Περπατώντας κανείς στο ιστορικό κέντρο της Λευκωσίας, είναι εύκολο να παρασυρθεί από τη γοητεία των αναπαλαιωμένων κτηρίων, των λιθόστρωτων δρόμων και των μικρών καφέ που γεμίζουν ζωή την παλιά πόλη. Πίσω όμως από την όμορφη εικόνα που βλέπουμε σήμερα, κρύβεται μια μεγάλη ιστορία ανανέωσης και εξέλιξης, που έχει γραφτεί με τη στήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και συγκεκριμένα μέσα από την Πολιτική Συνοχής.

Στην Κύπρο, ίσως πιο έντονα από άλλες χώρες, τα έργα που χρηματοδοτούνται από τα ευρωπαϊκά ταμεία λειτουργούν ως “αόρατοι πρωταγωνιστές” της καθημερινότητας μας. Δεν τα προσέχεις εύκολα, εκτός κι αν σταθείς για λίγο και αναλογιστείς πώς ήταν η πόλη πριν από μερικά χρόνια.

Στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού έργου Cohesion4EU, περιηγηθήκαμε στην καρδιά της Λευκωσίας και εντοπίσαμε τα σημεία που άλλαξαν την εικόνα της πόλης, ενισχύοντας παράλληλα την πολιτιστική ταυτότητα και την κοινωνική ζωή του κέντρου.

Το παλιό που γίνεται νέο με ευρωπαϊκή υπογραφή

Η Παλιά Λευκωσία φιλοξενεί δεκάδες παραδείγματα επιτυχημένων παρεμβάσεων. Από εγκαταλελειμμένα διατηρητέα που ανακαινίστηκαν, μέχρι νέους χώρους εκπαίδευσης και πολιτισμού που γεννήθηκαν μέσα από ευρωπαϊκή χρηματοδότηση, η αλλαγή είναι εμφανής για όσους ξέρουν πού να κοιτάξουν.

Μεταξύ των πιο χαρακτηριστικών παραδειγμάτων είναι:

1.Ανάπλαση του Παλιού ΓΣΠ – Ένας νέος πνεύμονας πρασίνου στο κέντρο

Εκεί που κάποτε βρισκόταν το στάδιο ΓΣΠ, σήμερα δημιουργείται ένας σύγχρονος δημόσιος χώρος πρασίνου. Το παλιό στάδιο μετατρέπεται σε ένα εσωστρεφές πάρκο, προστατευμένο από την κυκλοφορία, σχεδιασμένο για να ενισχύσει τη σύνδεση του ανθρώπου με το φυσικό περιβάλλον.

Η αρχιτεκτονική πρόταση αξιοποιεί τις φυσικές πτυχώσεις του εδάφους, με το κέντρο του πάρκου να “βυθίζεται” και τα άκρα να δημιουργούν φυσικά σημεία πρόσβασης. Στον χώρο εντάσσονται ανοιχτό αμφιθέατρο, υπόγεια εμπορικά μέτωπα για οικονομική βιωσιμότητα του έργου, καθώς και ένα υδάτινο στοιχείο κατά μήκος της οδού Ευαγόρου που βελτιώνει το μικροκλίμα.

Με 554 υπόγειες θέσεις στάθμευσης και ειδική πρόβλεψη για ΑμεΑ, το έργο αναμένεται να αποτελέσει σημείο αναφοράς για τις επόμενες γενιές, αποδεικνύοντας πώς το αστικό τοπίο μπορεί να συνδυάζει την ανάμνηση του παλιού με τις ανάγκες του σήμερα.

2.Ανάπλαση Οδών Τρικούπη, Αισχύλου & Λεύκωνος – Ζωντανεύοντας την καρδιά της παλιάς πόλης

Στο κέντρο της παλιάς Λευκωσίας, οι οδοί Τρικούπη, Αισχύλου και Λεύκωνος μεταμορφώθηκαν μέσα από μια συνολική αναβάθμιση του δημόσιου χώρου. Με επένδυση ύψους 1,3 εκατ. ευρώ, το έργο περιλάμβανε πλήρη ανακατασκευή πεζοδρομίων και δρόμων με στόχο τη δημιουργία μιας περιοχής φιλικής στους πεζούς και πλήρως προσβάσιμης για όλους.

Η υπογειοποίηση των υποδομών κοινής ωφέλειας και η εγκατάσταση νέου, ενεργειακά αποδοτικού φωτισμού ενίσχυσαν τη λειτουργικότητα και την αισθητική του χώρου, ενώ αποκαταστάθηκαν οι όψεις 15 διατηρητέων κτηρίων. Το έργο εντάσσεται στην ευρύτερη Στρατηγική Ολοκληρωμένης Βιώσιμης Αστικής Ανάπτυξης του Δήμου Λευκωσίας, συνδέοντας την αστική ανάπλαση με την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας και της καινοτομίας στην περιοχή.

