Κεντρική φωτογραφία: Giovanna Silva (Στρόμπολι, Ιταλία)

Με αφετηρία την παραγωγή του κλασσικού μπαλέτου «Μπαγιαντέρα», που χορογράφησε ο Ρούντολφ Νουρέγιεφ το 1991, σε μια περίοδο που η κατάσταση της υγείας του επιδεινωνόταν δραματικά, το live documentary performance του Παναγιώτου αποτελεί αναστοχασμό για την ανέφικτη θεατρική αναπαράσταση του θανάτου.

Το έργο του Χριστόδουλου Παναγιώτου -με τη συμμετοχή και του χορευτή Jean Capeille- έχει παρουσιαστεί ήδη στο Fiorucci Art Trust (Στρόμπολι), στις Serpentine Galleries (Λονδίνο), στην PERFORMA 15 (Nέα Yόρκη), στο Γαλλικό Εθνικό Κέντρο Χορού (Παρίσι), στο Ίδρυμα Ωνάση (Αθήνα), στο Νέο Εθνικό Μουσείο του Μονακό - Μπαλέτα του Μόντε Κάρλο (Mονακό) και στο Κέντρο Ζωρζ Πομπιντού (Παρίσι), ενώ στην Κύπρο ανεβαίνει για πρώτη φορά στο πλαίσιο του 12^ου Διεθνούς Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Λεμεσού.

Τι είναι ο θάνατος;

Το τέλος των πάντων και αυτό που δεν είναι υπολογίσιμο στη ζωή. Κάπως έτσι βλέπω τον θάνατο, στο σημείο εκείνο όπου ο Σάρτρ συναντά τον Επίκουρο. Πρόσφατα διάβασα ένα διάλογο μεταξύ του Snoopy και του Charlie Brown που συνοψίζει με τον σαφέστερο τρόπο το πιο πάνω. Λέει λοιπόν ο Charlie Brown στον Snoopy με υπαρξιακή άρνηση: «Μια μέρα, Snoopy, θα πεθάνουμε όλοι». Και ο Snoopy του απαντά με επικούρεια πραότητα: «Ναι, αλλά όχι όλες τις άλλες μέρες». Αν πρέπει λοιπόν να δώσω μια σύντομη απάντηση στην ερώτηση σου, ο θάνατος για μένα είναι ακριβώς αυτός ο διάλογος.

Ένας καλλιτέχνης μπορεί να εξωραΐσει το θάνατο μέσα από το έργο του;

Μου φαίνεται πως μπορεί ευκολότερα ο θάνατος να εξωραΐσει το έργο ενός καλλιτέχνη. Στην περίπτωσή μου γενικότερα, και ειδικά στο Dying on Stage, δεν με απασχολεί η έννοια του «εξωραΐσμού», όπως καταλαβαίνω να την αντιλαμβάνεστε.

Πώς θα εξερευνήσεις το θάνατο πάνω στη σκηνή;

Στο έργο πραγματεύομαι μια σειρά από πραγματικούς, συμβολικούς και μεταφορικούς θανάτους, όπως συμβαίνουν επί σκηνής· αυτό ως συστηματικό παράδειγμα για την αποδόμηση της φαύλης σχέσης μεταξύ ηθοποιού, ρόλου και θεατή. Πρόκειται για ένα ευρύ πεδίο αναγνώσεων, από τη Μαρία Κάλλας στη Mary Poppins και από την Giselle στην Amy Winehouse.

Πιστεύω πως δεν είναι η ίδια αναπαράσταση του θανάτου που μας φορτίζει συναισθηματικά, αλλά η ροπή προς το θάνατο.

Πώς προέκυψε το συγκεκριμένο project;

Εντελώς ανεκδοτικά. Κάθε χρόνο στα γενέθλιά μου, παρουσιάζω ένα καινούριο κεφάλαιο γύρω από αυτή τη θεματική για τους προσκεκλημένους φίλους μου. Πρόκειται κυρίως για αναγνώσεις από βίντεο στο YouTube. Με κάλεσαν λοιπόν να το παρουσιάσω δημόσια στην Serpentine Gallery στο Λονδίνο και αυτό έφερε μια σειρά από άλλες προσκλήσεις που οργάνωσαν το έργο όπως έχει σήμερα, ανεξάρτητα από τα γενέθλιά μου. Πρόκειται για ένα μεταβαλλόμενο μικρό απόσπασμα περίπου δύο ωρών, από υλικό που πιά πρέπει να ξεπερνά τις 10 ώρες.

Το «Dying on Stage» έχει παρουσιαστεί σε πολλές χώρες, όπως Αγγλία, Γαλλία, Ιταλία και Αμερική. Ποιες ήταν οι αντιδράσεις του κοινού;

Αν υπάρχει ένας κοινός παρονομαστής που μπορώ να αναγνωρίσω, αυτός είναι ίσως μια μορφή απενοχοποιημένου συναισθήματος.

Φωτογραφία: Åsa Lundén / Moderna Museet

Και τι περιμένεις από το κυπριακό κοινό;

Δεν μου φαίνεται πως είναι δυνατόν να περιμένει κανείς οτιδήποτε από το «κοινό».

Πόσο επηρεάζει η συναισθηματική φόρτιση του θεατή, παρακολουθώντας επί σκηνής έναν καλλιτέχνη να βιώνει το βιολογικό θάνατο;

Δεν αναπαριστώ καθ’ αυτό κανένα τέτοιο παράδειγμα. Αλλά, εξάλλου, πιστεύω πως δεν είναι η ίδια αναπαράσταση του θανάτου που μας φορτίζει συναισθηματικά, αλλά η ροπή προς το θάνατο. O Hitchcock το υποδεικνύει δραματουργικά, η ιστορία της φιλοσοφίας ως γνωσιολογική αναζήτηση, και οι θρησκείες ως πολιτική πρακτική.

Είμαι αθεράπευτα ρομαντικός και με ερεθίζει συνήθως η προσπάθειά μου να το υπερβώ.

Θεωρείς πως είναι καθήκον ενός καλλιτέχνη να «πεθαίνει» πάνω στη σκηνή -όπως είναι και ο τίτλος του έργου; Ή πρέπει να αποχωρεί από το χώρο νωρίτερα;

Πιστεύω στη ριζική και απόλυτη αντιστροφή της σκηνής με την «πραγματικότητα». Δεν ξέρω αν είναι καθήκον του καλλιτέχνη, πεθαίνει όμως κάθε φορά που ανεβαίνει στη σκηνή, με διάφορους τρόπους.

Τι μπορεί να σε ερεθίσει καλλιτεχνικά για να το εισάγεις μέσα στα έργα σου;

Είμαι αθεράπευτα ρομαντικός και με ερεθίζει συνήθως η προσπάθειά μου να το υπερβώ.

Παρασκευή 4 Αυγούστου, Κέντρο Ευαγόρα Λανίτη, Λεμεσός, 20:30. Πληροφορίες 99 517 910 / info@filmfestival.com.cy / www.filmfestival.com.cy