Σπουδαία στιγμή.

Μια καλλιτέχνης με πορεία 60 χρόνων στο τραγούδι, βουρκώνει στο θέαμα, υποκλίνεται στα 7 παιδιά με απώλεια ακοής, τα αγκαλιάζει ένα-ένα και αποδεικνύει περίτρανα και με απτό τρόπο πως είναι ντίβα.

Από την άλλη, τα παιδιά, τα οποία είναι πολύ συνειδητοποιημένα, ανεβαίνουν με αυτοπεποίθηση στη σκηνή ενός κατάμεστου θεάτρου, ερμηνεύουν στη δική τους γλώσσα (την κυπριακή νοηματική) ένα από τα αγαπημένα τους τραγούδια, περνάνε καλά, και χαμογελάνε από ικανοποίηση γιατί η ίδια η Μαρινέλλα δεν «τσιγκουνεύεται» καθόλου να φανερώσει τη συγκίνησή της. «Δεν φανταζόμουνα ποτέ ότι θα άκουγα πιο ωραία μουσική» λέει χαρακτηριστικά.

Όλοι σηκωνόμαστε ενστικτωδώς και χειροκροτούμε. Γιατί όμως χειροκροτούμε; Αν χειροκροτούμε τη Μαρινέλλα η οποία δείχνει το μεγαλείο και συνάμα την ταπεινότητά της ως καλλιτέχνης και ως άνθρωπος, καλώς. Αν χειροκροτούμε τα παιδιά γιατί κάνουν κάτι πολύ δύσκολο που εμείς δεν μπορούμε να κάνουμε, ή γιατί ξαφνιαστήκαμε ευχάριστα σκεπτόμενοι «α υπάρχει και αυτό το πράγμα, δεν το είχα ξαναδεί», πάλι καλώς. Τέλος, αν έχουμε να δώσουμε καταφατική απάντηση στο ερώτημα «θα μπορούσαμε να καθίσουμε για όσο κρατάει μια ολόκληρη συναυλία να βλέπουμε αυτό το πράγμα, μετρώντας τις αντοχές μας σε μια αμιγώς δική τους παράσταση;», τότε μπράβο και σ' εμάς.

«Αν αρκεστούμε όμως σε ένα ‘μάνα μου’, αυτό είναι άλλο πράγμα», λέει η δασκάλα των παιδιών στη Σχολή Κωφών, Έλενα Χατζηπέτρου, με την οποία είχαμε την χαρά να μιλήσουμε πριν από λίγο καιρό, σε μια συζήτηση που αφορούσε κυρίως στην όμορφη δουλειά που γίνεται από την ομάδα ‘Έκφρασης’. «Καταλαβαίνεις πού τελειώνει ο οίκτος και αρχίζει η ενσυναίσθηση», συμπληρώνει και μας κάνει σαφώς να προβληματιστούμε και να προσπαθούμε να ξεκαθαρίσουμε την αγνότητα της αντίδρασής μας αλλά και των συναισθημάτων μας απέναντι σε αυτό που βλέπουμε.

 

Είσαι δασκάλα στη χορωδία της Σχολής Κωφών, η οποία όμως δεν ονομάζεται ακριβώς χορωδία.

Δεν την ονομάζουμε έτσι, αφού δεν παράγουμε εμείς τον ήχο αλλά την έκφραση. Οπότε, είμαστε ομάδα «Έκφρασης».

Πότε και πώς ξεκίνησε η όλη φάση;

