Τέχνη
Ανεμοδαρμένα κυπριακά ήθη
Σ’ αυτή τη χώρα καταντήσαμε γραφικοί. Γρα-φι-κοί. Πιο γραφικοί κι απ’ το πιο γραφικό χωριό στο πιο απομακρυσμένο μέρος της χώρας.
Το είπαμε, το λέμε και θα το ξαναπούμε άμα χρειαστεί πως οι εκάστοτε σκοταδιστικές παρεμβάσεις και όλο αυτό το ηθικό περίσσευμα κάποιων, το μόνο που επιτυγχάνει είναι να ξεχειλώνει τον δημόσιο διάλογο. Στην τελική μπορεί και να το έχουμε ανάγκη, οι φολκλόρ πολίτες αυτής της χώρας, όλο αυτό το σούσουρο. Οπότε, ας συνεχίσουν λοιπόν. Aς αγγίξουμε τα όρια και όπου μας βγάλει. Ας το ξεχειλώσουμε.
Κι επειδή είναι για βρακιά που μιλάμε -όπως και να το δει κανείς- πριν μπούμε στο θέμα, ας υπενθυμίσουμε πως οι θεματοφύλακες της ηθικής καλό είναι πριν περάσουν την πύλη που οδηγεί, στην περίπτωση τούτη, στο δωμάτιο της σύγχρονης τέχνης, ας σκουπίσουν πρώτα τα πόδια τους στο χαλάκι. Κι ας πάψουν να σκουπίζουν επιμελώς τις δικές τους ακαθαρσίες κάτω απ’ το χαλάκι αυτό και μετά να οδεύουν ως κύριοι σε χώρους που δεν τους είναι γνώριμοι και να κάνουν διαλέξεις περί ηθικής και εικαστικών τεχνών.
Απ’ την έκθεση έργων «Διόρθωση» της ελληνίδας τρανς ακτιβίστριας Πάολας Ρεβενιώτη, έργα τα οποία κατασχέθηκαν και λογοκρίθηκαν εν έτει 2015 στην σύγχρονη Λευκωσία, στο πρόσφατο ξεσήκωμα αντιδράσεων για τον πίνακα της τουρκοκύπριας ζωγράφου Νουρτάνε Καραγκίλ που φιλοξενήθηκε στην Παλιά Ηλεκτρική, στο πλαίσιο έκθεσης της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης, ερχόμαστε εκ νέου και συζητάμε σήμερα για την εικαστική παρέμβαση μαθητών στο Παγκύπριο Γυμνάσιο Λευκωσίας. Η εν λόγω παρέμβαση, που πήρε κάποιους και τους σήκωσε, έχει να κάνει αυτή τη φορά με την «ανήθικη» πράξη των μαθητών να ντύσουν δύο ρέπλικες αρχαιοελληνικών αγαλμάτων με ζαρτιέρες και εσώρουχα.
Προφανώς, οι μαθητές του Παγκύπριου, δεν ξύπνησαν ένα πρωί και είπαν, «Α, κάτσε, δεν μου κάνει πλέον αυτό το σουτιέν, ας το φορέσω στην ρέπλικα κυρία Αφροδίτη της Μήλου που βρίσκεται στο σχολείο μου και δεν έχει». Η εικαστική αυτή παρέμβαση ολοκληρώθηκε στο πλαίσιο του 6ου Παγκύπριου διαγωνισμού Καλών Τεχνών. Επίσης, όπως κάθε εικαστική παρέμβαση, έφερε ένα σκεπτικό και ένα τίτλο. Στην συγκεκριμένη περίπτωση ο τίτλος είναι «Από το ιδεώδες στο Αγοραίο - Η κατά παγκοσμιοποίηση γεφύρωση των πολιτισμών» και το σκεπτικό είχε στόχο να προκαλέσει την εκ νέου συζήτηση όσον αφορά στην αντιμετώπιση των ιδεωδών, των αξιών και των ηθών, πράγμα που εξάλλου συζητείται στα σχολεία και πράγμα που, στην τελική, πέτυχε. Το θέμα που φιλοδοξεί να αγγίξει η παρέμβαση αυτή είναι, μεταξύ άλλων, η εμπορευματοποίηση του αρχαίου πολιτισμού. Επιπλέον με την χρήση κάμερας, επιδιώκει να καταγράψει στον χώρο την διάδραση με το κοινό και τις αντιδράσεις του.
Και, να, που καταλήξαμε στις αντιδράσεις. Ποιος είδε τον Διαδούμενο του Πολυκλείτου και δεν τον φοβήθηκε. Οι γνωστοί θεματοφύλακες των ηθών της χώρας, παρέα με τους συνήθεις ύποπτους που μάλλον έχουν να ανοίξουν βιβλίο τέχνης ή να επισκεφτούν εκθεσιακό χώρο -που δεν φιλοξενεί νεκρή φύση και λεπτομερή οπτικό ρεαλισμό- από τον προπερασμένο αιώνα, δίπλωσαν και πάλι τα μανίκια. Μίλησαν για ύβρη και για απώλεια σεβασμού. Μπλεγμένοι επικίνδυνα στα πλοκάμια του νεοσυντηρητισμού που τους διακατέχει, αυτού της μετα-ιστορικής περιόδου των 90’s, αυτού που πιστεύει πως ήρθε το τέλος της τέχνης και της φιλοσοφίας και το μόνο που μας έμεινε είναι να τακτοποιουμε το μουσείο της ανθρώπινης ιστορίας, ζωγράφισαν. Ζωγράφισαν τα μοτίβα τους. Μοτίβα που, σύμφωνα με τις πρόσφατες αναφορές πιο πάνω, επαναλαμβάνονται όλο και πιο συχνά τα τελευταία χρόνια.
Προτείνω να ηρεμήσουμε λιγάκι. Πρώτα να κοιτάξει ο καθένας το βρακί του, να ξεσκονίσει το δικό του χαλάκι, με τις επιμελώς τακτοποιημένες ακαθαρσίες από κάτω, και αν θέλει να ξεχειλώνει τον δημόσιο διάλογο, θα είμαστε εδώ. Η αστυνομία της τέχνης δεν θα περάσει.
*Συγχαρητήρια στη δασκάλα και την διευθύντρια των παιδιών για την παρέμβαση και τον διαδραστικό τρόπο με τον οποίο μεταχειρίστηκαν το θέμα για το οποίο… συζητάμε. Έκανε την δουλειά του. Οι «ζαρτιέρες» που ενόχλησαν θα απομακρυνθούν κάποια στιγμή μετά το τέλος του διαγωνισμού. Οι σταυροφόροι της ηθικής μάλλον όχι.