Οι μαθητές-εθελοντές, από το Ευρωπαϊκό Μαθητικό Εθελοντικό Δίκτυο “YouSmile”, και μέλη της Ομάδας Δικαιωμάτων του Παιδιού του Οργανισμού «Το Χαμόγελο του Παιδιού», με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Ασφαλούς Πλοήγησης, πραγματοποίησαν μια διαδικτυακή έρευνα με στόχο να αναδείξουν ένα σημαντικό πρόβλημα της σύγχρονης εποχής, το φαινόμενο προσέλκυσης ανηλίκων ατόμων διαμέσου Μέσων Κοινωνικής Δικτύωσης και Εφαρμογών Ανώνυμων Συνομιλιών -εφαρμογών που έχουν χρησιμοποιηθεί και σε πρόσφατα γεγονότα με ανήλικα παιδιά-, και να παρουσιάσουν τους κινδύνους που ελλοχεύουν καθημερινά κατά την πλοήγηση των παιδιών στο διαδίκτυο.

Οι μαθητές, με τη σύμφωνη γνώμη των γονέων και των κηδεμόνων τους, αλλά και με αυστηρή παράλληλη επιτήρηση από εξειδικευμένους επιστήμονες του Οργανισμού κατά τη διάρκεια της έρευνας, διαχειρίστηκαν τρία υποθετικά προφίλ ευάλωτων, ανήλικων κοριτσιών, που δημιούργησε το «Χαμόγελο», σε πλατφόρμες ανώνυμης συνομιλίας και συνομίλησαν με ενήλικους χρήστες. Βιντεοσκόπησαν, την εμπειρία τους αυτή και μας παρουσίασαν τα ευρήματά τους.


Ειδικότερα, για την έρευνα:

- Δημιουργήθηκαν τρεις υποθετικοί χαρακτήρες, που υποδύθηκαν οι μαθητές και είχαν μέσο όρο ηλικίας τα 15 έτη.

- Πραγματοποιήθηκαν 88 συνομιλίες, γνωρίζοντας ότι μιλάνε με ανήλικη, και συνέχισαν τη συνομιλία οι 51 χρήστες (58%), με μέσο όρο ηλικίας τα 37 έτη.

- 14 χρήστες (16%) με μέσο όρο ηλικίας τα 41 έτη, σεξουαλικοποίησαν τη συζήτηση, grooming ή πίεσαν για αποστολή φωτογραφικού υλικού.

- Από τις 14 συνομιλίες: σε 5 (35%) έγινε grooming, σε 2 (14%) υπήρχε πίεση αποστολής φωτογραφικού υλικού της ανήλικης, σε 2 (14%) στάλθηκε άσεμνο υλικό στην ανήλικη και στις υπόλοιπες 5 (35%) υπήρχε σεξουαλικοποίηση.


Συμπερασματικά, 1 στις 6 συνομιλίες με ενήλικους χρήστες που πραγματοποιήθηκαν, με μέσο όρο ηλικίας τα 41 έτη, προχώρησε σε σεξουαλικοποίηση της συζήτησης, ή κάποια μορφή συνομιλίας, παραβιαστική για τα παιδιά.

Ο Στέφανος Αλεβίζος, Ψυχολόγος και Συντονιστής του Εθνικού Κέντρου για τις Εξαφανίσεις και τα Παιδιά Θύματα Εκμετάλλευσης, του Οργανισμού ανέφερε «Είμαστε εδώ για μια έρευνα προσομοίωσης για τους κινδύνους που μπορεί να αντιμετωπίσουν τα παιδιά στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης, είμαστε εδώ, με όλη την επιστημονική Ομάδα του Οργανισμού “Το Χαμόγελο του Παιδιού”, για να πλασιώσουμε τα παιδιά και για να μάθουμε κι εμείς μαζί τους τι κινδύνους μπορεί να αντιμετωπίσουν κατά τη χρήση τους. Οι χαρακτήρες τους οποίους τα παιδιά υποδύθηκαν, επιλέχθηκαν μέσα από την Εθνική Τηλεφωνική Γραμμή για τα παιδιά SOS1056 μέσα από όλες αυτές τις κλήσεις και τα μηνύματα που λαμβάνουμε, στο CHAT1056, από παιδιά που κινδύνευσαν. Προσπαθήσαμε να βγάλουμε ένα κοινό, κυρίαρχο προφίλ, το οποίο υιοθετούν και τα παιδιά στην έρευνα, προκειμένου να καταλάβουμε ακριβώς τους κινδύνους που αντιμετωπίζουν».