Το 2007, στο πλαίσιο της πρώτης «Εβδομάδας Διαφώτισης», που οργανώθηκε από το ΔΣ και το Ταμείο Ευημερίας της Σχολής, είχαμε ρίξει την ιδέα να ερμηνεύσουν ένα τραγούδι τα παιδιά μας. Εκείνο το διάστημα, ο Νίκος Χατζηγαβριήλ, καθηγητής του Παγκυπρίου Λυκείου Λάρνακας, είχε γράψει ένα τραγούδι για τη θεατρική παράσταση «Παιδιά ενός κατώτερου Θεού» που θα ανέβαζε τότε η θεατρική ομάδα του σχολείου. Οι στίχοι του Νίκου μελοποιήθηκαν στη συνέχεια από μια 17χρονη τότε μαθήτρια. Έτσι, προέκυψε το υπέροχο «Μίλα μου». Στο πρώτο άκουσμα μάς συγκίνησε και μας άγγιξε όλους και ιδιαίτερα τους μαθητές μας. Αυτό ήταν το πρώτο τραγούδι που παρουσιάστηκε δημόσια στην εβδομάδα διαφώτισης της Σχολής, ενώ μετά απ’ αυτό αρχίσαμε δειλά-δειλά να βγαίνουμε και έξω απ’ το σχολείο ερμηνεύοντας τραγούδια στην Κυπριακή Νοηματική Γλώσσα.

 

Πού ακριβώς εμφανίζεστε εκτός σχολείου;

Τραγουδούμε κάθε χρόνο στο χριστουγεννιάτικό μας παζαράκι, λέμε τα κάλαντα στον Υπουργό Παιδείας και σε κάποιες εταιρείες με τις οποίες έχουμε καλές σχέσεις. Συμμετέχουμε σε διάφορες ενδοσχολικές γιορτές, σχολείων με τα οποία η συνεργασία μας έχει πια εδραιωθεί. Φέτος, λάβαμε μέρος στην Παγκόσμια Μέρα Γλωσσών που διοργάνωσε το Πανεπιστήμιο Κύπρου, ενώ εμφανιστήκαμε και στο καφενείο Πρόζακ, σε μια εκδήλωση με μελοποιημένη ποίηση. Αποκορύφωμα της χρονιάς που πέρασε ήταν η συμμετοχή μας στην ευχετήρια κάρτα της ΑΤΗΚ, όπου συνεργαστήκαμε με τη Συμφωνική Ορχήστρα Κύπρου παρουσιάζοντας ένα πολύ γνωστό χριστουγεννιάτικο τραγούδι, αλλά χωρίς στίχους. Με μουσική και έκφραση μόνο.

 

Ποια τραγούδια έχουν πάντοτε θέση στο πρόγραμμά σας;

Σίγουρα το «Μίλα μου», λόγω του ότι είναι το πρώτο που ερμηνεύσαμε, λόγω των στίχων και της ιστορίας που έχει, αλλά και τα δύο τραγούδια που γράφτηκαν ειδικά για εμάς από δύο αγαπητούς συναδέλφους, τους Αχιλλέα Τσαγγαρίδη και Άντρη Περικλέους, με την ευκαιρία των 60χρονων της Σχολής -το ένα μάλιστα σκεφτόμαστε να το υιοθετήσουμε ως ύμνο.

Άλλο είναι να σε ευαισθητοποιήσω και να πεις ‘α υπάρχει και αυτό το πράγμα, δεν το είχα ξαναδεί’ και άλλο να λέει κάποιος ‘μάνα μου τα’. Δεν είναι ‘μάνα μου τα’, είναι μια χαρά και περνούν καλά.

Με ποια κριτήρια επιλέγετε συνήθως τα τραγούδια;

Σίγουρα ένα τραγούδι για να παρουσιαστεί όμορφα και εκφραστικά, έτσι ώστε να έχει όμορφο αισθητικά αποτέλεσμα, πρέπει να έχει πολλές δεικτικές λέξεις μέσα. Ένα τέτοιο τραγούδι είναι για παράδειγμα το «Έχω μάθει» της Μαρινέλλας, τραγούδι που επίσης αγαπούμε και λόγω του στίχου. Ο στίχος επίσης είναι κριτήριο για μας, γιατί μέσα από το τραγούδι περνούμε και μηνύματα στα παιδιά μας.

