Κύπρος
«Το μπρεν και τα παλιομαρτίνια έκαναν χρυσή δουλειά. Δεν έμεινε ούτε ένας Τούρκος ζωντανός»
«20 Ιουλίου 1974, η μέρα που άλλαξε τη ζωή μου».
Φωτογραφία αρχείου
Πριν 5 ημέρες, ανήμερα του πραξικοπήματος, ζητήσαμε από τον Γιώργο Καλλή, Επιλοχία 1ου Λόχου 226ΤΠ το 1974, εάν θα μπορούσαμε να δημοσιεύσουμε στη CITY την ιστορία που είχε αναρτήσει στον προσωπικό του λογαριασμό στο Facebook.
Την προσωπική του ιστορία από τα όσα είχε ζήσει ως στρατιώτης την ημέρα που ξέσπασε το πραξικόπημα. Μεταξύ άλλων μας ανέφερε ότι στις 20 Ιουλίου θα δημοσίευσε ακόμη μία ιστορία, για τα γεγονότα της εισβολής, όπως αυτός τα βίωσε. Την προδοσία, τις μάχες, τους νεκρούς, την εξάντληση και την εξαθλίωση. Και ανήμερα της εισβολής, δημοσίευσε το πιο κάτω κείμενο.
Γράφει ο Γεώργιος Κ. Καλλής -Επιλοχίας 1ου Λόχου 226ΤΠ
Μέρα Σάββατο 20 Ιουλίου 1974. Ήταν η μέρα που θα απολυόμαστε από τον στρατό, αλλά μια ανήσυχη ηρεμία επικρατούσε στην ατμόσφαιρα. Λίγες μέρες πριν είχαμε το πραξικόπημα, όλοι είμαστε ανάστατοι και συγχυσμένοι. Περπατούσα αμήχανος εντός του στρατοπέδου, μη γνωρίζοντας το θα ακολουθούσε. (Εδώ σημειώστε ότι εγώ ήμουν ο επιλοχίας του 1ου Λόχου 226ΤΠ) [Στην ουσία ξαναζούσα το τι έζησα στις 15 Ιουλίου, απλώς δεν το ήξερα εκείνη την στιγμή]
Ξαφνικά φωνές από τον Λοχαγό (Χατζιαυγουστίδη Αναστάσιο) να παρουσιαστώ στην διοίκηση του λόχου. (κάπου νοιώθω ότι ο λοχαγός μόνο το δικό μου όνομα ήξερε αφού μόνο εμένα φώναζε).
Οι αποθήκες ήταν κενές, χωρίς οπλισμό και χωρίς πυρομαχικά. Τα κασόνια είχαν μέσα πέτρες και άμμο.
Το ίδιο σενάριο όπως και στις 15 Ιουλίου επαναλαμβάνεται. Πήραμε ένα σήμα που έγραφε ψυχρά και ωμά. «ΜΗΝ ΚΤΥΠΗΣΕΤΕ ΤΟΥΣ ΤΟΥΡΚΟΥΣ». Το σήμα δεν έφερε υπογραφή αλλά ούτε από που ήρθε ξέραμε. Ακούσαμε από το ραδιόφωνο ότι οι Τούρκοι έκαναν απόβαση. Καλέσαμε το τάγμα όπως φυσικά κάναμε και στις 15 Ιουλίου να πάρουμε οδηγίες.
Ο Ταγματάρχης Γεωργίτσης δεν είχε ιδέα για το περιβόητο σήμα. Ενώ μιλούσαμε με το τάγμα, άρχισαν να πέφτουν όλμοι εναντίον μας από τον τουρκικό θύλακα στη Λάρνακα και να μας πολυβολούν από τα πολυβολεία τους.
Η απόφαση μας ήταν να ανταποδώσουμε τα πυρά και να κτυπήσουμε πίσω. Απέναντι μας ήταν οι Τούρκοι. Για όσους δεν γνωρίζουν που είμαστε, να σας διευκρινίζω ότι στη Λεωφόρο Αρτέμιδας πριν από την αλυκή Λάρνακας ήταν το στρατόπεδο μας.
Από τη μια μεριά του δρόμου είμαστε εμείς και απέναντι οι Τούρκοι. Είχαν, δε, κτίσει 5 πολυβολεία τα οποία είχαν επανδρώσει και μας πολυβολούσαν καθώς και ορύγματα σε όλη την απόσταση του δρόμου.
