Γιατί ρεμπέτικο; Τι σημαίνει αυτό το είδος μουσικής για εσάς;

Η σχέση του καθενός από εμάς με το ρεμπέτικο είναι προσωπική και διαφορετική. Μας αρέσει λόγω της αμεσότητάς του αλλά και επειδή μας ταξιδεύει σε μια εποχή που δεν τη ζήσαμε. Περπατάς στον Πειραιά, βλέπεις πινακίδα «Χατζηκυριάκειο», σκέφτεσαι τον Μπαγιαντέρα και αρχίζεις να φαντάζεσαι εκείνα που διηγούνται οι ρεμπέτες. Σου θυμίζει όμως και ένα μεγάλο κομμάτι της σύγχρονης ιστορίας της Ελλάδας -την προσφυγιά, τη φτώχεια, την εξαθλίωση, τη δικτατορία του Μεταξά, την Κατοχή. Το να μελετάς το ρεμπέτικο, καταλήγει να είναι μάθημα ιστορίας. Το ρεμπέτικο χαρακτηρίζεται από μια ευχάριστη λιτότητα και αμεσότητα σε σύγκριση με τη φλυαρία της σημερινής μουσικής και της προσπάθειας εντυπωσιασμού, είτε με πολύπλοκες συνθέσεις, είτε με υπερβολικά δεξιοτεχνικά παιξίματα, που στην πολλή ώρα απλώς προκαλούν χασμουρητό ή πονοκέφαλο!

Το να μελετάς το ρεμπέτικο, καταλήγει να είναι μάθημα ιστορίας.

Ποιοι είναι οι Megla;

Ο Συμεών γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Λευκωσία και πλέον δουλεύει στο Λονδίνο, όπου έκανε και τις σπουδές του. Ο Θεόδουλος κατάγεται από τη Σωτήρα Αμμοχώστου και είναι φρέσκος στην Αγγλία, αφού μόλις τελείωσε τις σπουδές του στη Θεσσαλονίκη και ανέβηκε, ενώ ο Ιάκωβος γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Λεμεσό και τώρα κάνει διδακτορικό στο Λονδίνο.

Πώς προέκυψε η Αγγλία στις ζωές σας;

Ο Ιάκωβος ήρθε για σπουδές και ακόμη είναι «όμηρος» των πανεπιστημίων. Ο Συμεών ήρθε επίσης για πτυχίο και συνεχίζει και ο Θεόδουλος ανέβηκε το Σεπτέμβρη για να ξεκινήσει το μεταπτυχιακό του.

Η λέξη μέγκλα είναι κατά βάση μάγκικη -αργκό, που σημαίνει κάτι το πολύ ωραίο, και καλής ποιότητας.

Η σχέση σας με τη μουσική;

Καθαρά και αυστηρώς ερασιτεχνική. Ο Θεόδουλος παίζει μπουζούκι από μικρός και κατάγεται από οικογένεια που έχουν γενικά το μουσικό μικρόβιο. Ο Συμεών είναι το πολυεργαλείο της παρέας αφού παίζει μπουζούκι, λαούτο και κιθάρα, επίσης από μικρός, ενώ ο Ιάκωβος ξεκίνησε με κιθάρα στο δημοτικό, μετά σαξόφωνο και προσφάτως με τα τρίχορδα του ρεμπέτικου.

 

Όπως λένε τα παιδιά ο Συμεών, έχει μια ιδιαίτερη αγάπη στις μουσικές μαζώξεις στο σπίτι του. Του αρέσει να μαζεύει μουσικούς και να στήνει τέτοιες βραδιές. Σε μια από αυτές γνωρίστηκαν και ο Ιάκωβος με τον Θεόδουλο, άρχισαν να παίζουν για την παρέα και να κάνουν κέφι. Το αποτέλεσμα τους άρεσε και είπαν να το συνεχίσουν και να φτιάξουν κάτι πιο ολοκληρωμένο.