Η περιοχή απέκτησε νέο χαρακτήρα και έδωσε ώθηση και στους ιδιώτες να ανακαινίσουν τα δικά τους κτήρια, αναδεικνύοντας τις δυνατότητες των αστικών παρεμβάσεων να επηρεάζουν θετικά την τοπική οικονομία.

3.Κέντρο Ενημέρωσης, Επαγγελματικής Ανάπτυξης & Επιχειρηματικότητας – Στήριξη με επίκεντρο τον άνθρωπο

Στην ίδια περιοχή, λειτουργεί πλέον το Κέντρο Ενημέρωσης, Επαγγελματικής Ανάπτυξης και Επιχειρηματικότητας (ΚΕΕΑΕΔ), ένας πολυχώρος που προσφέρει εξατομικευμένη στήριξη για επαγγελματική ανέλιξη, ειδικά σε νέους και ευάλωτες κοινωνικές ομάδες.

Το ΚΕΕΑΕΔ ενσωματώνει συμβουλευτική, προγράμματα κατάρτισης και διασύνδεση με την αγορά εργασίας, συμβάλλοντας ενεργά στη δημιουργία ευκαιριών απασχόλησης. Παράλληλα, λειτουργεί ως γέφυρα συνεργασίας ανάμεσα στη δημόσια διοίκηση, την τοπική κοινωνία και τον ιδιωτικό τομέα, ενδυναμώνοντας όσους αναζητούν νέα επαγγελματικά μονοπάτια.

Το έργο αυτό δεν αλλάζει μόνο τον αστικό ιστό αλλά αγγίζει άμεσα την καθημερινότητα πολλών συνανθρώπων μας, επενδύοντας στις δεξιότητες και την ενεργή συμμετοχή τους στην κοινωνία.


4.«Ουράνιο Τόξο» – Στήριξη στις οικογένειες μέσα από σύγχρονες κοινωνικές δομές

Μια ξεχωριστή παρέμβαση στο ιστορικό κέντρο είναι και το «Ουράνιο Τόξο», ένα πρότυπο κέντρο παιδικής φροντίδας και υποστήριξης οικογενειών, που στεγάζεται στο αναπαλαιωμένο κτήριο «Γεωργία Πολυβίου» στην οδό Ηρακλέους. Το έργο περιλαμβάνει πλήρη αποκατάσταση του κτηρίου αλλά και ανάπλαση του υπαίθριου χώρου στον Προμαχώνα Πύλης Αμμοχώστου, προσφέροντας ένα ολοκληρωμένο κοινωνικό κέντρο στο κέντρο της πόλης.

Το «Ουράνιο Τόξο» φιλοξενεί προγράμματα κατ’ οίκον φροντίδας βρεφών και νηπίων, παιδοκομικό σταθμό και Κέντρο Απασχόλησης Παιδιών, εξυπηρετώντας οικογένειες που χρειάζονται στήριξη στην καθημερινότητά τους. Σημαντικό στοιχείο αποτελεί και το “Πάρκο της Χαράς”, ένας κοινόχρηστος χώρος πρασίνου για παιδιά και ηλικιωμένους, που ενισχύει τη διαγενεακή επικοινωνία και την κοινωνική συνοχή.

Το έργο χρηματοδοτήθηκε από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης, την Κυπριακή Δημοκρατία και τον Δήμο Λευκωσίας, και αποτελεί ζωντανό παράδειγμα του πώς οι ευρωπαϊκοί πόροι μεταφράζονται σε κοινωνικές υποδομές που καλύπτουν σύγχρονες κοινωνικές ανάγκες.

Αυτές οι παρεμβάσεις, που έγιναν δυνατές μέσα από την Πολιτική Συνοχής, αποδεικνύουν πως η Ευρώπη είναι παρούσα στην καθημερινότητά μας, όχι μέσα από θεωρητικά σχήματα, αλλά με πρακτικά έργα που αλλάζουν τη ζωή μας προς το καλύτερο.

Η Ευρώπη στον δρόμο μας

Η Λευκωσία δεν είναι μόνο μια πόλη που κουβαλά βαριά ιστορία. Είναι και μια πόλη σε διαρκή μετάβαση, που εξελίσσεται με στόχο να γίνει πιο ανοιχτή, ανθρώπινη και βιώσιμη. Οι επενδύσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο ιστορικό της κέντρο έχουν στόχο να διατηρήσουν την πολιτιστική της ταυτότητα, αλλά ταυτόχρονα να την προσαρμόσουν στις ανάγκες του σήμερα.

Η επόμενη φορά που θα περπατήσεις στους δρόμους της παλιάς πόλης, αξίζει να παρατηρήσεις λίγο πιο προσεκτικά τα “άγνωστα” έργα που άλλαξαν τη Λευκωσία. Γιατί τελικά, πίσω από κάθε αναπαλαιωμένη πρόσοψη, κάθε ανανεωμένο πάρκο και κάθε πολιτιστική εκδήλωση, υπάρχει μια ιστορία ευρωπαϊκής στήριξης που αξίζει να γνωρίσεις.