Ως μία ακόμη παράπλευρη επίπτωση των μέτρων, ένεκα της πανδημίας, χαρακτηρίζεται η αύξηση των συγκεντρώσεων αιωρούμενων σωματιδίων που παρατηρούνται στην ατμόσφαιρα, το τελευταίο διάστημα στην Κύπρο, καθώς η απαγόρευση κυκλοφορίας μετά τις 21:00 το βράδυ, εδώ και αρκετούς μήνες, όπως και η πτώση της θερμοκρασίας, προκάλεσαν την ανάγκη θέρμανσης των σπιτιών νωρίτερα μέσα στην ημέρα και για περισσότερες ώρες, με αποτέλεσμα να αυξηθεί η ατμοσφαιρική ρύπανση.

Αφορμή για το ρεπορτάζ στάθηκε μία ανάρτηση του Προέδρου του Κινήματος Οικολόγων και Βουλευτή, Χαράλαμπου Θεοπέμπτου, ο οποίος ανεβάζοντας σχετική φωτογραφία από την ιστοσελίδα του Τμήματος Επιθεώρησης Εργασίας, www.airquality.dli.mlsi.gov.cy/, συνέστησε προσοχή σε Λευκωσιάτες και Παφίτες, καθώς το βράδυ, μετά τις 21:00, οι μετρήσεις της ποιότητας του αέρα στην ατμόσφαιρα έδειχναν αδικαιολόγητα υψηλά ποσοστά αιωρούμενων σωματιδίων.

Υπάρχει πράγματι λόγος ανησυχίας; Ποιος ο λόγος που ενώ μετά τις 21:00 το βράδυ σχεδόν κανείς δεν κυκλοφορεί έξω στο δρόμο, παρατηρείται τέτοια αλλοίωση της καθαρότητας της ατμόσφαιρας; Υπάρχει κάτι που μπορεί να γίνει γι’ αυτό;

«Κάθε χρόνο, τέτοια εποχή, είναι σύνηθες το φαινόμενο των αυξημένων συγκεντρώσεων σωματιδίων στην ατμόσφαιρα τις απογευματινές και βραδινές ώρες, λόγω της έντονης χρήσης διαφόρων μεθόδων θέρμανσης από τους πολίτες», σημειώνει ο Προϊστάμενος του Κλάδου Ποιότητας Αέρα του Τμήματος Επιθεώρησης Εργασίας Δρ. Χρύσανθος Σαββίδης - Ανώτερος Λειτουργός Επιθεώρησης Εργασίας, συμπληρώνοντας, όμως, πως φέτος το πρόβλημα είναι εντονότερο καθώς τα μέτρα διαρκείας κατά της πανδημίας και η απαγόρευση κυκλοφορίας μετά τις 21:00, έχουν ως αποτέλεσμα ο κόσμος να μένει περισσότερες ώρες στο σπίτι με τις ανάγκες θέρμανσης να είναι αυξημένες.

Φταίνε τα τζάκια;

Φταίνε και τα τζάκια και κάθε μορφή οικιακής θέρμανσης που χρησιμοποιούμε. Σαφώς οι θερμάνσεις που καίνε πετρέλαιο και ξύλα δημιουργούν εντονότερο πρόβλημα από αυτές του γκαζιού ή του ηλεκτρισμού, ωστόσο η οποιαδήποτε μορφή καύσης, αναπόφευκτα δημιουργεί αιωρούμενα σωματίδια και οξείδια του αζώτου τα οποία διοχετεύονται στην ατμόσφαιρα και δημιουργούν πρόβλημα. Παρόλα αυτά, ναι, τα τζάκια δημιουργούν το μεγαλύτερο πρόβλημα αφού η ξυλεία περιέχει οργανική ύλη που εκπέμπει, πέραν των πιο πάνω ρύπων και πολυκυκλικούς αρωματικούς υδρογονάνθρακες (PAHs) οι οποίοι σε υψηλές συγκεντρώσεις μπορούν να έχουν αρνητικές επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία. Ενώ δεν μπορούμε να παραγνωρίσουμε και το γεγονός πως το πρόβλημα γίνεται ακόμη εντονότερο καθώς πολλοί αντί καθαρής ξυλείας, καίνε στο τζάκι τους πλαστικά, ξύλα με χημικά και άλλα αντικείμενα που δεν ενδείκνυται και αυτό έχει καταστροφικές συνέπειες και το περιβάλλον και την ανθρώπινη υγεία. Για να μην παρεξηγηθώ, δεν λέω να μην ανάβουμε το τζάκι μας, αλλά όταν το κάνουμε επιβάλλεται να χρησιμοποιούμε καθαρή ξυλεία ως καύσιμη ύλη για να μειώσουμε τον κίνδυνο.

Πού εντοπίζεται πιο έντονα το πρόβλημα; Σε ποιες περιοχές;

Φυσικά στα κέντρα των πόλεων όπου και έχουμε μεγαλύτερες συγκεντρώσεις πληθυσμού. Εκεί το φαινόμενο γίνεται πιο έντονο και είναι αναμενόμενο, όπως αναμενόμενα είναι και τα αυξημένα ποσοστά συγκέντρωσης σωματιδίων στην ατμόσφαιρα τέτοια εποχή, όπως ανέφερα και πριν, απλώς φέτος είναι πιο έντονο για τους λόγους που είπαμε.

Πρέπει να ανησυχούμε; Είναι επικίνδυνο για την υγεία μας;

Όσο αυξάνονται οι συγκεντρώσεις τέτοιων σωματιδίων στην ατμόσφαιρα, βεβαίως και είναι ανησυχητικό για την υγεία μας αφού αυτές τις επιβλαβείς ουσίες στο τέλος της ημέρας θα τις αναπνεύσουμε.

Υπάρχουν καθόλου ενδείξεις για τα ποσοστά συγκέντρωσης επικίνδυνων σωματιδίων αυτό το διάστημα;

Δυστυχώς, παρότι παρακολουθούμε επί 24ωρου βάσης τη ρύπανση του ατμοσφαιρικού αέρα, δεν έχουμε όργανο συνεχούς μέτρησης πολυκυκλικών αρωματικών υδρογονανθράκων. Οπότε είναι δύσκολο να γνωρίζουμε τα ποσοστά συγκέντρωσης τις βραδινές ώρες.

Μπορούμε να κάνουμε κάτι για να αντιστρέψουμε την κατάσταση;

Δεν μπορούμε να πούμε σε κανέναν να μην ανάβει το τζάκι του ή να θερμαίνει το σπίτι του λιγότερο. Το μόνο που μπορούμε να εισηγηθούμε είναι τη χρήση καθαρής ξυλείας στο τζάκι και όπου υπάρχει η δυνατότητα να τοποθετηθεί τζάκι κλειστού τύπου στο σπίτι ούτως ώστε οι επιβλαβείς ουσίες από την καύση να διοχετεύονται στην ατμόσφαιρα και να μην εισέρχονται μέσα στο σπίτι, όπως συμβαίνει με τα παραδοσιακά τζάκια, ανοιχτού τύπου.