Την Έλενα Λάμπης, γνωστή στον χώρο των tattoo artists ως Flyla, δεν την γνώριζα προσωπικά, όμως την ξεχώρισα για τα ιδιαίτερα σχέδιά της όταν βρέθηκα κατά λάθος στη σελίδα που διατηρεί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Σχέδια που απεικονίζουν το ειδώλιο του Πωμού, τη ζιβανία και τον κυπριακό καφέ. Όλα εμπνευσμένα από την παράδοση, προσεγγισμένα όμως με μια πιο μοντέρνα, αντισυμβατική ή κάποιες φορές επαναστατική ματιά.

Προγραμματίσαμε τη συνάντησή μας στο στούντιο Borelluss, στην περιοχή της Λακατάμιας. Ο χώρος φιλοξενεί και άλλους tattoo artists, με διαφορετικά στυλ και προσωπικότητες, όπως η Flyla. Άφησε για λίγο στην άκρη το νέο σχέδιο που ετοίμαζε στο τάμπλετ της - ένα πιάτο με ραβιόλες - και μιλήσαμε για όλα. Για τον αγαπημένο της Πολύστυπο, την προσωπική της ανάγκη να συνδέεται μέσα από τα έργα της με την παράδοση, για την επταετή πορεία της, αλλά και για την εξέλιξη της τέχνης του tattoo στην Κύπρο.

Αρχικά πες μας, πως το εμπνεύστηκες το όνομα Flyla;

Αυτό είναι λίγο περίεργο. Το “Fly”, δηλαδή μύγα στα ελληνικά αφορά σε μια συγκεκριμένη συνήθεια που είχα από μικρή που δεν θα ήθελα να την αναλύσουμε γιατί μπορεί να φανεί αστείο. Γι’ αυτόν τον λόγο και στο λογότυπό μου επέλεξα να έχω μία μύγα. Το δεύτερο συνθετικό, το “La”, μεταφράζεται ως ήλιος στα χαβανέζικα, αλλά για μένα συμβολίζει και το επίθετό μου. Tο Λάμπης.

Από τις σελίδες σου στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης φαίνεται πως έχεις στενές σχέσεις με την κυπριακή παράδοση, αλλά και πως συχνά αναφέρεσαι σε αναρτήσεις σου στο χωριό σου, τον Πολύστυπο. Πώς επηρέασαν τη δουλειά σου οι δεσμοί που κρατάς με το χωριό σου;

Με συνδέουν πολλά με το χωριό μου. Από πολύ μικρή το επισκεπτόμουν συχνά και περνούσα σχεδόν όλα μου τα καλοκαίρια εκεί με την οικογένειά μου. Έχω χαραγμένες πολλές εικόνες στο μυαλό μου από εκείνα τα χρόνια, ιδιαίτερα από τον παππού μου. Η σχέση μου με την παράδοση λοιπόν, προέρχεται από αυτές τις στιγμές. Από τα οικογενειακά τραπέζια, τις μαζώξεις με τα ξαδέλφια μου, τα «εις υγείαν» με τη ζιβανία στο χέρι και άλλα πολλά. Είναι κάτι που επιδιώκω μέχρι και σήμερα.

Μπορεί να είχε χαθεί για λίγο η ανάγκη αυτής της σύνδεσης με την παράδοση, αλλά τα τελευταία χρόνια βλέπω ότι υπάρχει στροφή -κυρίως από τους νέους- και είναι κάτι που με χαροποιεί. Η επαφή μου με την παράδοση και ειδικά με το χωριό μου είναι για μένα μία καθαρά προσωπική ανάγκη.

Στα tattoo σου χρησιμοποιείς συχνά στοιχεία από την παράδοση σε μία πιο μοντέρνα εκδοχή. Είδα το ειδώλιο του Πωμού να κάθεται σε σκούπα μάγισσας, να οδηγεί μοτοσικλέτα ή αυτοκίνητο. Είδα ακόμη κυπριακό καφέ, ζιβανίες και βρακάες να γίνονται tattoo. Τι σε ώθησε να ενσωματώσεις τα κυπριακά στοιχεία στα έργα σου;

Να σας πω αρχικά για το ειδώλιο του Πωμού. Πέρα από το ότι θεωρείται ένα από τα πιο ιστορικά γλυπτά που έχουν εντοπιστεί στην Κύπρο, που το βλέπουμε ακόμα και στα κυπριακά κέρματα, είναι και ένα από τα αγαπημένα μου σχέδια. Κάθε φορά που το σχεδιάζω, είναι σαν να έχω μια κούκλα μπροστά μου και την ντύνω. Με άλλα ρούχα, άλλα αξεσουάρ. Κάθε φορά και μια διαφορετική προσωπικότητα. Θα έλεγα ότι είναι η βάση μου για να φτιάξω νέα φανταστικά ειδώλια. Όπως είπατε το σχεδίασα να οδηγεί μοτοσικλέτα, να φοράει κράνος κ.λπ. Με λίγα λόγια, κρατάω το παραδοσιακό στοιχείο και το εκμοντερνίζω. Το φέρνω πιο κοντά στην προσωπικότητα του ατόμου που έχω απέναντί μου.

Μπορεί κάποιοι, ιδιαίτερα μεγαλύτερης ηλικίας, να ενοχλούνται αλλά γουστάρω αυτήν την αισθητική ειρωνεία που εκφράζεται μέσα από τα σχέδιά μου.