Και τι σημαίνει το όνομα της μπάντας σας;

Η λέξη μέγκλα είναι κατά βάση μάγκικη -αργκό, που σημαίνει κάτι το πολύ ωραίο, και καλής ποιότητας. Είναι όμως αρκετά διαδεδομένη ώστε να συμπεριλαμβάνεται και στα δύο επίσημα ελληνικά λεξικά. Χρησιμοποιείται σήμερα άκλιτη, ως χαρακτηριστικό ενός εκλεκτού πράγματος: «Αγόρασα ένα κουστουμάκι, μέγκλα», λέμε. Μια εκδοχή για την προέλευση της είναι ότι αποτελεί παράφραση του «Made in England» από όπου προέρχονταν τα καλά κουστούμια της μεσοπολεμικής εποχής (συνήθως από κασμίρι). Η εισήγηση έγινε από μια καλή φίλη και νομίζω πώς ήταν το καταλληλότερο όνομα για το συγκρότημα μας.

 

Δύο μπουζούκια και μια κιθάρα είναι τα βασικά όργανα των MEGLA. Ενίοτε όμως ο Θεόδουλος αρπάζει τον μπαγλαμά, άλλες φορές ο Συμεών προσθέτει και μια δεύτερη κιθάρα και παίζουν τα «αμερικάνικα ρεμπέτικα», όπως τα λέει ο Ιάκωβος, που τα ηχογραφούσαν με κιθάρες τότε -του Κωστή και του Κατσαρού.

Στο τραγούδι συμμετέχουν και οι τρεις, ο καθένας έχει το δικό του ύφος και επιλέγει να ερμηνεύει κομμάτια που του ταιριάζουν. Γίνονται όμως διάφορα πάνω στη σκηνή. Πολλές φορές όταν ο ένας ξεχνάει στίχους τον «σώζει» ο άλλος, αλλάζουν το πρόγραμμα, «κλέβουν» τα κομμάτια ο ένας του άλλου. Γίνεται ένα ωραίο παιγνίδι που το διασκεδάζουν.

Η μουσική για αυτούς είναι μια ευλογία, όπως λένε, ένας ωραίος και δημιουργικός τρόπος να εκτονώνονται και να επικοινωνούν. Κανείς δεν το βλέπει σαν δουλειά, απλώς περνάνε καλά και όπου βγει. «Παίζουμε για να περνάμε καλά εμείς και μετά ο κόσμος, είναι κάτι που το γουστάρουμε πολύ».

 

Ρεμπέτικο, δύσκολο και ιδιαίτερο άκουσμα. Πώς ήταν η αποδοχή σε μια χώρα που η κουλτούρα της δε συνάδει με αυτό το είδος της μουσικής;

Είναι ένα είδος που το σέβονται πολλά άτομα που ακούν από stoner rock, μέχρι έντεχνα και λαϊκά. Έρχονται πολλοί να μας δουν, που δεν ακούν ρεμπέτικο μέρα-νύχτα στο σπίτι τους, αλλά το διασκεδάζουν και περνάνε καλά.

Όσο για την αποδοχή, το Λονδίνο είναι ένα συνονθύλευμα τόσων πολλών διαφορετικών ανθρώπων και καταστάσεων που η διαφορετικότητα είναι εντελώς φυσιολογική. Έχουμε αρκετούς «ξένους» (μη ελληνόφωνους δηλαδή, επειδή εδώ, εμείς είμαστε οι ξένοι) που έρχονται να μας ακούσουν επειδή τους ενδιαφέρει είτε γενικά η ethnic είτε η ελληνική μουσική συγκεκριμένα.

 

Αποθέωση δεν θα λέγαμε πως πέρασε το ρεμπέτικο. Οποιουδήποτε είδους δοξασίες και πομπώδεις αναφορές δεν ταιριάζουν με την ρεμπέτικη ιδιοσυγκρασία.

