LGBTI
«Έπρεπε να αντέξω τα βασανιστήρια, τον πόνο, όλα όσα μου έκαναν»
Σε μια αφρικανική χώρα, οργανωμένα κυκλώματα προσεγγίζουν άτομα της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας μέσω εφαρμογών όπως το Grindr και το TikTok, ταπεινώνοντάς τα με τον χειρότερο τρόπο.
Όταν η Delali, μια 25χρονη σεφ με καταγωγή από τη Γκάνα και τη Νιγηρία, άκουσε από φίλη της για την εφαρμογή γνωριμιών Grindr, δίστασε. Γνώριζε ότι για τις τρανς γυναίκες στην Ακρά, την πρωτεύουσα της Γκάνας, τα διαδικτυακά ραντεβού μπορεί να γίνουν παγίδα. Παρ’ όλα αυτά, δημιούργησε προφίλ τον Φεβρουάριο του 2019. Μέσα σε λίγες ώρες άρχισαν να καταφθάνουν μηνύματα· ένα από αυτά την κέρδισε και αποφάσισε να συναντηθεί με τον αποστολέα του.
Όταν έφτασε στο σημείο συνάντησης, εκείνος την οδήγησε σε ένα απομονωμένο κτήριο. Μόλις μπήκαν, κλείδωσε την πόρτα. Ξαφνικά, δύο άνδρες με φακούς εισέβαλαν στο δωμάτιο και άρχισαν να τη βιντεοσκοπούν. «Ήταν σαν εφιάλτης», θυμάται. Για τρεις ώρες τη χτυπούσαν, την εξύβριζαν και την απειλούσαν ότι θα δημοσιοποιήσουν το βίντεο και την ταυτότητά της. Της έκλεψαν το κινητό και τα χρήματα. «Έπρεπε να αντέξω τα βασανιστήρια, τον πόνο, όλα όσα μου έκαναν», λέει.
Η Delali είναι μία από τα εκατοντάδες queer άτομα στη Γκάνα που πέφτουν θύματα εκβιασμού και βίας από εγκληματικές ομάδες που εκμεταλλεύονται τη διάχυτη ομοφοβία και τρανσφοβία της χώρας. Τα θύματα –κυρίως γκέι άνδρες, αμφιφυλόφιλοι και τρανς γυναίκες– προσεγγίζονται μέσω εφαρμογών γνωριμιών ή κοινωνικών δικτύων από άτομα που προσποιούνται ότι είναι κι εκείνα queer. Στη συνέχεια τα παρασύρουν σε απομονωμένα σημεία, όπου τα ληστεύουν, τα χτυπούν και τα βιντεοσκοπούν, απειλώντας ότι θα διαρρεύσουν το υλικό στο διαδίκτυο ή στις αρχές.
Γκάνα: Νόμοι που οξύνουν το μίσος
Η κατάσταση επιδεινώθηκε μετά την ψήφιση, τον Φεβρουάριο του 2024, του λεγόμενου «νόμου για τα ανθρώπινα σεξουαλικά δικαιώματα και τις οικογενειακές αξίες», που ποινικοποιεί κάθε μορφή queer δραστηριότητας και προβλέπει ποινές έως και δέκα ετών φυλάκισης για την «προώθηση της ομοφυλοφιλίας». Παρότι ο πρώην πρόεδρος Νάνα Ακούφο-Άντο αρνήθηκε να υπογράψει το νομοσχέδιο επικαλούμενος νομικές αντιρρήσεις, η απλή συζήτησή του στη Βουλή οδήγησε σε έξαρση των επιθέσεων.
Η οργάνωση Rightify Ghana, που παρακολουθεί περιστατικά βίας κατά LGBTQ+ ατόμων, αναφέρει ότι οι καταγγελίες τριπλασιάστηκαν μέσα σε έναν χρόνο – από 100 το 2023 σε 300 το 2024. Μέχρι τα μέσα του 2025, είχαν ήδη αναφερθεί περισσότερες από 120 νέες υποθέσεις, ενώ δύο άλλες οργανώσεις της χώρας κατέγραψαν επιπλέον 200. «Πολλά περιστατικά δεν φτάνουν ποτέ στις αρχές, γιατί τα θύματα φοβούνται ή δεν ξέρουν πού να απευθυνθούν», δήλωσε ο διευθυντής της Rightify, Ebenezer Peegah.
Από το Grindr στο TikTok: πώς οι επιθέσεις γίνονται viral
Οι περισσότερες επιθέσεις οργανώνονται μέσω του Grindr, αλλά και μέσω πλατφορμών όπως το TikTok, το Snapchat και το Facebook. Οι δράστες δρουν σε ομάδες δύο έως δεκαπέντε ατόμων, καταγράφουν τα θύματά τους γυμνά και τα εξαναγκάζουν σε «ομολογίες», που στη συνέχεια αναρτούν στα social media για εκβιασμό ή για «likes».
Χαρακτηριστική είναι η υπόθεση του 14χρονου Kofi, που τον Απρίλιο αναγκάστηκε από οκτώ άνδρες να χορέψει γυμνός και να τραγουδήσει «είμαι γκέι» σε τοπική διάλεκτο. Το βίντεο έγινε viral στο TikTok πριν αφαιρεθεί, αλλά το ηχητικό του συνέχισε να χρησιμοποιείται σε πάνω από 12.000 νέα βίντεο, με εφέ τεχνητής νοημοσύνης που έδειχναν το παιδί να «χορεύει».
Η «πρόκληση Kofi dance challenge» πυροδότησε τουλάχιστον τρεις παρόμοιες επιθέσεις, σύμφωνα με τον Peegah, με θύματα που εξαναγκάστηκαν να επαναλάβουν τη σκηνή. Μετά από δημοσιογραφική παρέμβαση του Guardian, το TikTok κατέβασε τα σχετικά hashtags, δηλώνοντας ότι «δεν επιτρέπει περιεχόμενο μίσους ή διαρροή στοιχείων για την προσωπική ζωή ατόμων».
Ατιμωρησία και αδιαφορία
Παρά την ένταση των περιστατικών, ελάχιστες υποθέσεις φτάνουν στη δικαιοσύνη. Σύμφωνα με εκθέσεις οργανώσεων όπως η Amnesty International και το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ, οι αρχές συχνά δείχνουν αδιαφορία ή ακόμα και συνενοχή: επιζώντες καταγγέλλουν ότι αστυνομικοί τούς εκβιάζουν ή τους αποτρέπουν από το να υποβάλουν μήνυση.
Ο μουσικός και ακτιβιστής Wanlov the Kubolor δήλωσε ότι «η queer κοινότητα έχει γίνει εύκολος στόχος για εγκληματίες που θέλουν να βγάλουν λεφτά». Όπως λέει, «οι περισσότεροι Γκανέζοι ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας· το να παγιδεύεις queer άτομα είναι ένας εύκολος, σχετικά ακίνδυνος τρόπος να κερδίσεις».
Με πληροφορίες από Lifo, Guardian