Μαζέψαμε τους στρατιώτες και αποφασίσαμε να επιτεθούμε (αγνοήσαμε παντελώς το ανυπόγραφο σήμα). Ο Λοχαγός μου έδωσε τα κλειδιά των αποθηκών με τα πυρομαχικά και τον οπλισμό για να ανοίξω και να πάρουμε τα όπλα και τα πυρομαχικά.
Εδώ είναι που ήρθε το πρώτο σοκ. Οι αποθήκες ήταν κενές, χωρίς οπλισμό και χωρίς πυρομαχικά. Τα κασόνια είχαν μέσα πέτρες και άμμο. Βρήκα μόνο ένα μπρέν, λίγες σφαίρες σε 1 κασόνι και ακόμη ένα κασόνι με 24 χειροβομβίδες. Τελικά ο λόχος μας είχε μόνο τον ατομικό οπλισμό των στρατιωτών και λίγες σφαίρες ο κάθε στρατιώτης για το ατομικό του τυφέκιο.
Ο Λοχαγός πέρασε το δρόμο με ένα αριθμό στρατιωτών και εγώ θα ακολουθούσα. Πήρα το κασόνι με τις χειροβομβίδες, ένα πιστόλι εξάσφαιρο που είχα (αυτό ήταν του 1ου Παγκόσμιου πολέμου), γέμισα δύο σφαιροθήκες του μπρεν, το μπρεν και προσπάθησα να διασταυρώσω το δρόμο από την πλευρά του γεφυριού που είναι στο τέρμα του δρόμου.
Δέχτηκα πυρά από το απέναντι φυλάκιο και καθηλώθηκα για λίγα λεπτά. (Εκείνη τη στιγμή έπρεπε να πάρω μια απόφαση. ΠΡΟΧΩΡΩ ή ΟΠΙΣΘΟΧΩΡΩ; Ναι, φοβόμουν, αλλά αποφάσισα να συνεχίσω και εκεί χάθηκε ο φόβος για πάντα). Στόχευσα το μπρεν ακριβώς εκεί που μας έβαλλαν οι Τούρκοι και ανταλλάξαμε πυρά μέχρι που το φυλάκιο τους σίγησε. Τα πυρά του μπρεν ήταν θανατηφόρα για του Τούρκους. Όταν αυτή η ολιγόλεπτη ανταλλαγή πυρών σταμάτησε, γέμισα πάλι τις σφαιροθήκες του μπρεν και διασταύρωσα το δρόμο κουβαλώντας και το κασόνι με τις χειροβομβίδες για να ενωθώ με τον Λοχαγό μου και τους στρατιώτες μας που ήταν καθηλωμένοι στην αντίπερα πλευρά του δρόμου.
Δεχόμασταν πυρά από τρεις διαφορετικές κατευθύνσεις (αριστερά μας, μπροστά και δεξιά μας). Η απόσταση μας τώρα με τους Τούρκους ήταν μόλις κάποια μέτρα. Είχαμε περιορισμένο αριθμό σφαιρών πιστόλι, λόγχες, και τις χειροβομβίδες. Οι χειροβομβίδες έκαναν το θαύμα τους. Σε μια με μιάμιση ώρα οι Τούρκοι απέναντι σίγησαν.
Κανένας οίκτος, τους κτυπήσαμε ανελέητα. Παρόλο που είμαστε και οι δύο τραυματισμένοι συνεχίσαμε να οχυρώνουμε τις θέσεις μας μαζί με τους λιγοστούς στρατιώτες μας και να προχωρούμε μέχρι και το στρατόπεδο τους.
Τα πολυβολεία τους δεν άντεξαν στις χειροβομβίδες μας. Οι στρατιώτες τους ήταν πλήρως εξουδετερωμένοι. Δεχόμαστε μόνο σποραδικά πυρά από ελεύθερους σκοπευτές. Κάποιοι προχωρήσαμε και είχαμε τώρα όλο το ύψωμα (αν μπορείς να το πεις ύψωμα) υπό τον έλεγχο μας.
Όσοι Τούρκοι επέζησαν οπισθοχώρησαν στο κοιμητήριο τους που βρισκόταν πίσω από το ύψωμα (εκεί που σήμερα είναι τα δικαστήρια). Το μπρεν και τα παλιομαρτίνια του ΒΠΠ έκαναν χρυσή δουλειά. Δεν έμεινε ούτε ένας Τούρκος ζωντανός.
