Το έργο της Ιωάννας Κασίκη “Larnaca: The Silence”, in situ γλυπτική εγκατάσταση, δημιουργήθηκε για την ανοιχτή, δημόσια έκθεση στην ιστορική περιοχή του Αγίου Ιωάννη, στην Λάρνακα.

Η Ιωάννα Κασίκη καταθέτει, στη συνοικία που μεγάλωσε, ένα έργο φορέα της προσωπικής αλλά και συλλογικής μνήμης. Το συναισθηματικό πλαίσιο -ο τόπος της παιδικής ηλικίας, ομόχρονα ονειρικός και μυθοπλαστικός όπου ανατράφηκε από μια παραδοσιακή προγιαγιά, νεκρή από καιρό- ανασύρει πληροφορίες κλειδωμένες στη μνήμη και τις μεταπλάθει σε «βιωματικό» υλικό τέχνης. Το «ΛΑΡΝΑΚΑ: Η Σιωπή» είναι ένα απλωμένο αιχμηρό σεντόνι πάνω από μια κιβωτιόσχημη κάλπη, μια λάρνακα, ιερατικό αντικείμενο όπου τοποθετείται το σώμα του νεκρού για να ταφεί. Το ορθολογικό πλαίσιο -η ίδια η πόλη της Λάρνακας με τη βαριά αρχαιολογία και το όνομα που θα της δοθεί από τις πολλές πέτρινες σαρκοφάγους που θα φέρει στο φως η έρευνα- και το συγκινησιακό πλαίσιο θα ενωθούν σε ένα γλυπτό/εγκατάσταση στον χώρο, που εγείρεται ως Μνημονικό Σήμα. Για το παρελθόν και το παρόν, την ατομική και την ιστορική μνήμη.

Το έργο κατασκευάζεται από εκατοντάδες χιλιάδες καρφίτσες με μια εντατικής εργασίας διαδικασία, χρονοβόρα και επίπονη. Κάθε μία καρφίτσα τοποθετείται, με το χέρι, και διατρυπά μια λεπτή, εύπλαστη pvc επιφάνεια. Ο αργός και βασανιστικός τρόπος δημιουργίας είναι ένα είδος τελετουργικής πράξης. Υλικό αναπόσπαστο της εσωτερικής, οικιακής οικονομίας, η καρφίτσα έχει δουλευτεί διαπολιτισμικά στα χέρια αμέτρητων γυναικών και συνδέεται με τον γυναικείο μόχθο, τη λειτουργία της ένδυσης και της φροντίδας του νοικοκυριού, τη θηλυκή υπηρεσία ή ενασχόληση.

Με το εφήμερο και ταπεινό υλικό, τονισμένο στην υπερβολή από τη συσσώρευση, την ποσότητα και τον αριθμό η Ιωάννα Κασίκη δημιουργεί ένα γλυπτό μνημειακό, βαρύ αντικειμενικά από τον όγκο του μετάλλου αλλά και σημειολογικά, που γεφυρώνει αφηγηματικά και φορμαλιστικά στοιχεία.

Η νεκροθήκη είναι κρυμμένη κάτω από το μεταλλικό σεντόνι που διαμορφώνει τους όγκους του και εκτείνεται στον χώρο σε μια συνεχή αντίστιξη κίνησης και στατικότητας. Το έργο αλλάζει ανάλογα με τη θέση του παρατηρητή, δείχνοντας ταυτόχρονα σαν να είναι φτιαγμένο από μαλακό βελούδο ή ασήκωτο σίδηρο. Ο οπτικός χορός από τις μυτερές βελόνες μεταφέρει την αίσθηση της διαρκούς κίνησης καθώς το έργο συστρέφεται εξωτερικά σε ρυθμικά μοτίβα, δημιουργώντας πτυχώσεις, προεξοχές και κοιλότητες, επισφαλείς και αυστηρές. Κάθε φορά που το έργο εκτίθεται το «σεντόνι από βελόνες» μεταβάλλει το σχήμα του, «πέφτει» κάπως διαφορετικά, ποτέ δεν είναι ακριβώς το ίδιο. Στην ακινησία θανάτου του εσωτερικού το εξωτερικό ζωντανεύει και κινείται αδιόρατα σαν φράκταλ. Μια διαφορετική λάρνακα για διαφορετικό νεκρό.

Ο λυρισμός, η αισθητική ομορφιά και η πλαστικότητα της μορφής συνδυασμένη με το φορτισμένο περιεχόμενο καταλήγει σε ένα έργο μυστηριώδες, υπαινικτικό και αλλόκοσμο. Ένα μαξιλάρι δηλώνεται κάτω από το σεντόνι από την ευκαμψία των όγκων, στο ύψος του κεφαλιού. Σήμα για το κεκοιμισμένο σώμα που δεν βλέπουμε. Το νεκρικό σεντόνι λειτουργούσε ως προστατευτική κάλυψη για την σορό, διασφαλίζοντας ότι το σώμα θα φτάσει ακέραιο στον κάτω κόσμοˑ ήταν ένας τρόπος προφύλαξης για το ταξίδι της ψυχής. Εδώ το λευκό σάβανο γίνεται το μαύρο του σφυρήλατου σιδήρου, ακάνθινο. Σε αντίθετη πορεία από την παράδοση βγαίνει προς τα έξω και σκεπάζει το φέρετρο.

Το έργο επιτυγχάνει την πλαστικότητα της κλασσικής γλυπτικής με σύγχρονα μέσα και τεχνική. Το υλικό, ισχυρό όμως εύπλαστο πάνω στην pvc επιφάνεια, εκπέμπει λάμψη καθώς το φως διαβαθμίζει τους τόνους του μεταλλικού ασημί-μαύρου έτσι όπως ξεδιπλώνεται στον χώρο. Το ηρωικό και πένθιμο περίβλημα της φόρμας κάνει νεκρικό διάλογο με το θεματικό περιεχόμενο. Το “Larnaca: The Silence” παρουσιάζεται στην πόλη της Λάρνακας, στην Κύπρο, σε έναν από τους πιο εύφλεκτους γεωπολιτικά τόπους της γης. Σε χώρο πολέμου, στον χρόνο της εμβολιαστικής εκστρατείας.

Η Ιωάννα Κασίκη πραγματεύεται με τα έργα της ζητήματα ιστορικών, ανθρωπολογικών και πολιτισμικών φαινομένων, κοινωνικών και φυλετικών ταυτοτήτων, αλλά και θέματα που ακουμπούν την έννοια του ιερού, της τελετουργίας, των αντικειμένων λατρείας. Η τέχνη της παρουσιάζεται με γλυπτά και εγκαταστάσεις (installations) που αναπτύσσονται πολυμορφικά σε performances και video art.

*Το “Μαντομαχαλάρτ Φέστιβαλ” είναι διοργάνωση του Αντωνη Τζιαρρίδη με συναργασία με τον “Oργανισμό Πολιτιστικής Πρωτεύουσα της Ευρώπης το 2030” και τον Δήμο Λάρνακας.