Ο κλάδος της γεωργίας έχει μακρά και πλούσια ιστορία στο νησί μας. Χρόνια τώρα, γυναίκες και άνδρες ασχολούνται με το εν λόγω επάγγελμα, μόνο που η παρουσία των πρώτων δεν έχει αναδειχθεί αρκετά, παρά τη σημαντική τους συνδρομή.

Αναζητώντας απαντήσεις σε ερωτήματα όπως ποιος είναι ο ρόλος των γυναικών στη γεωργία, πώς αντιμετωπίζουν τις προκλήσεις και ποιες είναι οι συμβουλές που θα έδιναν σε νεότερες γυναίκες που θέλουν να ακολουθήσουν τα χνάρια τους, ξεκινήσαμε μια σειρά από συνεντεύξεις με γυναίκες που ασχολούνται με τον χώρο. Κάθε γυναίκα μοιράζεται τη δική της πραγματικότητα μέσα σε ένα «ανδροκρατούμενο» εργασιακό περιβάλλον και η κάθε συνέντευξη στοχεύει να αποδομήσει κομμάτι – κομμάτι απαρχαιωμένα στερεότυπα που αφορούν «ανδρικά» και «γυναικεία» επαγγέλματα.

Η σημερινή γυναίκα είναι η Ευθυμία, η οποία κατάγεται από την κοινότητα Στατού-Αγίου Φωτίου της επαρχίας Πάφου και από μικρό παιδί θυμάται τον εαυτό της να βοηθά τον πατέρα της, ο οποίος ασχολείται με την καλλιέργεια της γης τα τελευταία 40 χρόνια. Πριν αρχίσει να καλλιεργεί φυλλοβόλα, εσπεριδοειδή, αμπέλια, αρωματικά φυτά, άνθη και λίγα λαχανικά, πήγε για σπουδές, αλλά δεν μπόρεσε να εργοδοτηθεί στην ειδικότητά της. Έτσι, αφού ασχολούνταν και οι γονείς της με τη γεωργία και εκείνη γνώριζε από πολύ μικρή το επάγγελμα και το αγαπούσε, αποφάσισε να αφοσιωθεί σε αυτό.

Τι δυσκολίες αντιμετώπισες στην πορεία σου, Ευθυμία;

Κάθε αρχή είναι δύσκολη σε οτιδήποτε δεν έχεις ασχοληθεί επαγγελματικά στο παρελθόν. Η κοινωνία με αντιμετώπισε αρνητικά, λόγω του φύλου μου, καθώς και το οικογενειακό μου περιβάλλον αρχικά, διότι πρόκειται για μια εργασία, η όποια δεν ήταν συνυφασμένη με τις σπουδές μου.

Άρα αντιμετώπισες επιπλέον δυσκολίες επειδή είσαι γυναίκα;

Ναι, γενικά με βλέπουν με καχυποψία και υποτίμηση αρκετές φορές στην προσπάθειά μου να διαθέσω τα προϊόντα μου στην αγορά, επειδή είμαι γυναίκα. Είναι θλιβερό εν έτει 2023 να βλέπεις αυτήν την αντιμετώπιση απέναντι στους ανθρώπους, διότι διανύουμε δύσκολα χρόνια, με την ακρίβεια που μας πλήττει σε όλα τα επίπεδα. Προσπαθεί ο καθένας με τον δικό του τρόπο να επιβιώσει και να κάνει αυτό που αγαπά με μεράκι, οπότε είναι απαράδεκτο να υπάρχει αυτός ο τρόπος μεταχείρισης, μόνο και μόνο επειδή είμαστε γυναίκες σε ένα παραδοσιακά ανδροκρατούμενο επάγγελμα. Ωστόσο, έμαθα να εργάζομαι σκληρά και να μην τα βάζω ποτέ κάτω.

Τι συμβουλή θα έδινες σε μια γυναίκα που θέλει να ασχοληθεί με τον κλάδο σου;

Βιολογικά οι γυναίκες είμαστε πιο ευαίσθητες/αδύναμες σωματικά, ως προς τη φυσική καταπόνηση που απαιτεί το επάγγελμα του γεωργού. Η συμβουλή που θέλω να δώσω είναι να μην πιέζουν τον εαυτό τους σωματικά και να προσπαθούν να επενδύουν σε νέους τρόπους καλλιέργειας. Θα τις παρότρυνα να παραμένουν επικεντρωμένες στον τελικό τους στόχο, πάρα τις δυσκολίες που θα κληθούν να αντιμετωπίσουν. Να μην το βάζουν κάτω και να θυμούνται ότι μπορούν να τα καταφέρουν όλα, κόντρα σε ό,τι τους λένε οι υπόλοιποι, αρκεί να το θέλουν.