Το ρεμπέτικο πέρασε από πολλά στάδια. Της κατακραυγής, της λογοκρισίας, της αποδοχής και τέλος της αποθέωσης. Οι ρεμπέτες μέσα από τη μουσική τους, έκριναν και κατέκριναν, σχολίαζαν και εξιστορούσαν την σκληρή καθημερινότητα. Ήταν τα αλάνια της εποχής, οι επαναστάτες που δεν υπάκουαν σε νόρμες. Εσείς θεωρείτε τους εαυτούς σας επαναστάτες;

Όπως είπες στην αρχή οι ρεμπέτες ήταν περιθωριοποιημένοι με αρκετά προβλήματα με την αστυνομία, κυρίως για κλοπές και ναρκωτικά. Αν ακούσεις το «Ηρωίνη και μαυράκι» του Γαβαλά, το «Μες τον τεκέ της Μαριγώς» του Περιστέρη ή «Το σακάκι» του Δελλιά, θα καταλάβεις τι γινόταν τότε.  Η λογοκρισία του ρεμπέτικου επίσης, ήταν παραπάνω μουσικολογική παρά θεματική. Μπορεί επιφανειακά να κόβονταν στίχοι, αλλά ο Μεταξάς στόχευε περισσότερο στο να κόψει το ανατολίτικο στοιχείο από την ελληνική μουσική. Ήθελε κάθαρση του ελληνικού πολιτισμού από ξενόφερτα στοιχεία. Εξ ου και ανάθεσε σε εξαίσιους μουσικολόγους της εποχής (Ιωάννης Ψαρούδας) να ακούν τα κομμάτια, αναγκάζοντας πολλούς συνθέτες της εποχής να κόβουν οτιδήποτε θεωρούσαν πως είχε ανατολίτικη επιρροή ή τεχνοτροπία μέσα. Αυτό οδήγησε πολλούς ρεμπέτες (Τσαούς, Παπάζογλου, Μπάτης, Δελλιάς) στο να σταματήσουν ουσιαστικά να γράφουν μουσική μετά το ‘37, και ήταν ουσιαστικά κομβικό σημείο, για την εξέλιξη της ελληνικής λαϊκής μουσικής μετά την Κατοχή και τον εμφύλιο και κατ’ επέκταση στο τι φτάσαμε να γράφεται στις μέρες μας.

Αποθέωση δεν θα λέγαμε πως πέρασε το ρεμπέτικο. Οποιουδήποτε είδους δοξασίες και πομπώδεις αναφορές δεν ταιριάζουν με την ρεμπέτικη ιδιοσυγκρασία -δεν του πάει η δωδεκαμελής ορχήστρα, το πιάνο και το κοντραμπάσο.

Μια αναβίωση και αναγνώριση άρχισε να ζει στη μεταπολεμική Ελλάδα, η οποία έγινε πιο έντονη σήμερα με την αναγκαστική λιτότητα που εφαρμόζει ο καθένας στη ζωή του. Η αμεσότητα και η απλότητα του ρεμπέτικου μιλά σε περισσότερο κόσμο. Επίσης, το ρεμπέτικο, σαν είδος μουσικής, ουδέποτε πολιτικοποιήθηκε όπως το μετέπειτα πολιτικό τραγούδι της Χούντας και της μεταπολίτευσης. Μεμονωμένα κάποιοι ρεμπέτες πήραν θέση (π.χ. Μπαγιαντέρας που έγραψε και τραγούδι για το ΕΑΜ) αλλά σαν μουσικό είδος εξιστορούσε αποκλειστικά τη ζωή μιας συγκεκριμένης κάστας της εργατικής τάξης του Πειραιά και των περιχώρων, χωρίς συγκεκριμένη πολιτική ιδεολογία.