Απευθυνόμενος στους γονείς και στους κηδεμόνες τόνισε «Συνήθως η χρήση των εφαρμογών κοινωνικής δικτύωσης και άμεσης ανταλλαγής μηνυμάτων προκαλεί πανικό στους γονείς, προκαλεί φόβο, με αποτέλεσμα να τα δαιμονοποιούν. Εδώ δεν είμαστε για να ενισχύσουμε αυτόν τον φόβο, δεν είμαστε για να ενισχύσουμε αυτόν τον πανικό, καθώς ο στόχος είναι να προστατεύσουμε τα παιδιά. Η Τεχνολογία, τα Μέσα Κοινωνικής δικτύωσης είναι μέσα στη ζωής μας. Είναι αναποτελεσματικό να κάνουμε οποιαδήποτε προσπάθεια αποκοπής των παιδιών από τη χρήση τέτοιων εφαρμογών. Στόχος είναι να προετοιμαστούν τα παιδιά κατάλληλα για τους κινδύνους, και αν συμβεί οτιδήποτε να γνωρίζουν πώς να ανταποκριθούν άμεσα και που να απευθυνθούν για να ζητήσουν βοήθεια. Να προλάβουμε τον κίνδυνο, ώστε εάν προκύψει κάτι, να έχουν τα παιδιά τα αντανακλαστικά για να απαντήσουν».

Ο Πρόεδρος του Δ.Σ. του Οργανισμού «Το Χαμόγελο του Παιδιού», κ. Κώστας Γιαννόπουλος δήλωσε: «Σε αυτήν την έρευνα, το ‘Χαμόγελο’ προσπαθεί να ερμηνεύσει μέσα από τα ιδία τα παιδιά το τι συμβαίνει. Είμαστε πολύ περήφανοι γιατί οι μαθητές-εθελοντές μας αποφάσισαν να κάνουν μια πολύ σημαντική κίνηση, έτσι η Ομάδα Δικαιωμάτων του Παιδιού του Οργανισμού, Yousmile, πήρε μια πρωτοβουλία, μαζί με την υποστήριξη των δικών μας επαγγελματιών και επιστημόνων, προκειμένου να δουν πόσο ευάλωτα είναι τα παιδιά στις διάφορες πλατφόρμες επικοινωνίας που υπάρχουν και τρομάξαμε με τα αποτελέσματα. Πραγματικά, τρομάξαμε γιατί κάποιοι θεωρούν δεδομένο ότι μπορούν να επικοινωνήσουν και να προσελκύσουν ένα παιδί, έναν έφηβο. Πρέπει να ταρακουνηθούμε όλοι από αυτό και να καταλάβουμε ότι η ασφάλεια των παιδιών είναι στα χέρια των ίδιων των παιδιών, αφού ενημερωθούν, και μετά είναι η δική μας υποστήριξη και όχι μονό η αυστηρότητα και η απαγόρευση. Πρέπει να καταλάβουν οι έφηβοι και οι έφηβες ότι κινδυνεύουν, γιατί εάν δεν το καταλάβουν τότε θα έχουμε πρόβλημα».

Οι μαθητές-εθελοντές έδωσαν και εκείνοι απλές οδηγίες που μπορεί κάθε παιδί ή έφηβος να ακολουθήσει, που ίσως να μην μπορεί να βάλει σε λέξεις όσα νιώθει ή που μπορεί να φοβάται να απευθυνθεί σε κάποιον ενήλικα ή ειδικό, ώστε να προστατευτεί από πιθανούς κινδύνους στο διαδίκτυο:

- Σκέψου πως δε θα μιλούσες τόσο εύκολα με έναν άγνωστο στην πραγματική ζωή. Επομένως απόφυγε να το κάνεις online.

- Θυμήσου πως ό, τι ανεβάζεις στο internet μένει για πάντα εκεί.

- Αν νιώθεις άβολα σε μια συνομιλία, μπορείς πάντα να τη σταματήσεις, να μπλοκάρεις και να αναφέρεις αυτόν που σου στέλνει.

- Μην τραβάς φωτογραφίες σου που δεν θα ήθελες να δουν άλλοι.

- Μη στέλνεις φωτογραφίες άλλων παιδιών σε τρίτους.

- Αν σου συμβαίνει κάτι για το οποίο χρειάζεσαι βοήθεια, μοιράσου το με τους γονείς σου, ζητώντας να σε καταλάβουν και να σε στηρίξουν.