Κεντρική φωτογραφία: Από το 2007 η συγκεκριμένη εικόνα έχει πάρει χιλιάδες like και share στο Facebook – χωρίς να έχει δοθεί ποτέ άδεια από την οικογένεια του κοριτσιού.

 

Σε μια συζήτηση που είχαμε στο γραφείο –brainstorming το λένε θυμηθήκαμε ένα παλαιότερο post που είχε ανεβάσει το troll site tokoulouri.com, με τίτλο «Δεν μαζεύτηκαν αρκετά likes στο Facebook για τη θεραπεία του άρρωστου Γιαννάκη, θα αρκεστεί σε ένα τσεκάπ».  

Το χιουμοριστικό αυτό άρθρο είχε σκοπό να θίξει όλα εκείνα τα post που ξεπηδούν από το πουθενά στο timeline μας και μας καλούν-παρακαλούν να κάνουμε like και share για να σώσουμε ένα άρρωστο ή πεινασμένο παιδί, ένα κακοποιημένο σκυλί, μια φτωχή ηλικιωμένη και ο κατάλογος των επιλογών δεν έχει τελειωμό.

Και ναι υπάρχει κόσμος που το πιστεύει, και ναι υπάρχει ακόμη περισσότερος κόσμος που κάνει share και like και παρακινεί και τους δικούς τους φίλους να κάνουν το ίδιο γιατί ακόμη και ψέματα να είναι, δεν σου στοιχίζει τίποτα ένα like και ένα share. Μάλλον όμως κάνεις ένα μεγάλο λάθος, αφού αυτό το αθώο αυτό like και η απλή κοινοποίηση που λες, έχει όνομα, έχει σκοπό και δεν γίνεται καθόλου τυχαία.

Ψάχνοντας στο διαδίκτυο για σχετικές πληροφορίες και στοιχεία, βρήκαμε διάφορα άρθρα που αναφέρονται και αναλύουν τη μέθοδο του Like Farming (ναι έτσι λέγεται), το πώς λειτουργεί και γιατί συμβαίνει.

Το άρθρο που ακολουθεί είναι της δημοσιογράφου Ιφιγένεια Κοντού και δημοσιεύθηκε στην ιστοσελίδα tvxs.gr.

 

«Θυμάστε τα chain letters; «Αντίγραψε αυτό το γράμμα είκοσι φορές και στείλτο σε είκοσι φίλους σου και θα γίνει ένα θαύμα σε μία βδομάδα... Αλλιώς, θα σε βρουν τρομερές συμφορές. Κάποιος που δεν το έκανε, ξύπνησε την επομένη και… » [οι φοβέρες άλλαζαν κάθε φορά αλλά το νόημα ήταν το ίδιο.

Τώρα τα chain letters έρχονται στο facebook με τη μορφή posts. Δεν σου ζητούν να αντιγράψεις το μήνυμα [λιγότερος κόπος] απλώς να κάνεις Share [ή Like ή και τα δύο]. Από την άλλη, δεν σου εύχονται και κανένα θαύμα [κι εδώ λιτότητα] απλώς τη στιγμιαία ικανοποίηση που δίνει η φιλανθρωπία, την αυτό - επιβράβευση για το ότι είσαι πονόψυχος άνθρωπος [τελικά]...

Τα posts αυτά προέρχονται από σελίδες που στόχο έχουν να προσελκύσουν όσο περισσότερους χρήστες γίνεται, αποσπώντας τα Likes ή Shares τους. Η διαδικασία αυτή λέγεται Like Farming και γίνεται από scammers [μπορείς να το μεταφράσεις: απατεώνες] του Facebook που ψαρεύουν έτσι, πληροφορίες από τους χρήστες. Οι σελίδες που χρησιμοποιούν τέτοιες μεθόδους προσέλκυσης είναι γνωστές ως «Σελίδες Likewhore».

 

Πώς λειτουργεί το Like Farming;

Οι scammers διακινούν καταρχάς ένα εντελώς αθώο post. Μια ιστορία πιασάρικη [και πικραμένη] που συγκινεί όλους τους χρήστες οπότε όλοι θέλουν να κάνουν share.

Μόλις συγκεντρώσουν ικανοποιητικό αριθμό από share [μερικές χιλιάδες], ο scammer μπορεί να αντικαταστήσει το αρχικό περιεχόμενο με κάτι άλλο: κακόβουλο λογισμικό ή «μαύρη» διαφήμιση.

Έχει τύχει ποτέ να ανατρέξετε στο activity log σε παλιές σας ενέργειες και να δείτε ότι έχετε κάνει Like σε κάτι που δεν αναγνωρίζετε; Δεν είναι ότι δεν το θυμάστε. Είναι ότι άλλαξε το περιεχόμενο. Σε κάθε περίπτωση, οι scammers μπορεί να χρησιμοποιήσουν τέτοιες σελίδες για απάτες ή επιθέσεις malware, έως και ψάρεμα προσωπικών στοιχείων.

