Για να σταματήσει του κλέφτες από το να λυμαίνονται την καλλιέργεια καφέ που διαθέτει, ο αγρότης Τσαρλς Ουαλίγκο από την Ουγκάντα, ξυπνά μέσα στη νύχτα για να περιπολεί το οικόπεδό του. Άλλοι καλούνται να στραφούν σε σκύλους για να φυλάξουν τις φυτείες - ή ακόμα και... στις μέλισσες.

Τα μέτρα ασφαλείας είναι απαραίτητα για να σταματήσουν οι κλέφτες να αρπάζουν τους κόκκους καφέ που δεν έχει ακόμα συλλεχθεί, κατευθείαν από τα δέντρα υπό την κάλυψη του σκότους, ένα πρόβλημα που έχει γίνει πολύ πιο σοβαρό καθώς οι τιμές του καφέ εκτινάσσονται στα ύψη. Δύο από τις αγροτικές ενώσεις στην Ουγκάντα λένε ότι η κλοπή καφέ έχει φτάσει σε πρωτοφανή επίπεδα φέτος. Αυτό συνιστά ακόμα ένα παράδειγμα του πώς τα τρόφιμα και τα ποτά έχουν γίνει επικερδείς στόχοι για εγκληματίες.

Τα τελευταία χρόνια, η άνοδος των τιμών και η κρίση κόστους ζωής πυροδότησε μια σειρά από κλοπές για τα πάντα, από τους κόκκους του αφρικανικού κακάο, το ισπανικό ελαιόλαδο και τις ελιές στην Ελλάδα, μέχρι ζαμπόν και ντόνατς. Ο καφές έχει τραβήξει την προσοχή καθώς η ξηρασία στο Βιετνάμ και η ισχυρή ζήτηση συμπίεσαν την παγκόσμια προσφορά και τον έκαναν πολύ πιο ακριβό. Οι επιδρομές «οφείλονται στο γεγονός ότι οι τιμές του καφέ έχουν αυξηθεί από πριν», δήλωσε ο Ρόναλντ Μπουλέ, εκτελεστικός διευθυντής της Κεντρικής Ένωσης Καφέ Αγροτών της Ουγκάντα, γνωστής ως CECOFA. Το κοινό πλέον πρόβλημα στον πέμπτο μεγαλύτερο εξαγωγέα κόκκων στον κόσμο «έχει δημιουργήσει ανασφάλεια στις φάρμες καφέ», είπε.

Οι αυξήσεις τιμών φέρνουν κλοπές καφέ

Οι παγκόσμιες τιμές του καφέ robusta - που προτιμάται για στιγμιαίους καφέδες - έφτασαν φέτος στα υψηλότερα επίπεδα από τη δεκαετία του 1970, αυξάνοντας το κόστος για τους παραγωγούς και τους καταναλωτές. Στην Ουγκάντα, οι τιμές για τον robusta, γνωστό ως Kiboko, εκτινάχθηκαν έως και 65% από την αρχή του έτους σε ρεκόρ 7.000 σελινιών (1,89 δολάρια) ανά κιλό, σύμφωνα με την Αρχή Ανάπτυξης Καφέ της Ουγκάντα.

Οι υψηλές τιμές στον Νο.2 καλλιεργητή της Αφρικής έχουν καταστήσει τον καφέ σημαντικό στόχο κλοπής, βάζοντάς τον στο γκρουπ με άλλα προϊόντα όπως το κακάο και η βανίλια, σύμφωνα με τον Tony Mugoya, τον εκτελεστικό διευθυντή της Uganda Coffee Farmers Alliance. Είναι δύσκολο να ποσοτικοποιηθεί το μέγεθος του προβλήματος, επειδή η αστυνομία δεν έχει συγκεντρώσει στοιχεία για υποθέσεις που αντιμετωπίζουν οι τοπικές αρχές και η κυβέρνηση δεν έχει δημοσιεύσει στατιστικά στοιχεία για κλοπές καφέ. Αλλά η CECOFA και η UCFA λένε ότι η εγκληματικότητα είναι πολύ υψηλότερη από ό,τι τα προηγούμενα χρόνια.

Αυτό προσθέτει στην αύξηση της εγκληματικότητας στα τρόφιμα. Τα τρόφιμα και τα ποτά αντιπροσώπευαν περισσότερο από το ένα πέμπτο όλων των προϊόντων που κλάπηκαν παγκοσμίως πέρυσι, από 17% το 2022, σύμφωνα με το Βρετανικό Ινστιτούτο Προτύπων.