Μας κτυπούσαν όμως ακόμη δυο ακροβολιστές (Τούρκοι ελεύθεροι σκοπευτές) κτύπησαν και τραυμάτισαν τον Λοχαγό στο χέρι, η σφαίρα τον βρήκε στον αγκώνα και βγήκε από την παλάμη διαλύοντας του το κόκκαλο του δεξιού χεριού, και εμένα στο δεξί πλευρό ακριβώς πάνω από την λεκάνη. Ήμουν τυχερός στην ατυχία μου, διότι η σφαίρα πέρασε πρώτα από το κοντάκι του μπρεν που κρατούσα προτού σφηνώνει στο σώμα μου και έτσι δεν με σκότωσε, παρά μόνο με τραυμάτισε.
Οι σκοπευτές εντοπίστηκαν στα δεξιά μας και είχαν την κάλυψη των Ηνωμένων Εθνών διότι κρυβόντουσαν ο ένας ακριβώς κάτω από τον Πύργο -φυλάκιο των Ηνωμένων Εθνών- και ο άλλος 20 με 30 μέτρα πιο πίσω ,πάλι στα σύνορα του στρατοπέδου των Ηνωμένων Εθνών.
Το μπρεν εξουδετέρωσε τον πρώτο χωρίς κανένα πρόβλημα και σε λίγα λεπτά και τον δεύτερο όταν αυτός αποφάσισε να το βάλει στα πόδια. Κανένας οίκτος, τους κτυπήσαμε ανελέητα. Παρόλο που είμαστε και οι δύο τραυματισμένοι συνεχίσαμε να οχυρώνουμε τις θέσεις μας μαζί με τους λιγοστούς στρατιώτες μας και να προχωρούμε μέχρι και το στρατόπεδο τους που ήταν εκεί που τώρα είναι το γυμνάσιο κοντά στο Ζέφυρο και το Ψαρολίμανο. Στις πρώτες μας ριπές και όταν έπεσαν κάποιοι από αυτούς, όλοι οι άλλοι παραδόθηκαν.
Ο τουρκικός θύλακας έπεσε από την πίσω μεριά. Ήταν θέμα χρόνου να παραδοθούν όλοι. Δεν ήξεραν ότι δεν είχαμε άλλα πυρομαχικά. Δεν είχαμε άλλες χειροβομβίδες, τις ρίξαμε όλες στα πολυβολεία τους και τα ορύγματά τους, δεν είχαμε άλλες σφαίρες. Ρίξαμε τις τελευταίες μας, στο στρατόπεδο τους. Είμαστε παντελώς άοπλοι (χωρίς σφαίρες) αλλά τους πήραμε το στρατόπεδο τους, μέχρι και υπόγειο σκοπευτήριο είχαν και εμείς δεν ξέραμε τίποτα.
Οι άλλοι λόχοι που ήταν στα δυτικά και βόρεια του θύλακα κατέλαβαν τους παραδοθέντες με κάποιοι αντίσταση φυσικά. Κάποιοι ελεύθεροι σκοπευτές εξουδετερώθηκαν χωρίς να έχουμε άλλες απώλειες εμείς. Οι απώλειες μας ήταν από τους όλμους που μας κτυπούσαν με εξαιρετική ακρίβεια, αφού οι θέσεις μας ήταν προδομένες από τα Ηνωμένα Έθνη που τους καθοδηγούσαν.
Η μόνη αντίσταση που έμεινε από τους Τούρκους ήταν στο κάστρο και στο μιναρέ. Όταν σκοτώσαμε τον ελεύθερο σκοπευτή στο μιναρέ -είχαν μια πέτρα που αφαιρούσαν από τον μιναρέ και μας κτυπούσαν από εκεί- και έπεσε, παραδόθηκε και το κάστρο.
Ρίξαμε τις τελευταίες μας, στο στρατόπεδο τους. Είμαστε παντελώς άοπλοι (χωρίς σφαίρες) αλλά τους πήραμε το στρατόπεδο τους, μέχρι και υπόγειο σκοπευτήριο είχαν και εμείς δεν ξέραμε τίποτα.
Εμείς τραυματισμένοι, είχαμε χάσει ήδη αρκετό αίμα. Αργά το απόγευμα, επιστρέψαμε στο στρατόπεδο για να μας παραλάβει ασθενοφόρο να μας πάει στο νοσοκομείο. Το ασθενοφόρο δεν ερχόταν και έπρεπε να περπατήσουμε κάπου κοντά που σήμερα είναι το Παττίχειο Θέατρο για να μας παραλάβει.
