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι έχουν μείνει στον δρόμο χωρίς στέγη με μία σοβαρή ανθρωπιστική κρίση να καραδοκεί προ των πυλών.

Τη στιγμή που γράφεται το εν λόγω κείμενο, διαβάζουμε ότι οι δυνάμεις επιβολής της τάξης του Λιβάνου προχώρησαν σε εκτεταμένη χρήση δακρυγόνων και χημικών, το βράδυ της Πέμπτης, για να διαλύσουν δεκάδες εξοργισμένους διαδηλωτές, οι οποίοι συγκεντρώθηκαν, για να εκφράσουν την αγανάκτησή τους για την έκρηξη στο λιμάνι. Υπό τη σκιά μίας προϋπάρχουσας πολιτικής κρίσης, στο πρόσφατο συμβάν αποτυπώθηκε με τον πλέον δυναμικό τρόπο η ανικανότητα και η διαφθορά των Αρχών, που τώρα δέχονται την ανελέητη οργή του πλήθους.

Οι γιγαντιαίες εκρήξεις στο λιμάνι της Βηρυτού ήρθαν να συμπληρώσουν με τον χειρότερο τρόπο την ήδη έκρυθμη κατάσταση της χώρας εν μέσω της πανδημίας (με το σύστημα υγείας να «έχει ξεπεράσει τις δυνατότητές του») και της οικονομικής κρίσης που εκδηλώθηκε στο πρόσφατο παρελθόν με τεράστιες ουρές στα ΑΤΜ, μολότοφ στις τράπεζες και κάθετη υποτίμηση του τοπικού νομίσματος. Όλη αυτή η κατάσταση οδήγησε τη χώρα σε πρωτοφανή επίπεδα φτώχειας με το 45% του πληθυσμού να διαβιοί σε άθλιες συνθήκες, ενώ πάνω από το 35% του οικονομικά ενεργού πληθυσμού είναι άνεργο. Σε μια δήλωση που λυγίζει, εκπρόσωπος της μη κυβερνητικής οργάνωσης Save the Children Λιβάνου ανέφερε ότι «Η κρίση αυτή πλήττει τους πάντες: τις λιβανέζικες οικογένειες, τους Παλαιστίνιους και Σύρους πρόσφυγες. Στο τέλος του έτους θα αρχίσουμε να βλέπουμε παιδιά να πεθαίνουν από την πείνα».

Στο μεταξύ, η βαριά σκιά του πολύπαθου παρελθόντος του Λιβάνου πέφτει ακόμη βαρύτερη στο τρομακτικό σήμερα. Ο αιματηρός 15ετής εμφύλιος πόλεμος που ξέσπασε στα μέσα της δεκαετίας του 1970, άφησε πίσω του χιλιάδες νεκρούς και εξόριστους. Το φάντασμα του εμφυλίου απλώνεται έκτοτε πάνω από τη χώρα, ειδικά κάθε φορά που το (ψευτο)δίλημμα μεταξύ Ανατολής ή Δύσης επανέρχεται σχεδόν εκβιαστικά στο προσκήνιο.

Γράφοντας όλα αυτά και βλέποντας τρομακτικές εικόνες αποκάλυψης, «πιάνεται» η ψυχή μου και κάνω shut down. Στέλνω, την ίδια στιγμή, μήνυμα στον φίλο μου τον Μιχάλη και του ζητώ να μου στείλει φωτογραφίες από τα ταξίδια του στη Βηρυτό. Τού λέω μόνο: «Είναι πολλή η ασχήμια εκεί έξω. Στείλε μου φωτογραφίες ομορφιάς. Η ομορφιά θα σώσει τον κόσμο. Και θα επιστρέψουμε σε αυτήν μια μέρα. Κόντρα σε όλες τις προβλέψεις».

Αυτό το κείμενο ξεκίνησε αλλιώς, τελειώνει αλλιώς. Τελευταία στιγμή αλλάζω τον τίτλο. Εκ πεποιθήσεως. Θέλω να πιστεύω πως όσο υπάρχουν «Ηλίθιοι» εκεί έξω, ο κόσμος αυτός θα αλλάξει ή τουλάχιστον θα γίνει λίγο καλύτερος. «Ηλίθιοι» που θα στέκονται αρωγοί στο δράμα λαών και ανθρώπων που παλεύουν με τους δαίμονές τους. Η ελπίδα είναι τελικά το μόνο αντίδοτο στον φόβο.

[Για να μην παρεξηγηθώ για τη χρήση της λέξης «Ηλίθιος», εξηγώ: η λέξη παραπέμπει στο ομώνυμο μυθιστόρημα του Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι και αναφέρεται στον πρίγκιπα Μίσκιν, ο οποίος είναι ουσιαστικά μια αμιγώς ανθρώπινη παραλλαγή του προσώπου του Χριστού. Για να μην παρεξηγηθώ και πάλι. Όχι αυτού του Χριστού που πιάνουν στο στόμα τους εθνικιστικά στοιχεία. Αυτού του «άλλου».]


Φωτογραφίες: Μιχάλης Ξενοφώντος / instagram.com/xenofontos_life/