Ορισμένοι αγρότες από την Ουγκάντα υποπτεύονται ότι πολλές κλοπές διαπράττονται από ντόπιους, συχνά νέους, που στη συνέχεια πωλούν τους κόκκους στην αλυσίδα εφοδιασμού. Οι κλέφτες - που μερικές φορές καταστρέφουν τα δέντρα στην προσπάθειά τους - όχι μόνο βλάπτουν το εισόδημα των αγροτών, αλλά απειλούν και τις προσπάθειες της Ουγκάντα να ενισχύσει την παραγωγή τα επόμενα χρόνια.

Μέτρα ασφαλείας για να προστατευτεί ο καφές

Θύμα πολλές φορές, ο Waliggo ξυπνούσε τις περισσότερες νύχτες κατά τη διάρκεια της συγκομιδής που τελείωσε πρόσφατα για να ελέγξει τις καλλιέργειές του στο Mayirikiti. Περίπου δώδεκα αγροκτήματα στο χωριό στοχοποιήθηκαν κατά την τελευταία περίοδο συγκομιδής, σύμφωνα με τον Ibra Ssemanda, αξιωματούχο της τοπικής κυβέρνησης. Κατά τη διάρκεια της περιόδου συγκομιδής, ο Buule του CECOFA, ο οποίος είναι επίσης αγρότης, χρειάστηκε να προσλάβει 10 νυχτοφύλακες για να μείνουν στις δύο φυτείες του που καλύπτουν συνολικά περισσότερα από 40 στρέμματα (16 εκτάρια).

Η ένωση συνιστά στους καλλιεργητές να επενδύσουν στην περίφραξη, σε φύλακες και σε σκύλους και στις μέλισσες για την καταπολέμηση του εγκλήματος. Περισσότεροι αγρότες διατηρούν μελισσοκομεία για να βοηθήσουν στην επικονίαση, αλλά η ιδέα είναι ότι τώρα θα τρομάξουν και τους κλέφτες που ανησυχούν ότι αν αναστατώσουν τις κυψέλες θα δεχτούν επώδυνα... τσιμπήματα. Ορισμένες κοινότητες καφέ λαμβάνουν άλλα μέτρα για να κάνουν πιο δύσκολο το κέρδος από το έγκλημα. Στη δυτική περιοχή του Kakumiro, τα παιδιά δεν επιτρέπεται να πωλούν κόκκους καφέ σε μεσάζοντες επειδή μπορεί να τα εκμεταλλευτούν οι κλέφτες, είπε ο Taddewo Senyonyi, ένας αγρότης που είναι ακόμα ένα θύμα.

Το πρόβλημα είναι ότι πολλοί μικροϊδιοκτήτες που ζουν κοντά στο όριο της φτώχειας δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά το επιπλέον κόστος ασφάλειας. Για τους αγοραστές, η ποιότητα μπορεί να υποφέρει εάν οι κλέφτες πάρουν κεράσια που δεν είναι πλήρως ώριμα. Επιπλέον, μερικά κόβουν κλαδιά για να απομακρύνουν τα φασόλια από τα αγροκτήματα, βλάπτοντας τη μελλοντική παραγωγικότητα των δέντρων.

Η εγκληματικότητα γίνεται μεγαλύτερο πρόβλημα σε μια περίοδο που η κυβέρνηση προσπαθεί να ενισχύσει την παραγωγή και τις εξαγωγές. Έχει διανείμει εκατομμύρια δωρεάν σπορόφυτα τα τελευταία χρόνια για να συμβάλει στην επέκταση της παραγωγής σε 20 εκατομμύρια σακούλες έως το 2030, από λιγότερες από 7 εκατομμύρια σακούλες τώρα, όπως υπολογίζεται από την κυβέρνηση των ΗΠΑ. Αυτός ο στόχος θα μπορούσε να γίνει ακόμη πιο φιλόδοξος εάν οι κλοπές συνεχίσουν να απειλούν την παραγωγικότητα. «Σίγουρα οι κλοπές θα αποθαρρύνουν τις προσπάθειες των αγροτών να επενδύσουν εάν κάτι δεν γίνει», δήλωσε ο Richard Muganzi, διευθυντής πωλήσεων και μάρκετινγκ στη Masaka Cooperative Union, η οποία έχει περίπου 100.000 μέλη.

Με πληροφορίες από Bloomberg, Lifo