Ο Ευγένιος Τριβιζάς, με αφορμή την πανδημία του κορωνοϊού, εμπνεύστηκε και έγραψε το παραμύθι «ΟΧΙ! Δεν θα μας μπείτε στη μύτη!», το οποίο δόθηκε δωρεάν από το Υπουργείο Παιδείας σε μαθητές της Α’, Β’ και Γ’ τάξης των Δημοτικών Σχολείων στην Κύπρο - όχι ως εγχειρίδιο διδασκαλίας αλλά ως ένα επικουρικό εγχειρίδιο για να εξοικειωθούν οι μαθητές με την πανδημία. Η εν λόγω κίνηση του Υπουργείου εντούτοις, προκάλεσε αντιδράσεις σχετικά με το κατά πόσον διδάσκει ή εν τέλει τρομοκρατεί τα (μικρά) παιδιά.

Κληθείσα να σχολιάσει το ζήτημα, η Επίτροπος Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού, κα Δέσπω Μιχαηλίδου, είχε αναφέρει στο «Philenews», μεταξύ άλλων, ότι «δεν έχουμε την ειδικότητα να κρίνουμε αν είναι κατάλληλο ή όχι». Ταυτόχρονα υποστήριξε ότι «έχει ιδιαίτερη σημασία να ακούσουμε τη γνώμη των παιδιών για το παραμύθι και πώς τα ίδια ένιωσαν, διαβάζοντάς το, καθώς έχουν δικαίωμα και τα παιδιά να ακουστούν, πράγμα που δεν εξασκείται ιδιαίτερα στην Κύπρο».

Ο «εξωγήινος» κορωνοϊός

Όπως και σε κάθε παραμύθι, έτσι και σε αυτήν την ιστορία του Τριβιζά η συνθήκη της πανδημίας και η απειλή του κορωνοϊού δίδονται αλληγορικά. Σε πολύ γενικές γραμμές, ο κορωνοϊός παρουσιάζεται ως μια εξωγήινη εισβολή και μέσα από τη διαδικασία αναχαίτισης αυτής της εχθρικής επίθεσης, οι μικροί μαθητές μαθαίνουν να τηρούν τα απαραίτητα μέτρα υγιεινής και να προστατεύουν τους εαυτούς τους και τους γύρω τους από τον Covid-19.

Με αφορμή αυτό, η Δρ Σούλα Ιωάννου, Διδάκτωρ στην Αγωγή/Προαγωγή Υγείας, παραθέτει κάποιες ενδιαφέρουσες σκέψεις για το συγκεκριμένο παραμύθι ως παραμύθι προαγωγής υγείας μέσα στο οποίο τα παιδιά παρουσιάζονται ως «κριτικά σκεπτόμενα άτομα τα οποία συμβάλλουν με τη δική τους ενεργή δράση στο να δημιουργήσουν περιβάλλοντα που προστατεύουν τους ίδιους αλλά και τους άλλους».

Της Δρος Σούλλας Ιωάννου


«Αχ αγαπημένε μου Τριβιζά, σου μπήκαν από τη μύτη!

Αν το παραμύθι είναι τρομακτικό για τα εξάχρονα παιδιά δεν έχω την ειδικότητα για να μπορώ να τοποθετηθώ. Το πόσο και αν θα τρομάξουν από ένα παραμύθι, δεν μπορεί κανείς να μας το πει με βεβαιότητα, από καμιά νομίζω ειδικότητα. Μπορούν ίσως τα ίδια τα παιδιά. Αλλά και αυτό αμφισβητείται επιστημονικά για τις μικρές ηλικίες. Αν δηλαδή θα πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη η άποψη των παιδιών σε τέτοιες μικρές ηλικίες, γιατί εύκολα μπορεί να αλλάξει και αλλάζει από στιγμή σε στιγμή και από πλαίσιο σε πλαίσιο. Σίγουρα αν τους το διάβαζες εσύ ο ίδιος δε θα τρόμαζαν!

Μπορώ όμως να παραθέσω κάποιες σκέψεις για το συγκεκριμένο παραμύθι ως παραμύθι προαγωγής υγείας. Με μεγάλη μου χαρά διαπίστωσα οτι το παραμύθι ξέφυγε από την παραδοσιακή προσέγγιση αγωγής υγείας, όπου η έμφαση δίνεται αποκλειστικά στην προσωπική ευθύνη του καθενός να προστατεύσει μόνο την υγεία του, μέσω της παροχής συμβουλών.

Η υγεία και οι υγιείς επιλογές στο παραμύθι δεν προσεγγιζονται ως προσωπική και μόνο υπόθεση. Η υγεία προσεγγίζεται ως συλλογική ευθύνη όλων μας. Αυτή τη συλλογικότητα την καταλαβαίνουν «οι κάτοικοι της Γης και κυρίως τα παιδιά, καθόλου μα καθόλου δεν ήτανε χαζά!». Τα παιδιά που δεν είναι χαζά περιμένουν τους ερευνητές, γιατρούς και επιστήμονες να βρουν τη λύση. Όχι τη λύση για τον καθένα ξεχωριστά. Αλλά τη λύση για όλους, την υγεία για όλους. Προσέχουν τον παππού και τη γιαγιά και γενικά όλους όσοι παραμυθιάζονται και δεν ξεγελιούνται με λογια απατηλά.

Τα παιδιά στο παραμύθι δεν αντιμετωπίζονται ως παθητικοί δέκτες πληροφοριών που σχετίζονται με την υγεία. Τα παιδιά δρουν έξυπνα, βρίσκουν λύσεις και προσαρμόζονται για το κοινό καλό όλων μας. Είναι φορείς προαγωγής υγείας. Είναι κριτικά σκεπτόμενα άτομα τα οποία συμβάλλουν με τη δική τους ενεργή δράση στο να δημιουργήσουν περιβάλλοντα που προστατεύουν τους ίδιους αλλά και τους άλλους. Τα παιδιά δεν παρουσιάζονται ως πιθανά ανυπάκουα νιάνιαρα των συμβουλών που σχετίζονται με την υγεία, αλλά ούτε ως καλά και προκομμένα στην υπακοή συμβουλών για να προστατεύσουν τη δική τους προσωπική και μόνο υγεία.. Τα παιδιά έχουν ρόλο και λόγο στην προαγωγή υγείας ΟΛΩΝ ΜΑΣ».