Πρόκειται για το σύνδρομο long covid και μεταξύ των συμπτωμάτων που υπομένουν οι άνθρωποι εβδομάδες και μήνες μετά την εξασθένιση των αρχικών, σοβαρών συμπτωμάτων του κορωνοϊού, περιλαμβάνονται, η σύγχυση-«ομίχλη εγκεφάλου», η κόπωση, ακόμη και η σεξουαλική δυσλειτουργία.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο ιός «ξυπνά» μια προϋπάρχουσα ασθένεια ή προκαλεί μια άλλη. Ωστόσο, υπάρχουν ακόμη πολλά άγνωστα στοιχεία σχετικά με τη λεγόμενη long covid, που στοχεύει να μελετήσει η συνεχιζόμενη έρευνα στο Πανεπιστήμιο Duke.

Τι είναι long covid

Πνευμονολόγοι του Duke μίλησαν στα μέσα ενημέρωσης για τα συμπτώματα, τις θεραπείες και τι παραμένει άγνωστο σχετικά με την long Covid. H Δρ Coral Giovacchini, πνευμονολόγος και ειδική εντατικής θεραπείας του Πανεπιστημίου Duke και επίκουρη καθηγήτρια ιατρικής τονίζει:

«Όταν μιλάμε για long covid αναφερόμαστε σε συμπτώματα που διαρκούν πέρα από τις τέσσερις εβδομάδες αυτού που θα θεωρούσαμε ως οξεία ασθένεια».

«Μπορεί να περιλαμβάνει μια σειρά από διαφορετικά συμπτώματα μετά την οξεία λοίμωξη. Τα πιο κοινά που βλέπουμε είναι η επίμονη κόπωση και τα επίμονα συμπτώματα δύσπνοιας, μπορεί επίσης να περιλαμβάνει πολλά διαφορετικά συμπτώματα όπως αίσθημα παλμών, σύγχυση, προβλήματα μνήμης, αϋπνία, νευροπαθητικά προβλήματα και ένα σωρό άλλα».

Πώς καταλαβαίνει κάποιος ότι έχει long covid

Η Δρ Loretta Que, πνευμονολόγος του Duke Health και καθηγήτρια ιατρικής απαντά: «Αυτό που βλέπω με την Covid είναι κάτι παρόμοιο με αυτό που βλέπω σε ασθενείς με άλλες χρόνιες ασθένειες, οπότε αν κοιτάξετε ασθένειες με τη νόσο του Lyme, για παράδειγμα, πολλοί μπορεί να αναπτύξουν παρατεταμένη κόπωση, ινομυαλγία, δυσκολία συγκέντρωσης, δυσκολία στην αναπνοή. Έτσι, όλα αυτά τα συμπτώματα που βλέπω σε χρόνιες ασθένειες, τα βλέπω και σε ασθενείς με long covid».

«Πώς τα ξεχωρίζεις; Είναι δύσκολο να το ξέρεις. Αξιολογούμε τον ασθενή όταν εισέρχεται. Η κλινική μας στο Duke εστιάζει κυρίως στις επιπτώσεις της Covid στους πνεύμονες», σημείωσε, σύμφωνα το today.duke.edu. «Και έτσι, αν κάποιος μπει και αναφέρει για δύσπνοια ή δυσφορία μετά από Covid, τότε τον βλέπουμε. Και συχνά διαπιστώνουμε ότι εάν είχε κάποια μορφή πνευμονικής νόσου πριν από την Covid, τότε όποια συμπτώματα είχε πριν από τον κορωνοϊό, αυτά έχουν ενισχυθεί μετά τη νόσηση».

«Πιστεύω ότι αυτό που βλέπουμε είναι ένας συνδυασμός των οξέων επιπτώσεων του κορωνοϊού και στη συνέχεια της έντασης της νόσου που ήδη είχαν αφού έχουν προσβληθεί από covid. Ο κορωνοϊός μπορεί να φέρει στην επιφάνεια μια ασθένεια, είτε αυτή προϋπήρχε, είτε εμφανίστηκε μετά τη νόσηση».

«Θέλουμε να βεβαιωθούμε ότι δεν συμβαίνει κάτι άλλο, και γι’ αυτό είναι πολύ σημαντικό για τους ασθενείς να μιλούν για αυτά τα συμπτώματα αντί να λένε απλώς ότι έχουν μετα-ιικό σύνδρομο» τονίζει από πλευράς της η Δρ Coral Giovacchini.

«Δεν είναι όλα covid γι’ αυτό πρέπει κανείς να βεβαιωθεί ότι αυτό που θεραπεύει δεν είναι κάτι άλλο που ίσως καλύπτεται από αυτό που μπορεί να πιστεύει κάποιος ότι είναι covid», πρόσθεσε.

Οι παράγοντες κινδύνου για long covid

Σύμφωνα με τη Δρα Coral Giovacchini η ηλικία, η υποκείμενη συννοσηρότητα, η υψηλή αρτηριακή πίεση και ο διαβήτης δεν είναι στην πραγματικότητα παράγοντες κινδύνου για covid ή long covid.

«Αν κάποιος έχει περισσότερους από πέντε διαφορετικούς τύπους συμπτωμάτων, κατά την οξεία λοίμωξη από κορωνοϊό, αυτό μπορεί να προδιαθέσει για long covid. Δεν χρειάζεται απαραίτητα να είναι τα ίδια συμπτώματα, αλλά αυτό πιθανώς είναι κάτι που προδιαθέτει, ανεξάρτητα από την αρχική σοβαρότητα της νόσου», τόνισε.