Το πιο άθλιο από όλα είναι ο υπαινιγμός ότι αν δεν το κάνεις αυτό το Like ή το Share, δεν θα σε νοιάζει, δεν θα είσαι καλός άνθρωπος, θα είσαι ένα πορωμένο κάθαρμα.

Μερικές Χαρακτηριστικές [all time classic ] περιπτώσεις Like Farming:

«Πόσα Like για αυτά τα μάτια;»:  Δύο πιθανότητες υπάρχουν εδώ: είτε θα είναι μάτια μωρού [τις περισσότερες φορές γαλανά μάτια σε μωρό της μαύρης φυλής]  ή θα είναι μάτια σκύλου [κατά προτίμηση κουταβιού]. – Έκκληση στο μητρικό φίλτρο ή στα φιλοζωικά αισθήματα.

«Share ή Like για προσευχή»: Τις περισσότερες φορές, το μήνυμα συνοδεύει φωτογραφία [κλεμμένη; ψεύτικη; ] παιδιού σε νοσοκομείο. Υπόσχεται δε ότι τα Likes θα γίνουν προσευχές που θα βοηθήσουν τον άρρωστο να γίνει καλά. [Δεν το ξέραμε ότι ο Θεός χρειάζεται τα social media για να ακούσει τις προσευχές μας] – Έκκληση στο θρησκευτικό συναίσθημα των χρηστών.

«Κάνε Like αν μισείς τον καρκίνο»: Γιατί ως γνωστόν, οι άνθρωποι χωριζόμαστε σε δύο κατηγορίες: αυτούς που μισούν τον καρκίνο [καλοί] και αυτούς που τον λατρεύουν [κακοί] και πρέπει με κάθε ευκαιρία, να δηλώνουμε από ποια πλευρά είμαστε. Το Like αυτό, λειτουργεί λίγο και σαν το ξόρκι της διαδικτυακής εποχής. Είναι κάτι σαν το «χτύπα ξύλο» ή «το φτύνω τον κόρφο μου» – Έκκληση στα βαθιά ριζωμένα αισθήματα φόβου και τις καλά κρυμμένες προλήψεις.

«Βάλε αυτό το τριαντάφυλλο/άγγελο/κάτι άλλο στον τοίχο σου αν έχεις κάποιον στον ουρανό που δεν θέλεις να ξεχάσεις»: Ποιος δεν έχει χάσει δικούς του ανθρώπους; - Έκκληση στη νοσταλγία για αγαπημένα πρόσωπα...

«Το ξέρω  ότι το 99% από εσάς δεν θα κοινοποιήσετε αυτό το μήνυμα αλλά κάντε share αν πραγματικά εύχεστε να μην υπήρχε ο καρκίνος»: - Εδώ μιλάμε για σύνθετη μορφή χειραγώγησης με διπλή έκκληση στην υπερηφάνεια: 1. για όσους ανήκουν στο 1%, ξεχωρίζουν τέλος πάντων...[ να μια καλή ευκαιρία να το δείξουν] 2. γιατί μόνον εσείς που θα κάνετε share το εύχεστε πραγματικά, οι άλλοι μπορεί να το εύχονται αλλά δεν το εννοούν... [υποκριτές - οι άλλοι , όχι εμείς]

Εκατομμύρια χρήστες βομβαρδιζόμαστε καθημερινά με τέτοια μηνύματα... Πόσοι στεκόμαστε έστω και για ένα λεπτό να σκεφτούμε πόσο διαβολικά ψυχαναγκαστικό και εκβιαστικό είναι το μήνυμα αυτό; Το πιο άθλιο από όλα είναι ο υπαινιγμός ότι αν δεν το κάνεις αυτό το Like ή το Share, δεν θα σε νοιάζει, δεν θα είσαι καλός άνθρωπος, θα είσαι ένα πορωμένο κάθαρμα.

Να είστε καχύποπτοι με αναρτήσεις που προέρχονται από λογαριασμούς [δήθεν] celebrities ή σελίδες ΜΜΕ ή εταιρίες που ποτέ δεν έχετε κάνει follow. 

«Share to donate» - Κοινοποιήστε για Δωρεά 

Αυτό το κόλπο είναι τόσο παλιό που είναι ένα case study γιατί υπάρχουν ακόμη κάποιοι που πιστεύουν ότι κάνοντας Share/Like, κάποια χρήματα θα πάνε για τη θεραπεία του δύστυχου παιδιού στη φωτογραφία... Από πού κι ως πού; Για ποιον  λόγο το Facebook να ζυγίζει τις δωρεές του με βάση τα Share/Like των χρηστών του;

Εννοείται ότι όπως και όλα μα όλα στη ζωή, έτσι και το Like Farming εξελίσσεται, αλλάζει μεθόδους ψαρέματος ή δοκιμάζει πότε-πότε και κανένα πιο φρέσκο δόλωμα.