 

Ποιο είναι το πιο συγκινητικό σχόλιο που άκουσες σε σχέση με αυτή σου την ενασχόληση;

Συνήθως τα σχόλια έρχονται από το ακροατήριο, τα οποία, από κάποια φάση και μετά, εμένα δεν μου αρέσουν. Νιώθω ότι, τα τελευταία δύο χρόνια, βλέπουν όλοι ότι αυτό που κάνουμε πουλά ή αρέσει ή συγκινεί… Δεν είναι κατ’ ανάγκη κακό αυτό. Άλλο όμως είναι να σε ευαισθητοποιήσω και να πεις «α υπάρχει και αυτό το πράγμα, δεν το είχα ξαναδεί» και άλλο να λέει κάποιος «μάνα μου τα». Δεν είναι «μάνα μου τα», είναι μια χαρά και περνούν καλά. Πάντα φέρνω ως παράδειγμα το «χορό της καρδιάς», με την ανάπηρη κοπέλα και τον άντρα με το ξύλινο πόδι. Είναι δυο άτομα ανάπηρα και χορεύουν σε μεγάλο ακροατήριο. Όταν το έδειξα στα παιδιά, είπαν ότι σκεφτόμουν κι εγώ ως αρτιμελές άτομο εκείνη την ώρα: «Δεν μπορώ να κάνω τίποτα απ’ αυτά, έστω κι αν έχω δυο πόδια». Τα δικά μας παιδιά είναι πολύ συνειδητοποιημένα και σκέφτονται πάνω από τον μέσο Κύπριο. Αν την ώρα που βλέπει ο κόσμος φτάσει να πει «με τίποτα δεν μπορώ να κάνω αυτά που βλέπω, είναι πολύ δύσκολο πράγμα η νοηματική, μπράβο τους», μπράβο τους. Αν αρκεστεί όμως σε ένα «μάνα μου», αυτό είναι άλλο πράγμα. Καταλαβαίνεις πού τελειώνει ο οίκτος και αρχίζει η ενσυναίσθηση.

 

Τι θα θέλατε να κάνετε με αυτή την ομάδα; Μια μεγάλη παράσταση ίσως…

Πριν τελειώσουν αυτά τα κορίτσια, τα οποία αποτελούν τη δεύτερη φουρνιά μαθητών που κάνουν αυτό το πράγμα -εδώ και κάποια χρόνια ήδη-, θα ήθελα να κάνουμε μια παράσταση λίγο θεαματική, τους αξίζει να πάρουν ένα χειροκρότημα από μεγάλο κοινό. Ονειρεύομαι να κάνουμε και μια συναυλία αποκλειστικά στη νοηματική. Θα είναι κάτι που θα προσφέρει στην κοινωνία την κυπριακή, θα μας πάρει ένα βήμα πιο μπροστά, ενώ μετράς και τις αντοχές σου, εσύ, εγώ, οι ακούοντες. Πόσο μπορείς να αντέξεις, να καθίσεις εκεί και να βλέπεις αυτό το πράγμα; Επιπλέον, θα θέλαμε να κάνουμε βιντεοκλίπ κάποια τραγούδια που μας έχουν καθορίσει.

Ποιοι άλλοι είναι στην ομάδα;

Εκτός από εμένα που είμαι εκπαιδευτικός κωφών, στην ομάδα είναι επίσης οι διερμηνείς Θέκλα Ελευθερίου και η Παναγιώτα Θεμιστοκλέους. Ο πιο βασικός κρίκος στην αλυσίδα όμως είναι τα παιδιά και ειδικά τα μεγάλα παιδιά. Συμμετέχουν παιδιά από 8 μέχρι 17 ετών. Η ομάδα, οι σταθεροί, ο πυρήνας είναι 5 άτομα, ενώ υπάρχουν κι άλλοι που συμπληρώνουν. Κάθε ένα-δύο χρόνια μπαίνουν νέα παιδιά στην ομάδα, έτσι η ομάδα ποτέ δεν είναι στατική αλλά ανανεώνεται συνεχώς.

 

Ολόκληρο το βίντεο με την βράβευση της Μαρινέλλας και τις συγκινητικές στιγμές που ακολούθησαν

Η συνέντευξη της Έλενας Χατζηπέτρου δημοσιεύθηκε αρχικά στο περιοδικό Time Out, στο τεύχος Απριλίου 2015.