*Τα ονόματα έχουν αλλάξει για σκοπούς προστασίας

 

Σκληρό να το διαβάζεις; Μπορεί, σίγουρα όμως όχι όσο σκληρό είναι να το ζεις. Η 23χρονη Άγια από τη Σομαλία και ο 11 μηνών γιός της Άμπτι*, βρέθηκαν στην Κύπρο πριν από περίπου έναν χρόνο. Ήταν ακόμη έγκυος τον Άμπι (κλείνει 1έτους τον Ιούνιο). Τον γέννησε στο νοσοκομείο Λάρνακας.

Τα άλλα δύο της παιδιά -4 και 3- αντίστοιχα έμειναν πίσω στη Σομαλία με την πεθερά της. Ο σύζυγος της, εκπαιδευτικός στο επάγγελμα εξαφανίστηκε για να γλιτώσει από την εξτρεμιστική οργάνωση, Αλ Σιαμπάαμπ (Al-Shabaab), παρακλάδι της Αλ Κάϊντα. «Έγκλημά», που τον κυνηγούσαν γιατί αρνήθηκε να συνεργαστεί μαζί τους.

Ήταν ζήτημα χρόνου ότι οι τρομοκράτες θα στρέφονταν εναντίον της Άγια, έτσι αποφάσισε να δραπετεύσει, για να σώσει έστω το αγέννητο παιδί της. Από τότε δεν έχει ακούσει νεότερα από το σύζυγό της.

Ενώ το ΕΕΕ για ένα άτομο είναι € 760 το μήνα για την κάλυψη ενοικίου, σίτισης και ρουχισμού, λογαριασμών και άλλων εξόδων, ένας αιτητής ασύλου λαμβάνει μόνο €320 το μήνα για να καλύψει τις ίδιες ανάγκες.

Έτσι ο δρόμος της, την έβγαλε στην Κύπρο. Τρεις μήνες μετά τη γέννηση του γιού της, ο μικρός διαγνώσθηκε με ταχυκαρδία και μέχρι το τέλος του χρόνου ήταν υπό στενή παρακολούθηση. Η πορεία της υγείας του εξελισσόταν ομαλά, μέχρι την περασμένη Πέμπτη.

Ο Άμπτι*, παίζει αμέριμνος στην κούνια του Μακάρειου Νοσοκομείου όπου εισήλθε σε κωματώδη κατάσταση, ευτυχώς παρότι κρίσιμη η κατάσταση του, έχει σταθεροποιηθεί.

Το τρομαγμένο βλέμμα της μητέρας του, όμως δεν μπορεί να ηρεμήσει, ακόμη δεν έχει ξεπεράσει το σοκ.

Η κοινωνική βοήθεια που προσφέρεται στους αιτούντες άσυλο στην Κύπρο, είναι σημαντικά πιο κάτω από το όριο κινδύνου φτώχειας.

«Όταν τον φέρανε ήταν παγωμένος, με σπασμούς και υπογλυκαιμία», μας ανέφερε η γιατρός που τον παρέλαβε. Σύμφωνα με τους γιατρούς, αυτό που προκάλεσε το πρόβλημα ήταν το γάλα που έδινε η μητέρα στο παιδί, γάλα διαρκείας αντί παιδικό γάλα φόρμουλας. «Δεν είχα λεφτά ν’ αγοράσω παιδικό γάλα, μόνο το γάλα διαρκείας μπορούσα ν’ αγοράσω και πρόσθετα ζάχαρη για να γίνει πιο γλυκό. Τα επόμενα κουπόνια θα μου δοθούν στο τέλος του μήνα (Μάη). «Τι έπρεπε να κάνω;» διερωτάται η Άγια, η αποστεωμένη 23χρονη γυναίκα από τη Σομαλία.

Οι καθυστερήσεις στην έκδοση των κουπονιών για σίτιση και των επιταγών για τα καθημερινά έξοδα είναι συχνό φαινόμενο. Η Άγια, παρέλαβε τα κουπόνια του Απριλίου στις 20/04 και έπρεπε να τα εξαργυρώσει μέχρι το τέλος του μήνα, ενώ το επιπρόσθετο ποσό των 95ευρώ για λογαριασμούς και μικροέξοδα το λαμβάνει πάντα με καθυστέρηση.