Ανέφερες πως αγαπάς το περιβάλλον, πώς συμβάλλεις σε βιώσιμες και φιλικές προς αυτό πρακτικές στη μονάδα σου;

Ο σεβασμός και η αγάπη προς το φυσικό περιβάλλον είναι τρόπος ζωής για έναν σοβαρό γεωργό. Στις καλλιέργειές μου εφαρμόζω κυρίως θεραπευτικούς ψεκασμούς, ώστε να αποφεύγω την αλόγιστη χρήση φυτοφαρμάκων. Την ίδια ώρα, καλλιεργώ τις φυτείες μου με μηχανικά μέσα όπου είναι αυτό δυνατόν και αφομοιώνω όλα τα φυτικά υπολείμματα (κλαδιά, σάπια φρούτα κ.ά.) πίσω στις φυτείες μου. Ακόμα σε ένα μικρό μέρος των καλλιεργειών μου εφαρμόζω τη βιολογική γεωργία.

Έχεις επωφεληθεί από κάποιο από τα προγράμματα της κοινής αγροτικής πολιτικής της ΕΕ;

Έχω επωφεληθεί από τα μέτρα 4.1 και 6.1 του ΚΟΑΠ. Μέτρα τα οποία ενισχύουν την αρχική εγκατάσταση, την αναβάθμιση και τον εκσυγχρονισμό των αγροτικών μηχανημάτων και εγκαταστάσεών μου.

Η αγροτική κοινότητα σε έχει στηρίξει με κάποιον τρόπο;

Από την αγροτική κοινότητα, εάν εννοείται τα οργανωμένα σύνολα, δεν έχω λάβει καμία στήριξη και για εμένα προσωπικά είναι ανύπαρκτη. Όσες φορές έχω προσπαθήσει να ενταχθώ ή να συμμετάσχω σε αγροτικές οργανώσεις έχω λάβει μόνο απογοήτευση οπότε δεν το αποσκοπώ πλέον. Από άλλους επαγγελματίες γεωργούς έχω ζητήσει συμβουλές και εισηγήσεις τις οποίες εκτιμώ ιδιαίτερα.

Τέλος, ποια είναι μερικά στερεότυπα σχετικά με τη γεωργία ή το να είσαι αγρότισσα που θα ήθελες να καταρρίψεις;

Ένα στερεότυπο είναι ότι θεωρείσαι αμόρφωτος, λόγω επαγγέλματος. Γενικότερα υπάρχει μία υποτίμηση προς τους αγρότες, αλλά και σε όλους όσους κάνουν χειρωνακτική εργασία, καθώς θεωρούνται υποδεέστεροι από την κοινωνία και από το κράτος. Συνήθως, πολλοί δεν περιμένουν να είσαι σπουδασμένος ή ακόμη και να έχεις γνώσεις επί συγκεκριμένων ζητημάτων, με αποτέλεσμα να σε αντιμετωπίζουν με καχυποψία, αλλά και με έλλειψη σεβασμού. Δεν ακούγεται ιδιαίτερα η φωνή των αγροτών και για αυτό αναγκάζονται να βγαίνουν στους δρόμους για να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους. Μπορεί να είμαστε λίγοι, αλλά έχουμε μεγάλη ψυχή και θα αγωνιζόμαστε καθημερινά για όσα δικαιούμαστε. Ξέρετε, με ρωτάτε ποια στερεότυπα θέλω να καταρρίψω, αλλά πιστεύω ότι για να αλλάξεις κάτι στον κόσμο, θα πρέπει πρώτα να αλλάξεις τον τρόπο που βλέπεις ο ίδιος τον κόσμο. Οπότε, εγώ θα συνεχίσω να εργάζομαι ακούραστα και θα προσπαθήσω μέσα από το δικό μου μετερίζι να προσφέρω. Χωρίς τον πρωτογενή τομέα, η κοινωνία θα είναι χαμένη. Ως γυναίκα γεωργός, θα εργαστώ ακούραστα για να έρχονται φρέσκα προϊόντα στο τραπέζι του κάθε καταναλωτή.