Οι ψυχικές ασθένειες συχνά παραλείπονται στην ιστορική αφήγηση, κυρίως επειδή κάνουν τις ιστορίες των γνωστών προσωπικοτήτων λιγότερο τραγικές.

Οι άνθρωποι αυτοί έζησαν σε εποχές που οι συγκεκριμένες ασθένειες, ή απλές φοβίες κουβαλούσαν μεγάλο στίγμα και οι θεραπείες τους είχαν συχνά τη μορφή τρομακτικών πνευματικών ή σωματικών βασανιστηρίων.

Κατάφεραν ωστόσο να τις υπερβούν, σε μεγάλο βαθμό μόνοι τους χωρίς τις ανέσεις της σύγχρονης ιατρικής που απολαμβάνουμε σήμερα, αφήνοντας ταυτόχρονα πίσω τους αξιόλογο έργο.

Δείτε πιο κάτω 10 προσωπικότητες της ιστορίες που έπασχαν από ψυχικές ασθένειες, ή είχαν ασυνήθιστες φοβίες:

Antonin Artaud

Ο ποιητής, σκηνοθέτης, θεατρικός συγγραφέας και ηθοποιός Antonin Artaud, υπήρξε σημαντική φιγούρα του σουρεαλιστικού κινήματος και είναι γνωστός για τις εκκεντρικές του παραστάσεις, καθώς και τα έργα του Theatre και Double. Παραμένει όμως εξίσου διάσημος και για την παραφροσύνη του, η οποία πήρε τραγική μορφή. Πάντα παθιασμένος και ιδιόμορφος, ο Artaud μιλούσε με φανταστικά πρόσωπα, απειλούσε περαστικούς με το «μαγικό ραβδί» του και ταξίδεψε μέχρι την Ιρλανδία για να βρει τους Δρυίδες που είχαν φτιάξει αυτό το φανταστικό ραβδί.

Πέρασε τα τελευταία χρόνια της ζωής του σε ιδρύματα. Ο ίδιος περιέγραφε τον εαυτό του ως «νεκρό στο πλευρό ενός ζωντανού που δεν είναι πια ο ίδιος» και κάποτε παρατήρησε ότι « ήταν η μόνη γλώσσα την οποία αισθανόταν άνετα να μιλάει ήταν τα ακαταλαβίστικα».

Hans Christian Andersen

Ο αγαπημένος Δανός συγγραφέας έγραψε πολλά από τα πιο όμορφα και διαχρονικά παραμύθια του κόσμου, όπως τη Μικρή Γοργόνα, το Ασχημόπαπο και τα Ρούχα του Αυτοκράτορα. Αν και είναι θρύλος σε ολόκληρο τον κόσμο, πολλοί άνθρωποι δεν γνωρίζουν ότι υπέφερε από ταφοφοβία, δηλαδή φόβο ότι θα τον θάψουν ζωντανό. Και αυτή ήταν μία μόνο από τις πολλές φοβίες του. Σύμφωνα με τον βιογράφο του, κρατούσε πάντα πάνω του ένα σημείωμα που έγραφε: «απλά φαίνομαι νεκρός, δεν είμαι». Τις τελευταίες μέρες της ζωής του ζήτησε από τους φίλους του όταν πεθάνει να κόψουν τις φλέβες του και να αφήσουν όλο το αίμα να φύγει από το σώμα του, για να βεβαιωθούν ότι είναι πραγματικά νεκρός.

Salvador Dali

Ο σουρεαλιστής ζωγράφος υπέφερε από εντομοφοβία, μια πάθηση γνωστή και ως σύνδρομο Ekbom. Η διαταραχή προκαλεί «απτικές ψευδαισθήσεις», που σημαίνει ότι το θύμα «αισθάνεται» φανταστικά έντομα να περπατούν στο δέρμα του. Η νεύρωση αυτή εμφανίστηκε ένα βράδυ που ήταν μόνος του σε ένα δωμάτιο ξενοδοχείου και ξύπνησε όταν νόμισε ότι ένιωσε ένα σκουλήκι να ρουφάει τη σάρκα του. Δεν βρήκε κανένα έντομο ανάμεσα στα σεντόνια, αλλά μέσα στον πανικό του προσπαθούσε να ξεριζώσει μια ελιά που είχε στην πλάτη.

Όπως εξηγεί ο ίδιος στην αυτοβιογραφία του: «Πήρα μια δραστική απόφαση, ανάλογη της ξέφρενης αυτής κατάστασής και πάνω στη φρίκη μου, έβγαλα μια λεπίδα ξυραφιού, κράτησα το τσιμπούρι σφιχτά ανάμεσα στα νύχια μου και άρχισα να κόβω το σημείο μεταξύ του τσιμπουριού και του δέρματος. Τυφλωμένος από το αίμα που ήδη έτρεχε συνέχιζα να κόβω μέχρι που τελικά έπεσα μισολιπόθυμος στο πάτωμα μέσα στα αίματα».

