Το λίπος «θυμάται» την παχυσαρκία και αντιστέκεται στις προσπάθειες για απώλεια βάρους, σύμφωνα με νέα έρευνα.

Η έρευνα δείχνει ότι τα λιποκύτταρα επηρεάζονται από την παχυσαρκία με τρόπο που αλλάζει το πώς ανταποκρίνονται στα τρόφιμα, ενδεχομένως για χρόνια. Η απώλεια βάρους μπορεί να είναι ένα «απογοητευτικό παιχνίδι», σχολιάζει ο Guardia, καθώς μετά από μήνες επιτυχημένου αδυνατίσματος, τα κιλά μπορεί σύντομα να επιστρέψουν. Ωστόσο, η νέα έρευνα χαρακτηρίζει τον λιπώδη ιστό ως κύριο ένοχο.

Οι ερευνητές εντόπισαν «βιολογική μνήμη» αφού εξέτασαν τον λιπώδη ιστό σε άτομα με παχυσαρκία πριν και αφού έχασαν βάρος μετά από βαριατρική επέμβαση. Οι ιστοί συγκρίθηκαν περαιτέρω με λίπος από υγιή άτομα που δεν ήταν ποτέ παχύσαρκα. Ο καθηγητής Φέρνιναντ βον Μέγιεν, συγγραφέας της μελέτης στο Ομοσπονδιακό Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Ζυρίχης, δήλωσε: «Η μελέτη μας δείχνει ότι ένας λόγος που η διατήρηση του σωματικού βάρους μετά την αρχική απώλεια βάρους είναι δύσκολη είναι ότι τα λιποκύτταρα θυμούνται τα προηγούμενα παραπάνω κιλά. Η μνήμη φαίνεται να προετοιμάζει τα κύτταρα να ανταποκριθούν ταχύτερα, και ίσως και με ανθυγιεινούς τρόπους, στα σάκχαρα ή στα λιπαρά οξέα».

Περαιτέρω ανάλυση σε κύτταρα ποντικού ανίχνευσε τη βιολογική μνήμη σε χημικές τροποποιήσεις στο DNA ή στις πρωτεΐνες γύρω από τις οποίες είναι τυλιγμένο το DNA. Αυτές οι επιγενετικές αλλαγές μεταβάλλουν τη γονιδιακή δραστηριότητα και το μεταβολισμό. Οι επιστήμονες περιγράφουν στο Nature ότι τα πρώην παχύσαρκα ποντίκια ανέκτησαν κιλά γρηγορότερα από άλλα όταν έκαναν δίαιτα πλούσια σε λιπαρά, υποδηλώνοντας μια αλλαγή στο μεταβολισμό που διευκόλυνε την αύξηση του βάρους.

Ωστόσο, δεν έφταιγε μόνο η μνήμη της παχυσαρκίας στα λιποκύτταρα. Οι επιστήμονες υποπτεύονται ότι μια παρόμοια μνήμη υπάρχει στα εγκεφαλικά κύτταρα που επηρεάζει την ποσότητα τροφής που καταναλώνουν τα ζώα και την ποσότητα ενέργειας που ξοδεύουν. Η Δρ. Λάουρα Χίντε, συγγραφέας επίσης, της μελέτης, είπε: «Από μια εξελικτική προοπτική, αυτό είναι λογικό. Οι άνθρωποι και άλλα ζώα έχουν προσαρμοστεί για να υπερασπιστούν το σωματικό τους βάρος αντί να το χάνουν, καθώς η έλλειψη τροφής ήταν ιστορικά μια κοινή πρόκληση».

Σχεδόν τα δύο τρίτα των ενηλίκων στην Αγγλία είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι και παγκοσμίως η πάθηση επηρεάζει περισσότερους από ένα δισεκατομμύριο ανθρώπους, αποτελώντας τη δεύτερη μεγαλύτερη αιτία καρκίνου που μπορεί να προληφθεί. Ένας άλλος ερευνητής, ο Δρ. Ντάνιελ Καστελιάνο, σημείωσε: «Σε κοινωνικό επίπεδο, αυτό θα μπορούσε να προσφέρει κάποια παρηγοριά σε άτομα που παλεύουν με την παχυσαρκία. Ο αγώνας για να κρατήσουν μακριά τα κιλά ίσως να προκαλείται από μια κυτταρική μνήμη που αντιστέκεται ενεργά στην αλλαγή».

Η εργασία θα μπορούσε να ανοίξει το δρόμο για καλύτερα προγράμματα διαχείρισης βάρους, αν και η κυτταρική μνήμη της παχυσαρκίας μπορεί επίσης να εξασθενίσει με τον καιρό. «Είναι πιθανό η διατήρηση ενός μειωμένου ή υγιούς σωματικού βάρους για αρκετό καιρό να είναι αρκετή για να διαγράψει τη μνήμη», τόνισε η Δρ. Χίντε. Η καθηγήτρια Χενριέτε Κίρσνερ στο Πανεπιστήμιο του Lübeck χαρακτήρισε το εύρημα εύλογο. «Είμαι πεπεισμένη ότι παίζει σημαντικό ρόλο στη δίαιτα γιο-γιο.