Όσο για εμάς δεν θεωρούμε τους εαυτούς μας επαναστάτες.  Δεν παίζουμε μουσική για να υποκινήσουμε κάτι. Εμείς μέσω της μουσικής μαλακώνουμε λίγο την ψυχή μας και ξεφεύγουμε λίγο από την καθημερινότητα μας.  Το γεγονός ότι μαζεύονται 50-60 άτομα και μοιράζονται το ταξίδι μαζί μας είναι μεγάλη μας τιμή.

 

Δεν μας αρέσει να τρίβουμε στη μούρη κανενός το γεγονός ότι εμείς ασχολούμαστε με κάτι «εναλλακτικό» ενώ εκείνοι προτιμούν τα μπουζούκια. Επιλογή τους και καλά κάνουν και τη στηρίζουν.

Το γεγονός ότι φτιάξατε μια μπάντα που παίζει αποκλειστικά ρεμπέτικο, είναι σαν μια δήλωση απέχθειας στο γενικότερο σύστημα; Γυρίζετε την πλάτη σε αυτό που πουλάει και πουλάτε αυτό που σας εκφράζει;

Κοίτα, έγινε συνήθεια πλέον στην μεταπολεμική Ελλάδα (και κατ’ επέκταση και στην Κύπρο) όποιος παίζει κάτι που ξεφεύγει από το καθαρά εμπορικό και τετριμμένο να του κολλάει μια ταμπέλα διαφορετικότητας και αντίστασης στο κατεστημένο κλπ.

Το να κάνεις κάτι που διαφέρει από τη μάζα δεν σημαίνει πως το κάνεις στοχευμένα και με σκοπιμότητα. Το να αναζητάς το διαφορετικό που σε γεμίζει είναι εσωτερική ανάγκη. Δεν μας αρέσει να τρίβουμε στη μούρη κανενός το γεγονός ότι εμείς ασχολούμαστε με κάτι «εναλλακτικό» ενώ εκείνοι προτιμούν τα μπουζούκια. Επιλογή τους και καλά κάνουν και τη στηρίζουν. Ο λόγος που ασχολούμαστε με το προπολεμικό ρεμπέτικο, είναι καθαρά επειδή μας αρέσει το ύφος και η αισθητική του.

Και η ατομική πορεία του καθενός μας προς το ρεμπέτικο ήταν αρκετά διαφορετική. Ασχολούμαστε και με άλλα είδη μουσικής τα οποία διαφέρουν κατά πολύ μεταξύ τους. Ο Συμεών με την παραδοσιακή της Ελλάδας και της Κύπρου, ο Θεόδουλος ξεκίνησε με καθαρά λαϊκό ρεπερτόριο σε τετράχορδο μπουζούκι και πέρασε χρόνια στα ρεμπετοστέκια της Θεσσαλονίκης, ενώ ο Ιάκωβος το ρεμπέτικο το ανακάλυψε στο Λονδίνο μεταξύ των μπλουζ μπαρ και των μέταλ συναυλιών.  Γενικά δέσαμε στο ότι αγαπούμε το ρεμπέτικο ο καθένας για τους δικούς του λόγους. Καμία υποβόσκουσα σκοπιμότητα, ούτε ανάγκη πολιτικής έκφρασης.

 

Φαντάζομαι, το μεγαλύτερο μέρος του κοινού σας είναι Έλληνες και Κύπριοι που ζουν στην Αγγλία. Ντόπιους έχετε στο ακροατήριο;