Αλλά όπως και να έχει, αυτή τη φορά τα λεφτά δεν ήταν το μοναδικό πρόβλημα, αφού τα δύο καταστήματα στα οποία μπορούσε να εξαργυρώσει τα κουπόνια, δεν διέθεταν το παιδικό γάλα που έπρεπε να δώσει στον μικρό. Μόλις πάρει εξιτήριο ο μικρός Άμπτι θα γυρίσουν πίσω στο σπίτι, το οποίο μοιράζεται με πέντε άλλες γυναίκες. «Το σπίτι είναι μια χαρά,» μας αναφέρει.

Τους πρώτους εννέα μήνες που φτάνει κάποιος αιτητής ασύλου στην Κύπρο, δεν επιτρέπεται να εργαστεί, ενώ στη συνέχεια πολλοί δεν μπορούν να εργαστούν είτε επειδή δεν βρίσκουν δουλειά ή δεν μπορούν να εργαστούν στους περιορισμένους τομείς της οικονομίας όπου επιτρέπεται με βάση τη νομοθεσία να εργαστούν, όπως για παράδειγμα γεωργία, κτηνοτροφία, συλλογή σκουπιδιών. Ορισμένοι πάλι έχουν σοβαρά προβλήματα υγείας που τους εμποδίζουν να  εργαστούν.

Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία, στο τέλος του 2016 ήταν εγγεγραμμένοι στην Κύπρο 3,088 αιτητές ασύλου, για τους οποίους εκκρεμούσε απόφαση αναφορικά με την αίτησή τους για διεθνή προστασία. Απ’ αυτούς, οι 307 φιλοξενούνταν στο Κέντρο Υποδοχής Κοφίνου και 112 σε παιδικές στέγες στη Λευκωσία, Λάρνακα και Λεμεσό ως ασυνόδευτα και χωρισμένα από τους γονείς τους παιδιά.

Οι υπόλοιποι αιτητές ασύλου (2,699) διαμένουν ανάμεσά μας. Ορισμένοι εργάζονται, ενώ άλλοι - πολύ λίγοι -  λαμβάνουν κοινωνική βοήθεια από το κράτος. Σύμφωνα με στοιχεία των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας, μόνο 20% των αιτητών ασύλου που διαμένουν εκτός κέντρων φιλοξενίας λαμβάνουν σήμερα κρατική κοινωνική βοήθεια.

Για τους αιτούντες άσυλο, η κοινωνική βοήθεια δεν παρέχεται με βάση το Ελάχιστο Εγγυημένο Εισόδημα (ΕΕΕ), αλλά ως επί το πλείστον σε είδος, μέσω κουπονιών για τις ανάγκες σίτισης και ρουχισμού και ενός μικρού χρηματικού ποσού για την κάλυψη λογαριασμών και άλλων εξόδων.

Ενώ το ΕΕΕ για ένα άτομο είναι € 760 το μήνα για την κάλυψη ενοικίου, σίτισης και ρουχισμού, λογαριασμών και άλλων εξόδων, ένας αιτητής ασύλου λαμβάνει μόνο €320 το μήνα για να καλύψει τις ίδιες ανάγκες.

Ενώ κάτω από το ΕΕΕ, το επιπρόσθετο ποσό για κάθε εξαρτώμενο άτομο είναι 144 ευρώ, για τους αιτητές ασύλου το αντίστοιχο ποσό είναι 25 ευρώ με μέγιστο όριο 4 εξαρτώμενους. Γενικότερα, η κοινωνική βοήθεια που προσφέρεται στους αιτούντες άσυλο είναι σημαντικά πιο κάτω από το όριο κινδύνου φτώχειας, το οποίο το 2015 βρίσκεται στα 690 ευρώ ανά άτομο το μήνα, σύμφωνα με τη Στατιστική Υπηρεσία της Κυπριακής Δημοκρατίας.

 

*** Αυτή είναι η πρώτη ιστορία από μια σειρά ιστοριών που θα δημοσιεύει κάθε εβδομάδα η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για του Πρόσφυγες (UNHCR) στην Κύπρο, η οποία είναι υπεύθυνη για να καθοδηγεί και να συντονίζει τη δράση για την προστασία των προσφύγων και για την επίλυση των προβλημάτων τους και αντιστοιχεί σε πραγματικές καταστάσεις και γεγονότα τα οποία συμβαίνουν σήμερα στην Κύπρο.