Πιο κάτω ολόκληρο το κείμενο, όπως δημοσιεύτηκε σε ένα περιοδικό του χωριού της περιοχής Πιτσιλιάς, το 2009.
Ο Πολύστυπος πρόσφερε αρκετές σημαντικές υπηρεσίες στον αγώνα της ΕΟΚΑ. Μια πολύ σημαντική δραστηριότητα ήταν η ίδρυση και λειτουργία εργαστηρίου κατασκευής χειροβομβίδων.
Στον Πολύστυπο μαζεύονταν όλοι οι δυναμίτες, τα καψούλια και τα φιτίλια που μας προμήθευαν μέλη της οργάνωσης που εργάζονταν στο μεταλλείο Μιτσερού. Όταν συγκεντρώσαμε αρκετή ποσότητα, ο υπεύθυνος της οργάνωσης Ανδρέας Νέστορος με το ψευδώνυμο «Σκουφάς» ενημέρωσε τον Αρχηγό. Μας έστειλαν τότε και Τ.Ν.Τ. (εκρηκτική ύλη) και πήραμε την εντολή να ξεκινήσει η κατασκευή των χειροβομβίδων. Ο Σκουφάς ήρθε τότε στο σπίτι του Χρίστου Τσιάρτα και ανάθεσε στα μέλη της οργάνωσης την εξεύρεση κατάλληλου σπιτιού που θα χρησιμοποιείτο ως εργαστήριο.
Ως το καταλληλότερο σπίτι βρέθηκε το σπίτι της χωριανής μας Ειρήνης Νικοδήμου. Ήταν στην άκρη του χωριού, το τελευταίο σπίτι προς την πλευρά του βουνού και δεν περνούσε από κοντά του ούτε δρόμος ούτε μονοπάτι. Είχε μόνο ένα γείτονα, τον Αγάπιο Τσιάρτα. Λίγο πιο κάτω ήταν το σπίτι του ήρωα Ανδρέα Παναγιώτου. Πλησιάστηκε η κ. Ειρήνη και της ζητήθηκε να παραχωρήσει το σπίτι, για μια χρονική περίοδο μέχρι και δυο μήνες και να μην το αναφέρει σε κανένα. Η απάντηση της ήταν: «Διώ σας το με ούλλη μου την όρεξη και δεν θα το πω σε κανέναν». Της είπαμε να το καθαρίσει αν έχει μέσα μικροπράγματα και να μας το παραδώσει.
Ο Σκουφάς εκείνη την ημέρα μας είπε ότι στον Ασκά είχε ένα καλό τεχνίτη, τον Αχιλλέα Μάρκου Ασκώτη, που διαθέτει όλα τα εργαλεία για το σκοπό αυτό. Την Κυριακή 21 Αυγούστου 1955 όταν νύχτωσε πήγαμε με τον Χρίστο Τσιάρτα στον Ασκά. Πήγαμε με το αυτοκίνητο του πεθερού του Στέφανου Πρωτοπαπά. Ο Χρίστος γνώριζε το σπίτι του Αχιλλέα γιατί τον είχε επισκεφθεί και πριν ένα μήνα μαζί με το Σκουφά. Ο Αχιλλέας μας περίμενε διότι τον είχε προειδοποιήσει ο Σκουφάς για την επικείμενη επίσκεψη μας. Φορτώσαμε στο αυτοκίνητο το τράπανο (ηλεκτρικό τρυπάνι) και διάφορα άλλα εργαλεία που χρειαζόταν ο Αχιλλέας και ήρθαμε στο χωριό όπου μας περίμεναν ο Ανδρέας Παναγιώτου και ο Χρίστος Μέρδης. Όταν φτάσαμε ήταν αργά και οι χωριανοί κοιμόντουσαν. Κατεβάσαμε τα εργαλεία σιγά-σιγά και τα μεταφέραμε στο σπίτι της Ειρήνης. Εν τω μεταξύ ο χωριανός μας Πολύδωρος Σάββα έφερε από τη Λευκωσία όλα τα υλικά που θα χρειαζόμασταν, και ξεκινήσαμε δουλειά στις 22 Αυγούστου 1955.