Το Λονδίνο διαθέτει πολύ αξιόλογη σκηνή στην παραδοσιακή και ρεμπέτικη μουσική και πολύ αξιόλογους μουσικούς (λαούτα, μπουζούκια, βιολιά, σαντούρια, ούτι και νέι). Πέρσι το Μάη έγινε ένα φεστιβάλ ρεμπέτικου το οποίο θα ξαναγίνει το 2016 και οι παραπάνω συναυλίες ήταν φουλ. Επίσης, γίνονται μίνιμουμ 2-3 συναυλίες το μήνα. Οι Έλληνες γενικά το αγκαλιάζουν, το ίδιο και οι Κύπριοι. Επίσης, είναι πολύ ωραίο που βλέπουμε ανθρώπους μεγαλύτερης ηλικίας, δεύτερης γενιάς μετανάστες, να έρχονται στις συναυλίες μας με τους Άγγλους συντρόφους τους, ελληνικά να μην ξέρουν, αλλά να ξεκινούν να ζητούν τραγούδια του Τσαούς και του Δελλιά! Μπορείς να φανταστείς πόσο όμορφο συναίσθημα είναι. Άγγλους έχουμε επίσης πολλούς. Αρκετός κόσμος ψάχνεται με καινούρια, παράξενα για εκείνους όργανα, πρωτόγνωρους ήχους και ρυθμούς.

Καλός ο θυμός και η αντίδραση όταν ο κόμπος φτάσει στο χτένι, αλλά άμα ηρεμίσουν λίγο οι ψυχές μας συλλογικά, δεν θα χρειάζονται ούτε εκείνα.

Που έχετε παίξει μέχρι τώρα; Υπάρχει κάποιος σταθερός χώρος που εμφανίζεστε;

Κυρίως σε μικρούς χώρους στο Λονδίνο των 50-60 ατόμων. Μπαρ που ασχολούνται με διεθνή μουσική περισσότερο, αλλά έτυχε να μας καλέσουν να παίξουμε ακόμα και σε χριστουγεννιάτικο φιλανθρωπικό παζαράκι σχολείου το Δεκέμβρη!

Επίσης, σε ελληνική ταβέρνα έτυχε να παίξουμε. Σταθερές εμφανίσεις δεν έχουμε αλλά προσπαθούμε να παίζουμε μια-δύο φορές το δίμηνο.

Πώς σκέφτεστε να το προχωρήσετε;

Όπως είπαμε και πιο πάνω, είμαστε αυστηρά ερασιτέχνες. Αγαπάμε πολύ αυτό που κάνουμε, αλλά είναι και θα παραμείνει η απόδραση μας από την καθημερινότητα. Δική μας μουσική δεν έχουμε. Ρεμπέτικο με τις σημερινές συνθήκες δύσκολα θα ξαναγραφτεί ακόμα και στον Πειραιά και τη Δραπετσώνα, πόσω μάλλον μεταξύ του Bayswater και του Camden.

Εμείς προσπαθούμε να αποδίδουμε της πρέπουσες τιμές σε εκείνα που κληρονομήσαμε. Έχουμε έναν φίλο που θέλει να μας ηχογραφήσει μερικές εμφανίσεις, αλλά το αποτέλεσμα δεν θα το δεις σε δισκοπωλεία νομίζω!

Όσο για το tour, ακόμα να αποκτήσουμε γκρούπις στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Τώρα αν μας καλέσουν σε Αμερική ή Αυστραλία για να παίξουμε, δεν νομίζω να αρνηθούμε, αλλά συμβιβαζόμαστε και με Γερμανία/Σουηδία.

 

Ποια η άποψη σας για τα ακούσματα του μέσου Κύπριου σήμερα;

Νομίζω σε κανένα μας δεν αρέσει να κρίνει την επιλογή του άλλου στο πως επιλέγει να περάσει το χρόνο και στο πώς θα διασκεδάσει. Σε εμάς τους τρεις για παράδειγμα δεν ταίριαζαν όλα αυτά τα mainstream ακούσματα και βρήκαμε άλλα που μας αγγίζουν, όπως και πολύς κόσμος που το ψάχνει διαφορετικά και όχι μόνο σε σχέση με τη μουσική. Άλλοι διαβάζουν, άλλοι πάνε ταξίδια, άλλοι ζωγραφίζουν, άλλοι φωτογραφίζουν και άλλοι απλώς κάθονται και φιλοσοφούν τη ζωή με τους κολλητούς τους. Το σημαντικό είναι να μάθει ο κόσμος να εξωτερικεύει τις ευαισθησίες του. Είτε το ονομάσεις διαφοροποίηση, είτε οτιδήποτε άλλο, η ουσία είναι να εξωτερικεύεις ότι έχεις μέσα σου με κάτι όμορφο. Καλός ο θυμός και η αντίδραση όταν ο κόμπος φτάσει στο χτένι, αλλά άμα ηρεμίσουν λίγο οι ψυχές μας συλλογικά, δεν θα χρειάζονται ούτε εκείνα.

