Η γεωλόγος Ann Pizzorusso υποστηρίζει ότι έλυσε το μυστήριο για το πού ζωγραφίστηκε η Μόνα Λίζα και πως έχει δηλαδή εντοπίσει το φόντο του πιο διάσημου πίνακα στον κόσμο.

Το τοπίο πίσω από τη Μόνα Λίζα του Λεονάρντο ντα Βίντσι έχει πυροδοτήσει ατελείωτες συζητήσεις, με ορισμένους ιστορικούς τέχνης να προτείνουν ότι η θέα ήταν προϊόν της φαντασίας του καλλιτέχνη ή έστω «εξιδανικευμένη», ενώ άλλοι ισχυρίζονται κατά καιρούς πως εντοπίζουν διάφορους δεσμούς με συγκεκριμένες τοποθεσίες στην Ιταλία.

Τώρα η γεωλόγος και ιστορικός τέχνης Ann Pizzorusso συνδύασε τα δύο πεδία της τεχνογνωσίας της και πιστεύει ότι ο Λεονάρντο ντα Βίντσι ζωγράφισε τη Μόνα Λίζα στο Lecco, στις όχθες της λίμνης Como στην περιοχή της Λομβαρδίας της βόρειας Ιταλίας.

Η Pizzorusso υποστηρίζει πως έχει ταιριάξει τη γέφυρα του Λεονάρντο ντα Βίντσι, την οροσειρά και τη λίμνη της Μόνα Λίζα με τη γέφυρα Azzone Visconti του 14ου αιώνα στο Lecco, τη θέα προς τις νοτιοδυτικές Άλπεις στην περιοχή και τη λίμνη Garlate, την οποία είναι γνωστό ότι επισκέφτηκε ο Leonardo πριν από 500 χρόνια. Οι ομοιότητες είναι αναμφισβήτητες, υποστηρίζει η Pizzorusso: «Είμαι τόσο ενθουσιασμένη. Πραγματικά νιώθω ότι κέρδισα ένα παιχνίδι», δήλωσε στον Guardian.

Προηγούμενες θεωρίες

Ένας ισχυρισμός του 2011 έλεγε ότι η γέφυρα και ο δρόμος που φαίνονται στη Μόνα Λίζα ανήκουν στο Bobbio, μια μικρή πόλη στη βόρεια Ιταλία, ενώ ένας άλλος του 2023 αναφέρει ότι ο ντα Βίντσι είχε ζωγραφίσει στο φόντο μια γέφυρα στην επαρχία του Arezzo.

«Η τοξωτή γέφυρα ήταν πανταχού παρούσα σε όλη την Ιταλία και την Ευρώπη και πολλές έμοιαζαν πολύ μεταξύ τους. Είναι αδύνατο να προσδιοριστεί μια ακριβής τοποθεσία μόνο από μια γέφυρα. Όλοι μιλούν για τη γέφυρα και κανείς δεν μιλάει για τη γεωλογία. Οι γεωλόγοι δεν κοιτάζουν πίνακες και οι ιστορικοί τέχνης δεν κοιτάζουν τη γεωλογία», επισημαίνει η Pizzorusso. «Οι ιστορικοί τέχνης υποστηρίζουν ότι ο Λεονάρντο ντα Βίντσι χρησιμοποιούσε πάντα τη φαντασία του, αλλά μπορείτε να δώσετε αυτήν την εικόνα σε οποιονδήποτε γεωλόγο στον κόσμο και θα πουν αυτό που λέω για το Lecco. Ακόμη και ένας μη γεωλόγος μπορεί τώρα να δει τις ομοιότητες».

Η ίδια τονίζει επίσης ότι οι βράχοι στο Lecco είναι ασβεστόλιθοι και ότι ο Λεονάρντο ντα Βίντσι απεικόνισε τα βράχια του σε γκρι-λευκό χρώμα – «που είναι τέλειο, γιατί αυτός είναι ο τύπος βράχου που υπάρχει εκεί». Πρόσθεσε ότι, σε αντίθεση με το Lecco, ούτε το Bobbio ούτε το Arezzo έχουν λίμνη: «Έχουμε λοιπόν πραγματικά τέλεια όλα τα στοιχεία στο Lecco».