Alfred Hitchcock

Ο διάσημος σκηνοθέτης Alfred Hitchcock είχε μια σειρά φοβιών (ταραζόταν όταν έβλεπε αστυνομικούς για παράδειγμα), αλλά πολλοί δεν γνωρίζουν την μεγάλη του απέχθεια για τα αυγά. Χαρακτηριστική είναι η περιγραφή της συγκεκριμένης φοβίας από τον ίδιο: «Αυτό το άσπρο στρογγυλό πράγμα χωρίς τρύπες. Έχετε δει ποτέ κάτι πιο αποκρουστικό από έναν κρόκο αυγού που σπάει και χύνεται αυτό το κίτρινο υγρό; Το αίμα είναι κόκκινο, για σύγκριση, αλλά ο κρόκος αυγού είναι κίτρινος. Αδιανόητο. Δεν το έχω δοκιμάσει ποτέ».

Δεν είναι σαφές αν η υφή του αυγού ή το κίτρινο χρώμα ήταν το πραγματικό αντικείμενο της φρίκης, πάντως ένα πράγμα παραμένει βέβαιο, ο Hitchcock, γνωστός για την αγάπη του το παραδοσιακό αγγλικό πρωινό, δεν είχε δοκιμάσει ποτέ πραγματικό αγγλικό πρωινό.

Vivien Leigh

Η Vivien Leigh έγινε διάσημη για την ομορφιά της, αλλά ο θρυλικός επαγγελματισμός της συχνά κάλυπτε τον αγώνα της με τη διπολική διαταραχή. Υπάρχουν μαρτυρίες ότι η ασθένεια της άρχισε να εκδηλώνεται από τη δεκαετία του 1930 (την εποχή του Όσα παίρνει ο Άνεμος), αλλά δεν έκανε την πλήρη εμφάνιση της μέχρι τη δεκαετία του 1950, μετά το Όσκαρ για το Λεωφορείο ο Πόθος. Η βαθιά αφοσίωση της στον ρόλο της Blanche DuBois φαίνεται ότι επιδείνωσε σημαντικά τη δική της νεύρωση.

Σύμφωνα με δημοσιεύματα της εποχής, η συμπεριφορά της έκτοτε κλιμακώθηκε. Έβγαλε τα ρούχα της στη μέση ενός πάρκου, πράξη που οδήγησε στην εισαγωγή της σε κλινική για θεραπεία με ηλεκτροσόκ. Κέρδισε το βραβείο Tony για το ρόλο της στο μιούζικαλ Tovarich, αλλά κατά τη διάρκεια της τελευταίας παράστασης έπαθε κρίση πανικού, ξέχασε τα λόγια της και έβριζε τον συμπρωταγωνιστή της. Το χάος της προσωπικής της ζωής επιδεινώθηκε από τη φήμη της. Αρνιόταν να πάει σε ψυχίατρο επειδή φοβόταν ότι θα την ακολουθήσουν οι παπαράτσι.

Howard Hughes

Ο θρυλικός μεγιστάνας του κινηματογράφου, επιχειρηματίας, αεροπόρος και δισεκατομμυριούχος υπέφερε από ένα είδος ιδεοψυχαναγκαστικής διαταραχής. Στα τελευταία χρόνια της ζωής του, ήταν κλεισμένος στην κρεβατοκάμαρά του αρνούμενος την επαφή με τον έξω κόσμο. Έκαψε τα ρούχα του για να μην «μολυνθεί» και κρατούσε τα ούρα του σε βάζα για λόγους «ασφάλειας», που παραμένουν άγνωστοι. Αν και τα προηγούμενα χρόνια φερόταν ως επί το πλείστον φυσιολογικά, υπάρχουν αναφορές που υποδεικνύουν ότι η φοβία του για τα μικρόβια προήλθε από την παιδική του ηλικία.

Η παράνοια του Hughes επηρέασε όλους τους ανθρώπους γύρω του. Παρακολουθούσε το τηλέφωνο της συζύγου του, Ava Gardner, την οποία υποψιαζόταν για την απιστία και έγραψε ένα εγχειρίδιο για το «πώς να ανοίγετε μια κονσέρβα με ροδάκινα», στο οποίο έδινε λεπτομερείς οδηγίες για την αφαίρεση της ετικέτας, το πλύσιμο του δοχείου κτλ.