 

Παράδειγμα: Πρόσφατα κυκλοφόρησε στο facebook μια φωτογραφία ενός παιδιού στη Συρία που κοιμόταν ανάμεσα σε δύο φρεσκοσκαμμένους τάφους που υποτίθεται ότι ήταν των γονιών του. Ούτε καν. Η φωτογραφία ήταν στημένη. Ο πόλεμος φέρνει δυστυχία... κι η δυστυχία – ως γνωστόν – πουλάει πολύ.

Με κάτι τέτοια μηνύματα, οι  scammers αποσπούν το «εντελώς αυθόρμητο» Like ή Share των χρηστών του facebook.

Άλλο παράδειγμα: πριν από λίγο καιρό γέμισε πάλι το facebook [πολλοστή φορά] από την προειδοποίηση ότι δήθεν θα βγουν στη φόρα όλα τα προσωπικά δεδομένα ακόμη κι εκείνα που έχουν σβηστεί προ πολλού[!]. Χιλιάδες χρήστες έσπευσαν πανικόβλητοι να αναπαραγάγουν το συγκεκριμένο ποστ [κάνοντας μάλιστα copy paste – όχι share]. Εντάξει, αυτό είναι γνωστό hoax.

Στη συνέχεια όμως, ήρθαν ως follow up, χιουμοριστικά ποστ που σχολιάζουν ειρωνικά το θέμα. Χιλιάδες «υποψιασμένοι» τώρα  χρήστες έσπευσαν να κάνουν share τα ποστ αυτά... Αν – αν λέμε – είναι Like Farming… καταλαβαίνετε ότι οι scammers έκαναν χρυσές δουλειές!

 

Πώς μπορείτε να προφυλαχτείτε από τους scammers;

Όταν βλέπετε μια ανάρτηση που σας ζητά να κάνετε Like ή Share, δείτε το υπόλοιπο περιεχόμενο της σελίδας αυτής. Μπορεί να ανακαλύψετε κάποια πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία...Μια διαφήμιση π.χ. ενός θαυματουργικού προϊόντος το οποίο υπόσχεται να χάσετε 20 κιλά σε 2 μέρες...ή κάτι παρόμοιο.

Να είστε καχύποπτοι με αναρτήσεις που προέρχονται από λογαριασμούς [δήθεν] celebrities ή σελίδες ΜΜΕ ή εταιρίες που ποτέ δεν έχετε κάνει follow.

Τσεκάρετε δυο φορές το όνομα της σελίδας. Πολλές φορές οι scammers δημιουργούν fake σελίδες που μοιάζουν τρομερά με γνωστά brands ή φορείς ή οργανώσεις. Σαν τα  προϊόντα-μαϊμού τύπου: τσάντα CUCCI και άρωμα DOLCE CABBANA. Τσεκάρετε προσεκτικά την πηγή της ανάρτησης ειδικά αν σας φαίνεται ότι κάνει έκκληση στα αισθήματά σας όπως στα προηγούμενα παραδείγματα.  

Προσέξτε αν η καμπάνια υποστήριξης συνδυάζεται με άλλα Μέσα. Συχνά το facebook ενημερώνει για πραγματικές καμπάνιες συγκέντρωσης χρημάτων για θεραπεία που γίνονται π.χ. από ραδιοφωνικούς σταθμούς. [Πριν μερικούς μήνες υπήρχε μια τέτοια αληθινή καμπάνια από τον rockvelvet].

 

Μερικά ακόμη πολύτιμα tips από το Facecrooks.com, το site που ξεμπροστιάζει τους scammers και τις τακτικές τους: 

Προσοχή σε αναρτήσεις τύπου: Δείτε ποιος βλέπει το προφίλ σας ή Δείτε ποιος σας διέγραψε... Καμία από αυτές τις εφαρμογές δεν είναι αξιόπιστη. Το facebook δεν δίνει πρόσβαση σε στοιχεία απαραίτητα για να φτιαχτεί αυτή η εφαρμογή.

Προσοχή σε προσφορές ειδικά για gamers [Farmville, Cityville κ.λπ.]

Προσοχή σε όσους υπόσχονται Free iPads και iPhones. Αν ακούγεται πολύ καλό για να είναι αληθινό, ισχύει αυτό ακριβώς: είναι ψέμα.

 

Το πιο δυνατό όπλο βέβαια για κάθε χρήστη είναι το Report Post. Αν σας φαίνεται ότι πέσατε σε πονηρό περιεχόμενο, μη διστάσετε να το αναφέρετε. Τίποτα δεν είναι πιο εύκολο από ένα κλικ. Γι' αυτό χρειάζεται προσοχή κι ένα δεύτερο τσεκάρισμα. Μακριά από scammers. Το νου σας για νέα καμουφλαρισμένα posts Like Farming. Προσέξτε πού δίνετε τα Likes σας και τι κάνετε Share».