Η προηγούμενη έρευνά της στο έργο του Λεονάρντο ντα Βίντσι περιελάμβανε τη μελέτη και των δύο εκδόσεων της Παναγίας των Βράχων – αυτή στο Λούβρο στο Παρίσι και το αντίγραφο στην Εθνική Πινακοθήκη του Λονδίνου. Μέχρι το 2010, η Εθνική Πινακοθήκη πίστευε ότι αυτή που είχε ήταν κυρίως έργο βοηθών, αλλά, αφού την αποκατέστησε, δήλωσε πιθανό ότι ο Λεονάρντο ντα Βίντσι είχε ζωγραφίσει μόνος του όλο το έργο. Η ανάλυση της Pizzorusso για τη βλάστηση και τη γεωλογία στο τοπίο γύρω από τα κεντρικά πρόσωπα αναζωογόνησε τη συζήτηση. Και κατέληξε: «Η βοτανική στην έκδοση του Λούβρου είναι τέλεια, δείχνοντας φυτά που θα είχαν ευδοκιμήσει σε ένα υγρό, σκοτεινό σπήλαιο. Αλλά τα φυτά στην έκδοση του Λονδίνου είναι ανακριβή. Μερικά δεν υπάρχουν στη φύση».

Το γεγονός ότι ο Λεονάρντο ντα Βίντσι πάντα επισήμενε στους μαθητές του τη σημασία της ακριβούς απεικόνισης της φύσης, βοήθησε την έρευνα της επιστήμονος. Για την τελευταία της έρευνα στη Μόνα Λίζα, επισκέφτηκε το Lecco, εντοπίζοντας τα βήματα του καλλιτέχνη: «Γνωρίζουμε από τα σημειωματάριά του ότι πέρασε πολύ χρόνο εξερευνώντας την περιοχή του Lecco και την περιοχή βορειότερα».

Ο Michael Daley, διευθυντής του ArtWatch UK, δήλωσε σχετικά με τα ευρήματα της Pizzorusso: «Επειδή έχει καλή επιστημονική γνώση, όταν παρατηρεί πράγματα στον Λεονάρντο ντα Βίντσι –τον πιο επιστημονικό καλλιτέχνη όλων των εποχών– αυτά είναι σημαντικά. Όλοι οι ιστορικοί τέχνης εικάζουν πού ζωγραφίστηκε η Μόνα Λίζα. Όποιος βλέπει μια γέφυρα νομίζει ότι ήταν εκεί. Αλλά η Pizzorusso έχει προσδιορίσει επιτακτικά την τοποθεσία με την απόδειξη της παρουσίας του ντα Βίντσι στην περιοχή, τη γεωλογία και, φυσικά, μια γέφυρα». Ο Jacques Franck, πρώην σύμβουλος στο Λούβρο, είπε: «Δεν αμφιβάλλω ούτε για ένα δευτερόλεπτο ότι η Pizzorusso έχει δίκιο στη θεωρία της, δεδομένης της τέλειας γνώσης της για τη γεωλογία της Ιταλίας – και πιο συγκεκριμένα των τόπων όπου ο Λεονάρντο ντα Βίντσι ταξίδεψε στη ζωή του, άρα θα μπορούσε να αντιστοιχεί στο ορεινό τοπίο στη Μόνα Λίζα».

Αυτό το Σαββατοκύριακο η Pizzorusso παρουσίασε τα στοιχεία της σε ένα συνέδριο γεωλογίας στο Lecco. «Είμαι πραγματικά ευχαριστημένη με αυτά τα ευρήματα – και υπάρχει σχεδόν βέβαιη πιθανότητα ο Λεονάρντο ντα Βίντσι να ζωγράφισε [το τοπίο] από το σημείο ακριβώς όπου διεξάγουμε το συνέδριό μας», είπε η ίδια.



ΠΗΓΗ