Vaslav Nijinsky

Ο γνωστός χορευτής μπαλέτου Vaslav Nijinsky, έφερε επανάσταση στον χορό και τη χορογραφία με τις περίτεχνες, σουρεαλιστικές, σκανδαλώδεις και λαμπερές εμφανίσεις του. Η σταδιοδρομία του έληξε το 1919 όταν ασθένησε από σχιζοφρένεια. Αιτία της κατάρρευσης του ήταν το αυξανόμενο άγχος να διαχειριστεί τις οικονομικές του υποθέσεις και τις πολλές ευθύνες που τον απασχολούσαν από αυτό που πραγματικά ήθελε να κάνει, να χορεύει. Διαγνώστηκε με σχιζοφρένεια σε ηλικία 29 ετών και πέρασε το υπόλοιπο της ζωής του σε άσυλα. Το ημερολόγιο του είναι γεμάτο ζωηρές περιγραφές και νεωτεριστικές ιδέες. Γράφει ότι αισθάνεται το αίμα του να «παίζει» στο στομάχι του μετά το φαγητό, μιλά για την φρίκη της μαύρης βαφής μαλλιών σε λευκές μαξιλαροθήκες και λυπάται για τη διάχυτη πνευματική «ξηρότητα» των ανθρώπων που έχουν πάψει να ζουν με πάθος.

Nikola Tesla

Η ιδιοφυΐα της ηλεκτροτεχνίας επινόησε πολλές πρωτοποριακές εφευρέσεις, αλλά πολλοί δεν γνωρίζουν ότι έπασχε από τη φοβία των μαργαριταριών, μια πάθηση που είναι γνωστή ως oystersaritisphobia. Δεν άντεχε να κοιτάζει τους πολύτιμους λίθους ή και να βρίσκεται στο ίδιο δωμάτιο με αυτούς. Όταν μια μέρα η γραμματέας του πήγε στο γραφείο του φορώντας ένα μαργαριταρένιο κολιέ, την έστειλε πίσω στο σπίτι να αλλάξει. Άλλες πηγές υποστηρίζουν ότι η αποστροφή του προς τα μαργαριτάρια ήταν απλώς αισθητική και όχι κάποιος είδος χρόνιας ψυχικής πάθησης.

Zelda Fitzgerald

Η Zelda Fitzgerald, η χαρισματική και όμορφη σύζυγος του μυθιστοριογράφου F. Scott Fitzgerald, είναι ένα από τα πιο διάσημα θύματα ψυχικής ασθένειας στον κόσμο. Είχε εμμονή με το μπαλέτο στην ηλικία των 27 ετών (πολύ αργά για μπαλαρίνα) και η επακόλουθη αποτυχία στην προσπάθεια της να ακολουθήσει αυτή την καριέρα αποτέλεσε σημαντικό παράγοντα στην επιδείνωση τη ψυχικής της υγείας. Έκανε πρόβες οκτώ ώρες την ημέρα, πράγμα που επιδείνωσε ακόμη περισσότερο την κατάστασή της. Αργότερα, διαγνώστηκε με σχιζοφρένεια και νοσηλεύτηκε σε διάφορες κλινικές για το υπόλοιπο της ζωής της. Η πιο συναρπαστική εκδήλωση της ασθένειας της είναι εμφανής στο αδημοσίευτο μυθιστορήμά της Caesar’s Things, μια γοτθική σουρεαλιστική ιστορία τρόμου.

Vincent van Gogh

Ο Vincent van Gogh, διάσημος για τα έργα τέχνης του, είναι γνωστός και για την ψυχική του ασθένεια. Οι περισσότεροι γνωρίζουν ότι έκοψε το αυτί του μετά από διαμάχη με τον φίλο του, τον ζωγράφο Paul Gauguin. Το εν λόγω περιστατικό έχει χαρακτηριστεί ως η κεντρική στιγμή της σχιζοφρενικής παρακμής του van Gogh, αν και πρόσφατες αναφορές λένε ότι τα αυτί του έκοψε ο ίδιος ο Gauguin.

Όποια και αν είναι η αλήθεια, ο van Gogh υπήρξε θύμα πολλών διαταραχών και καταστάσεων μελαγχολίας. Έπασχε από επιληψία, που επιδεινώθηκε από τον εθισμό του στο αψέντι και το κάπνισμα. Ειδικοί πιστεύουν ότι οι παραισθησιογόνες ιδιότητες του αψεντιού τον έκαναν να βλέπει κίτρινα αντικείμενα, πράγμα που εξηγεί την επικράτηση του χρώματος αυτού στα έργα του.

Πηγή: Lifo