Εκεί στο νοσοκομείο η κατάσταση ήταν δραματική. Τραυματίες παντού είχαμε τραυματισμούς και θανάτους από τη μάχη στην Αλαμινό, (εκεί έπεσε και ο θείος μου ο Γεώργιος Σταύρου [Κόκος] (26 ετών) μαζί με άλλα άτομα, τραυματίστηκε και ο άλλος μου θείος με οκτώ σφαίρες, ο Παναγιώτης Σταύρου (Τότης) (21 ετών) (αδελφός του Γεώργιου Σταύρου).
Γιατροί όλων των ειδικοτήτων υπέβαλλαν υπεράνθρωπες προσπάθειες να περιθάλψουν τα θύματα, δεν υπήρχαν χειρουργεία, αλλά χειρουργούσαν στις πρώτες βοήθειες και όπου αλλού μπορούσαν, είχαμε και πολλές εθελόντριες νοσοκόμες.
Εμένα με χειρούργησαν χωρίς αναισθητικό και αφαίρεσαν τη σφαίρα με λαβίδα ηλεκτρολόγου (από αυτές τις μακριές λαβίδες που έχουν κλίση στην μύτη.) Σπάραζα από τον πόνο αλλά θυμάμαι την θεία μου την Ευθυμούλα Λευκαρίτη που ήταν εκεί ως εθελόντρια νοσοκόμα του Ερυθρού Σταυρού να με κρατά στο χειρουργικό κρεβάτι (φορείο ήταν).
Θυμάμαι ότι είμαστε τόσοι πολλοί που δεν είχαν κρεβάτια εντός του νοσοκομείου αφού ήταν καταλημμένα από τους ποιο σοβαρά τραυματισμένους. Ο Τότης ήταν στον πρώτο όροφο όπως και ο Λοχαγός Χατζηαυγουστίδης και πολλοί άλλοι. Εμένα και κάμποσους άλλους μας έδωσαν μια κουβέρτα και μας έβαλαν να κοιμηθούμε στο πάτωμα στο βοηθητικό κτήριο δίπλα από το νοσοκομείο. Χωρίς στρώμα χωρίς μαξιλάρι, χωρίς τίποτα μόνο μια κουβέρτα στα πλακάκια χρώματος κεραμιδί.
Γιατροί όλων των ειδικοτήτων υπέβαλλαν υπεράνθρωπες προσπάθειες να περιθάλψουν τα θύματα, δεν υπήρχαν χειρουργεία, αλλά χειρουργούσαν στις πρώτες βοήθειες και όπου αλλού μπορούσαν, είχαμε και πολλές εθελόντριες νοσοκόμες.
Η αγαπητή μου φίλη Γεωργία (Λαζάρου) Καλλή, συμμαθήτρια μας, μας επισκεπτόταν (αφού ήταν και άλλοι συμμαθητές μας τραυματισμένοι συμπεριλαμβανομένου και του Γιώργου Γεωργίου Λοχία του 2ου Λόχου) μας έφερνε φαγητό και (αργότερα) μας πήρε στο γραφείο να τηλεφωνήσουμε στους δικούς μας για να τους ενημερώσουμε ότι είμαστε τραυματισμένοι και να τους πούμε τα κακά μαντάτα για τους νεκρούς μας.
Πριν (το τηλέφωνο) με πήρε στο νεκροτομείο που δεν ήταν τίποτα άλλο παρά μια μικρή αποθήκη όπου έβαλαν τους νεκρούς μας σε πέτρινους πάγκους και στο πάτωμα, όπου είδα τον αγαπημένο μου θείο (Γεώργιο Σταύρου) νεκρό από τις σφαίρες των Τούρκων και τα άλλα παιδιά που έπεσαν στην Αλαμινό. Εγώ ενημέρωσα τη μάνα μου ότι ο Κόκος σκοτώθηκε και ο Τότης τραυματίστηκε.
Όταν εμείς πολεμούσαμε και ο Τουρκικός θύλακας στη Λάρνακα έπεσε, μετά, κατέβηκαν οι ομάδες της ΕΟΚΑ Β με τα ημιφορτηγά και τα μονοκάμπινα να κάνουν δήθεν εκκαθαρίσεις στον Τουρκομαχαλά.
Τι έκαναν στην πραγματικότητα; Λεηλατούσαν υπό την κάλυψη συγκεκριμένου Λοχαγού τότε και μέλος της ΕΟΚΑ Β. Όταν εμείς πολεμούσαμε αυτοί με τα καλάσνικοφ και τους αστέρες στα πέτα ήταν χασιμιοί. Δεν μας έδωσαν καμία βοήθεια απολύτως.