Έχει τύχει δηλαδή ποτέ κάποιο από τα έργα σου να προκαλέσει;

Ναι, έχει τύχει. Κάποιο γνωστό πρόσωπο μού έκανε παρατήρηση για ένα σχέδιο που απεικόνιζε τη ζιβανία. Δεν το κρατώ μέσα μου ούτε απογοητεύομαι. Ο καθένας έχει την άποψή του. Άλλωστε η τέχνη είναι θέμα αισθητικής.

Ήταν δύσκολο να συνδέσεις το παλιό με το μοντέρνο;

Ήταν κάτι που ήρθε πολύ αυθόρμητα. Ήταν κάτι εντελώς προσωπικό. Η αρχή έγινε όταν αποφασίσαμε με τα ξαδέλφια μου να κάνουμε ένα κοινό σχέδιο που θα μας θύμιζε τον παππού μας. Τη ζιβανία. Μετά το είδε ένας φίλος μου, μετά κάποιος άλλος και κάπως έτσι ξεκίνησε. Δεν το είχα προγραμματίσει. Ήρθε εντελώς φυσικά και είδα πως ο κόσμος το αγκάλιασε. Αυτό με ώθησε ώστε να σχεδιάσω κι άλλα παρόμοια σχέδια. Και έτσι όλα πήραν τον δρόμο τους.

Υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο κυπριακό σύμβολο που σου αρέσει περισσότερο να κτυπάς ή σου το ζητούν περισσότερο;

Το ειδώλιο του Πωμού είναι το αγαπημένο μου. Πέρα από τα tattoo, το είχα επεξεργαστεί και στα μαθήματα κεραμικής που παρακολουθούσα. Είναι κάτι που με εμπνέει πολύ.

Τι σου ζητά συνήθως ο κόσμος;

Συνήθως ο κόσμος βλέπει τα σχέδιά μου είτε πάνω σε άλλους, είτε μέσω των σελίδων μου στα social media και μου ζητά κάτι παρόμοιο. Τα πιο πολλά σχέδια που έχω κάνει είναι με το ειδώλιο και τη ζιβανία. Το ειδώλιο είναι διαφορετικό γιατί μπορώ να το προσαρμόσω εύκολα στην προσωπικότητα αυτού που το ζητά.

Αυτό που θέλω να ξέρει ο κόσμος είναι ότι, παρόλο που πολλά σχέδιά μου έχουν παραδοσιακό χαρακτήρα, μου αρέσει να φτιάχνω και neotraditional tattoos. Δεν ασχολούμαι αποκλειστικά δηλαδή με σχέδια εμπνευσμένα την κυπριακή παράδοση.

Έχεις απορρίψει ποτέ πελάτη που μπορεί να σου ζήτησε σχέδιο που δεν σε εξέφραζε;

Φυσικά. Το έχω κάνει ήδη. Δεν θα έκανα ποτέ για παράδειγμα κάποιο εθνικιστικό σχέδιο. Υπάρχουν άλλοι tattoo artists που αναλαμβάνουν τέτοιου είδους έργα, οπότε μπορούν να απευθυνθούν εκεί. Εγώ δεν θα τα αναλάμβανα.

Να μιλήσουμε και για την τέχνη του tattoo. Τι σε ενέπνευσε ώστε να ασχοληθείς με αυτή την τέχνη;

Είχα πάντα μια κλίση προς την τέχνη. Όταν τελείωσα το σχολείο δεν ήξερα ποιον κλάδο να ακολουθήσω οπότε πήγα σε ένα σεμινάριο για tattoo artist και εκεί κατάλαβα ότι αυτό θέλω να ακολουθήσω επαγγελματικά. Από τότε το εξελίσσω.

Η προσωπική εξέλιξη ως tattoo artist είναι μια πορεία που δεν σταματά ποτέ. Πολλές φορές κοιτάζω παλιά μου έργα και συγκρίνοντάς τα με τα τωρινά βλέπω και την εξέλιξή μου.

Πολλοί συγχέουν τη ζωγραφική με την τέχνη του tattoo. Το tattoo είναι τεχνική. Είναι κάτι που βελτιώνεται με τον χρόνο και την πρακτική. Ο κάθε καλλιτέχνης έχει τη δική του ταυτότητα, και αυτό είναι καλό γιατί δίνονται πολλές επιλογές στον κόσμο που θέλει να έχει στο σώμα του ένα tattoo που θα εκφράζει την προσωπικότητά του.

Πώς βλέπεις την εξέλιξη της τέχνης του tattoo στην Κύπρο τα τελευταία χρόνια; Θεωρείς πως υπάρχουν περιθώρια βελτίωσης;

Βλέπω μια θετική εξέλιξη. Έχουμε αρκετούς tattoo artists στην Κύπρο και ο καθένας έχει τη δική του προσωπική ταυτότητα. Τώρα, για κάποιον νέο που θέλει να ασχοληθεί είναι πιο εύκολο να μπει στον χώρο και να εξελιχθεί. Υπάρχουν περισσότερα ερεθίσματα σε σχέση με παλιά όπως για παράδειγμα βίντεο που μπορεί να τον βοηθήσουν, τεχνικές και ιδέες.

Αν κάποιος θέλει σήμερα να ξεκινήσει, ίσως να χρειαστεί λιγότερο χρόνο – από ό,τι εγώ - για να εξελιχθεί. Η πρόοδος του χώρου γενικότερα είναι κάτι που με χαροποιεί.