«Έτσι, ακόμη και ασθενείς που αντιμετωπίζονται ως εξωτερικοί ασθενείς ή έχουν ήπια νόσο, αλλά έχουν πολλά συμπτώματα όταν παρουσιάζονται, μπορεί να είναι πιο πιθανό να εμφανίσουν long covid στο μέλλον» σημείωσε.

«Το άλλο εκπληκτικό που καταγράφεται είναι ότι η long covid δεν σχετίζεται με τη σοβαρότητα της νόσησης, επομένως αυτοί οι ασθενείς που είχαν ήπια ασθένεια ή ίσως μια σύντομη νοσηλεία δεν αποκλείεται να καταλήξουν με long covid. Τείνουν επίσης να είναι νεότεροι οι ασθενείς που μπορεί να υποφέρουν από μακρά ασθένεια. Το εύρος της ηλικίας τους είναι μεταξύ 40 έως 55 ετών ή και ακόμα πιο νέοι».

Αντιικά φάρμακα και long covid

«Πιστεύω ότι αυτή είναι η ελπίδα για πολλούς ανθρώπους, αλλά είναι σίγουρα πολύ νωρίς για να γνωρίζουμε εάν πρόκειται να υπάρξει διαφορά όσον αφορά τα μακροχρόνια συμπτώματα της Covid. Νομίζω ο στόχος των αντιικών φαρμάκων είναι να μειώσουν τη σοβαρότητα της νόσου και να μειώσουν την επιβάρυνση των συμπτωμάτων, αλλά και πάλι, η long covid μπορεί να συμβεί σε ασθενείς που μπορεί να είχαν ή να μην είχαν σοβαρή ασθένεια, και έτσι είναι ένας τομέας που θα έχει ενδιαφέρον να δούμε πώς θα εξελιχθεί στο μέλλον καθώς όλο και περισσότεροι ασθενείς λαμβάνουν θεραπεία με αντιιικά που κυκλοφορούν» σημειώνει η Δρ CoralGiovacchini.

Είναι επικίνδυνα τα συμπτώματα της long covid;

«Νομίζω ότι για πολλούς ασθενείς, επειδή η κόπωση μπορεί να διαρκέσει για μήνες, μπορεί να είναι εξαιρετικά εξουθενωτική και ίσως πιο ‘σοβαρή’ για αυτούς όσον αφορά την καθημερινή τους λειτουργία. Έτσι νομίζω ότι εξαρτάται απλώς από τον τύπο του συμπτώματος που αντιμετωπίζει ο ασθενής. Για πολλούς ασθενείς, αυτό που μπορεί να είναι πολύ σοβαρό όσον αφορά την καθημερινή τους δραστηριότητα, είναι οι “εγκεφαλικές ομίχλες” και oι ψυχικές επιπτώσεις», εξηγεί η Δρ Coral Giovacchini.

Πώς επηρεάζονται τα παιδιά από την long covid

Χώρες όπως η Ιταλία, το Ισραήλ και το Ηνωμένο Βασίλειο έχουν δείξει ότι η μακροχρόνια Covid στα παιδιά εξελίσσεται και γίνεται πρόβλημα για αυτά, με ποσοστά περίπου 40% των παιδιών να έχουν συνεχή συμπτώματα κατά μέσο όρο 162 ημέρες. Τα περισσότερα από τα συμπτώματά τους μπορεί να είναι η κόπωση, όπως έχουν οι ενήλικες, αλλά μπορεί να εξελιχθούν σε διαταραχή της προσοχής, της μνήμης ή και να επιφέρουν άγχος. Είναι άγνωστο εάν αυτές οι ψυχικές επιδράσεις σχετίζονται ή όχι με την πανδημία.

«Αλλά είναι σίγουρα κάτι που πρέπει να παρακολουθήσουμε και οι γιατροί και οι γονείς», τονίζει η Δρ Coral Giovacchini.

Θα γίνει πιο εύκολη στο μέλλον η διάγνωση της long covid;

«Πολλά από αυτά που κάνουμε στην ιατρική προσπαθούν να λύσουν αυτούς τους γρίφους. Συνεχίζουμε την έρευνα για να εντοπίσουμε πιο εύκολα και σωστά αυτούς τους ασθενείς. Αυτή τη στιγμή υπάρχει ένα ευρύ φάσμα συμπτωμάτων. Αλλά μπορεί στο μέλλον να έχουμε μια πιο στοχευμένη προσέγγιση του θέματος. Αυτή είναι η ελπίδα μας» λένε οι επιστήμονες.

Συμπτώματα που εξέπληξαν τους ειδικούς

Όπως υποστηρίζουν οι γιατροί που ερευνούν τα συμπτώματα της long covid, υπάρχουν περιπτώσεις που τους εξέπληξαν, όπως οι ασθενείς που παρουσίασαν σεξουαλική δυσλειτουργία.

Άλλο σύμπτωμα είναι οι γευστικές ανωμαλίες για τους ασθενείς. «Μερικά από τα αγαπημένα τους φαγητά μπορεί απλώς να τους είναι σχεδόν ανυπόφορα στο μέλλον και είναι ένα δύσκολο πράγμα για το οποίο δεν έχουμε θεραπεία. Και έτσι μπορούν να προκληθούν πολλά άλλα προβλήματα όπως η απώλεια ή και η αύξηση βάρους, ανάλογα με τις γευστικές τους αλλοιώσεις» τονίζουν οι ειδικοί.