Στο σπίτι του Χρίστου έμεναν εκείνο τον καιρό οι καταζητούμενοι Λάμπρος Καυκαλιάς, Χαρίλαος Ξενοφώντος, Χριστάκης Μασωνίδης και Γεώργιος Μιχαήλ, οι οποίοι μας βοήθησαν στην κατασκευή των χειροβομβίδων. Ο Αχιλλέας Μάρκου Ασκώτης ερχόταν κάθε μέρα με τη μοτοσικλέτα του και εργαζόταν στη κατασκευή των χειροβομβίδων.
Η συσκευασία γινόταν σε ξύλινα κιβώτια με χωρίσματα έτσι που να τοποθετείται η κάθε μια ξεχωριστά, να μην έχει επαφή η μια με την άλλη και μετά καρφώναμε το καπάκι. Τα ειδικά αυτά κιβώτια τα διασκεύαζε ο Κλεόπας Μιχαήλ. Χρησιμοποιούσαμε άδεια κιβώτια που έρχονταν από την Ευρώπη με κουτιά από γάλα.
Εγώ εργαζόμουν συνέχεια τόσο στην κατασκευή και τη συσκευασία, όσο και στη μεταφορά και αποστολή στη Λευκωσία και αλλού. Είχα όλο τον χρόνο μπροστά μου γιατί τότε δεν εργαζόμουν πουθενά αλλού και ήμουν ο μόνος από όλους τους άλλους χωριανούς μας αγωνιστές που δεν εργαζόμουν. Έτσι είχα αφιερώσει όλες μου τις ώρες για το σκοπό αυτό. Για τη μεταφορά και αποστολή τους στη Λευκωσία και στην Κυπερούντα εργάστηκαν οι: Ανδρέας Τσιάρτας, Χρίστος Τσιάρτας, Ανδρέας Παναγιώτου και Χρίστος Μέρδης. Στη κατασκευή εργάζονταν σχεδόν καθημερινά ο Αχιλλέας Μάρκου Ασκώτης και ο Πολύδωρος Σάββα. Περιοδικά για λίγες ώρες εργάστηκαν ο Κυριάκος Ξενή και ο Ανδρέας Κανάρης.
Ο τρόπος αποστολής των κιβωτίων με τις χειροβομβίδες στη Λευκωσία ήταν μέσα σε κοφίνες σταφυλιού. Τοποθετούσαμε το κιβώτιο στον πάτο της κοφίνας και τη γεμίζαμε με σταφύλια. Βάζαμε αρκετά φύλλα από πάνω όπως εγένετο συνήθως με τα σταφύλια και τη δέναμε ώστε να μη κινεί υποψίες.
Τοποθετούσαμε τα κοφίνια στην πίσω πόρτα του λεωφορείου που οδηγός ήταν τότε ο Χριστόφορος Κολιαντρής (Σπανός) και τις μετέφερε στη Λευκωσία στο μαγαζί-μπακάλικο του Ανδρέα Μαύρου από τον Αγρό. Το μαγαζί του ήταν στο δρόμο Αγίου Δομετίου - Λευκωσίας λίγο πιο πάνω από το Γεωργικό Τμήμα. Από εκεί γινόταν η διανομή.
Καταφέραμε μέσα σε σαράντα μέρες να κατασκευάσουμε 1500 χειροβομβίδες. Αρκετές από αυτές πήραμε στη Κυπερούντα από όπου στέλλονταν στη Λεμεσό και προμηθεύονταν και αντάρτικες ομάδες.
Πηγή: Ανδρέας Τσιάρτας, περιοδικό «Ηρακλής» Σωματείου Ηρώων Πολυστύπου, Αρ. 4, Απρίλιος 2009.
