Ο Κύβος του Ρούμπικ έγινε φέτος 50 χρονών. Το 1975, ο Ούγγρος καθηγητής Έρνο Ρούμπικ υπέβαλε αίτηση για να εξασφαλίσει τα δικαιώματα ενός γρίφου που είχε κατασκευάσει και εξελίχθηκε σε ένα παγκόσμιο φαινόμενο. Πρόκειται για έναν πολύχρωμο κύβο που έφθασε στα χέρια εκατομμυρίων ανθρώπων σε όλο τον κόσμο, ανεξάρτητα από την γλώσσα, την ηλικία ή την καταγωγή τους.

Ο Κύβος του Ρούμπικ, ένα φορητό παζλ που μπορεί να επιλυθεί με αμέτρητους τρόπους, δημιουργήθηκε το 1974, δηλαδή ακριβώς πριν από 50 χρόνια. Ο Έρνο Ρούμπικ εργαζόταν ως καθηγητής αρχιτεκτονικής στο Κολέγιο Εφαρμοσμένων Τεχνών της Βουδαπέστης και κατασκεύασε τον κύβο στην προσπάθεια να διδάξει τους φοιτητές του πως μπορούσαν να σκέφτονται δημιουργικά για τις γεωμετρικές φόρμες και τις σχέσεις των όγκων στον χώρο. Ήθελε να τους δώσει στα χέρια κάτι απλό ώστε να κατανοήσουν πως αντιμετωπίζονται με την υπομονή και την επιμονή τα -φαινομενικά- δυσεπίλυτα προβλήματα.

Ο Έρνο Ρούμπικ είπε στο BBC, το 1986, ότι δεν ήθελε να κατασκευάσει ένα παιχνίδι, αλλά ένα εργαλείο διδασκαλίας για τους φοιτητές του. Αλλά δεν μπορούσε να φανταστεί τις διαστάσεις που θα έπαιρνε αυτός ο κύβος.

«Πρώτα απ’ όλα πρέπει να είσαι υπομονετικός, είναι χρήσιμο για την επίλυση ενός προβλήματος. Στη συνέχεια χρειάζεται χωρική μνήμη, τρισδιάστατη μνήμη. Για να απομνημονεύετε σε ποιο σημείο είστε, που είναι τα κομμάτια, κλπ. Αν κλείσουμε τα μάτια, θυμόμαστε και όχι μόνο μια εικόνα, αλλά το νόημα αυτής της εικόνας», είπε το 1986 στο BBC ο Ούγγρος καθηγητής.

Ήδη από το 1982, ο κύβος του είχε πουλήσει πάνω από 100 εκατομμύρια κομμάτια.

Το πρωτότυπο ήταν ένα ξύλινος κύβος με έξι κομμάτια -μικρότερους κύβους- σε κάθε πλευρά. Αρχικά είχε προσπαθήσει να κάνει τρύπες στους μικρούς κύβους για να τους ενώσει με λάστιχα, αλλά δεν τα κατάφερε. Έτσι σχεδίασε έναν αθέατο μηχανισμό που κρατάει ενωμένους τους μικρούς κύβους καθώς περιστρέφονται και πρόσθεσε χρώμα σε κάθε πλευρά του μεγάλου κύβου για να είναι ορατή η κίνηση.

Την πρώτη φορά που επιχείρησε να λύσει τον δικό του γρίφο ο Ρούμπικ χρειάστηκε ένα μήνα. Ήταν ο πρώτος άνθρωπος που έλυσε τον κύβο του Ρούμπικ και μέχρι σήμερα εκτιμάται ότι μόνο το 1% όσων επιχειρούν βρίσκουν την λύση χωρίς καμία βοήθεια.

«Εγώ δεν είμαι γρήγορος, αν προσπαθήσω χρειάζομαι ένα λεπτό περίπου, αλλά πια δεν προσπαθώ. Πριν από χρόνια μάλλον ήμουν πιο γρήγορος», παραδέχτηκε ο ίδιος ο Ρούμπικ μιλώντας στο BBC, όταν πια ο κύβος του είχε γίνει μια τεράστια εμπορική επιτυχία.

Όταν έφτιαξε τον πρώτο κύβο, τον έδωσε στους φοιτητές του και τους άφησε να ψάχνουν λύση. Εκείνοι έδειξαν να ενθουσιάζονται από το παιχνίδι. Και γι’ αυτό τον Ιανουάριο του 1975, έκανε αίτηση για να εξασφαλίσει την πατέντα του «Μαγικού Κύβου» – έτσι τον ονόμασε.

Λόγω κατασκευαστικών περιορισμών στην κεντρικά ελεγχόμενη κομμουνιστική οικονομία της Ουγγαρίας, εκείνη την εποχή, τα πρώτα χρόνια ο κύβος βρέθηκε στα χέρια κάποιων σχεδιαστών, αρχιτεκτόνων και μαθηματικών μέσα στη χώρα.

Ο Κύβος του Ρούμπικ έγινε παγκόσμιο φαινόμενο

Το 1979 παρουσιάστηκε στην Έκθεση Παιχνιδιών της Νυρεμβέργης, ο Ρούμπικ υπέγραψε συμβόλαιο με την εταιρία Ideal Toy Corporation και ο γρίφος εξελίχθηκε σε παγκόσμιο φαινόμενο. Το 1980 ονομάστηκε «Κύβος του Ρούμπικ», άρχισαν οι μαζικές πωλήσεις και ο ενθουσιασμός που προκάλεσε ξεπέρασε και τις πιο αισιόδοξες εκτιμήσεις.

Έτσι άρχισαν να γράφονται βιβλία γι’ αυτόν τον γρίφο, να διοργανώνονται διαγωνισμοί για την ταχύτερη λύση του, άρχισαν να κυκλοφορούν απομιμήσεις, να τυπώνεται σε μπλουζάκια και πόστερ και να γίνεται θέμα τραγουδιών και κινουμένων σχεδίων.

Το 1982 ο Κύβος του Ρούμπικ μπήκε ως όρος στο Λεξικό της Οξφόρδης και κέρδισε μια μόνιμη θέση ως έκθεμα στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης της Νέας Υόρκης.

Μπορεί σήμερα να μην προκαλεί την ίδια φρενίτιδα, αλλά τον βλέπουμε σε ταινίες, όπως στο WALL-E και στο Spider-Man: Into the Spider-Verse, σε μουσικά βίντεο κλιπ όπως στο Viva Forever των Spice Girls, έγινε Google Doodle και θέμα σε ντοκιμαντέρ του Netflix.

Εξακολουθούν μάλιστα να γίνονται διεθνείς διαγωνισμοί για λύτες του γρίφου, που έχουν στα χέρια τους τον μαγικό κύβο ενώ έχουν δεμένα τα μάτια ή βρίσκονται κάτω από το νερό ή κάνουν skydiving.

Επειδή έχουν κυκλοφορήσει στο μεταξύ διάφορες εκδοχές του κύβου είναι δύσκολο να εκτιμηθεί πόσοι κύβοι έχουν πουληθεί. Αλλά είναι σίγουρα περισσότεροι από 400 εκατομμύρια.

Ο Έρνο Ρούμπικ έχει δημιουργήσει ένα ίδρυμα για την υποστήριξη νέων εφευρετών στην Ουγγαρία και το δικό του στούντιο που σχεδιάζει έπιπλα και παιχνίδια. Αλλά τίποτα από όσα έφτιαξε δεν είχε την επιτυχία του «Μαγικού Κύβου».



ΠΗΓΗ