Αυτό που τους κάνει εντύπωση είναι που οι Κύπριοι στα πανεπιστήμια κυκλοφορούν ανά δεκάδες και κάνουν φασαρία!

Λένε ότι η κρίση, θα μας κάνει καλό, θα μας «ποκάτσει». Ισχύει κάτι τέτοιο ή είναι απλώς κουβέντες παρηγοριάς;

Εμείς ελπίζουμε να μας κάνει να στραφούμε στις αξίες που ξεχάσαμε. Η παράδοση έχει πολλά να μας μάθει τα οποία θυσιάσαμε στο βωμό της του νεωτερισμού. Βαφτίσαμε την κληρονομιά μας «χωριάτικη» και χαιρόμαστε που απομακρυνόμαστε από εκείνη. Το ότι έρχονται νέα παιδιά και μας ζητούν να παίξουμε κυπριακά τραγούδια είναι ενθαρρυντικό. Τα «σουξέ» είναι ο «Άης Γιώρκης» και η «Τριανταφυλλένη», μακάρι να είναι καλά ο Αλκίνοος που τα έμαθε στον κόσμο.

Οι ξένοι τι λένε για την Κύπρο. Συνομήλικοι σας από άλλες χώρες που ίσως συζητάτε, τι σας αναφέρουν για εμάς;

Λίγα πράματα. Δεν είμαστε το κέντρο του κόσμου, όσο θα θέλαμε. Αυτό που τους κάνει εντύπωση είναι που οι Κύπριοι στα πανεπιστήμια κυκλοφορούν ανά δεκάδες και κάνουν φασαρία! Επίσης, το ότι κάνουμε πολλή παρέα μεταξύ μας (δηλώνουμε ένοχοι κι εμείς για στο συγκεκριμένο).

Είστε αισιόδοξοι για το μέλλον; Λένε πώς άρχισε η κάθαρση, συμφωνείτε ή είναι μια ακόμη πλάνη για να μας αποπροσανατολίσουν για ακόμη μια φορά;

Μόνοι μας αποπροσανατολιστήκαμε. «Εγιώ στραώνω τζιαι πουλώ, εσού άμπλεπε τζιαι γόραζε» έλεγαν οι γιαγιάδες μας. Αν ανοίξουμε τα μάτια μας θα δούμε μέλλον. Αν τα αφήσουμε κλειστά δεν θα δούμε απολύτως τίποτε.

Ο κόσμος που μπορεί να σας βρει, εάν θέλει να σας ακούσει; Στην Κύπρο θα έρθετε για κάποιες εμφανίσεις;

Ιστοσελίδα δεν στήσαμε ακόμα, έχουμε μια σελίδα στο Facebook (facebook.com/MeglaBand) και ένα mailing list, που όποιος θέλει να μαθαίνει τα νέα μας μπορεί να μας στείλει να τον προσθέσουμε (meglaband@gmail.com). Στην Κύπρο παίξαμε μια φορά σε ένα καφενείο στη Λευκωσία, τα Χριστούγεννα, ευελπιστούμε να ξαναβρεθούμε και οι τρεις και να το ξανακάνουμε. Μείνετε συντονισμένοι και θα ενημερώσουμε ή απλώς κοπιάστε στο Λονδίνο!