Επειδή όλοι έχουμε απορίες, είτε είμαστε γονείς είτε όχι, ζητήσαμε από μια ειδικό να μας δώσει κατευθύνσεις σε σχέση με το πολύ σοβαρό αυτό ζήτημα της ασφάλειας των παιδιών.

Πρέπει ή όχι να μιλάμε ανοικτά στα παιδιά έτσι ώστε να είναι υποψιασμένα;

Στα παιδιά πρέπει να μιλάμε ανοικτά ώστε να είναι υποψιασμένα. Πρέπει να γνωρίζουν τους κινδύνους αλλά και το τι κάνουμε για να προστατευτούμε. Δεν τα φοβίζουμε όμως και να τα αφήνουμε να νοιώθουν ανήμπορα. Τους λέμε ότι δεν ακολουθούμε αγνώστους, δεν παίρνουμε δώρα από αγνώστους κλπ.

Από ποια ηλικία είναι καλό να ξεκινήσουμε να τους μιλούμε;

Είναι καλό να μιλούμε από πάντα στα παιδιά για τους κινδύνους, ανάλογα με την ηλικία. Για παράδειγμα, σε μωρό προσχολικής ηλικίας μπορούμε να πούμε πως δεν θα απομακρυνθείς γιατί φοβάμαι μην σε χάσω. Με κρατάς από το χέρι όταν διασταυρώνουμε γιατί θα μας πατήσουν τα αυτοκίνητα. Σε παιδάκια όμως που πάνε σχολείο και δεν έχουμε τον έλεγχο γιατί μένουν μόνα πρέπει να τους λέμε τους κινδύνους για τους αγνώστους. Πως δεν είναι όλοι οι άνθρωποι κακοί αλλά υπάρχουν κάποιοι που μπορεί να θέλουν το κακό μας.

Είναι σωστό να παρακολουθούν από τηλεοράσεως τέτοιες οι ειδήσεις (πχ για απαγωγές) και να ακούνε λεπτομέρειες;

Είναι σωστό να ενημερωθούν από τους γονείς για το τι συνέβη, πρέπει να ξέρουν ότι συμβαίνουν αυτά και δεν είναι δικές μας φοβίες. Είναι καλό να απαντούμε σε όλες τους τις ερωτήσεις για να μην μένουν απορίες και να κάνουν υποθέσεις μόνα τους. Μαθητές δημοτικού, νοούμενου ότι τους εξηγεί ένας ενήλικας αυτά που ακούνε, δεν είναι κακό να ακούσουν και από την τηλεόραση με όλες τις λεπτομέρειες και συγκεκριμένα τι πήγε λάθος, πώς τα κατάφερε ο δράστης κλπ (θεωρώ πως οι δημοσιογράφοι είναι αρκετά προσεκτικοί στο τι λένε).

Τι πρέπει να τους λέμε για να τα προφυλάσσουμε γενικότερα και τι είναι καλύτερα να αποφεύγουμε να τους λέμε;

Θα ήταν καλό να λέμε στα παιδιά πως υπάρχουν άνθρωποι που μπορεί να θέλουν να τα πάρουν μακριά από τους γονείς τους για διάφορους λόγους, όπως πχ γιατί δεν έχουν δικά τους παιδιά. Δεν θα μπεις σε λεπτομέρειες για παιδεραστία και αγορά οργάνων σε ηλικίες δημοτικού γιατί δεν θα κατανοήσουν και μόνο θα φοβηθούν. Τους εξηγούμε τι εννοούμε με τον όρο άγνωστος (για τα παιδιά μικρής ηλικίας το να σε δουν μια φορά σε κάνει φίλο τους). Είναι καλό να ξέρουν ποιος θα τους πάρει από το σχολείο, να κάνουν φασαρία αν νοιώθουν πως απειλούνται, να λένε όχι σε οτιδήποτε τους ζητηθεί από έναν άγνωστο ενήλικα και τους εξηγούμε ότι ένας άγνωστος ενήλικας δεν θα ζητήσει βοήθεια από ένα παιδί. Πρέπει να γνωρίζει τα τηλέφωνα των γονέων του. Να ξέρει ότι το σώμα του είναι δικό του και δεν μπορεί κανείς να το υποχρεώσει να κάνει κάτι (δεν αναγκάζουμε τα παιδιά να αγκαλιάζουν και να φιλούν γνωστούς και φίλους για να μπορέσουν να το κατανοήσουν και να βάλουν τα όριά τους), δεν κρατάμε μυστικά που μας είπε κάποιος μεγάλος, εξηγούμε τα πιο συνηθισμένα κόλπα που μπορεί κάποιος να κάνει για να τους παραπλανήσει (γλυκά, βοήθεια, είναι φίλος, κρατά σκυλάκι κλπ). Να μην τα τρομάζουμε με την αστυνομία γιατί μπορεί να χρειαστεί να ζητήσουν βοήθεια, να μην μένουν μόνα τους (καλό είναι να είμαστε πάντα με έναν φίλο / μια φίλη μας). Γενικά, τους μιλούμε απλά και ανάλογα με τις δικές τους ερωτήσεις απαντούμε στις απορίες τους (όταν υπάρχει απορία, υπάρχει και έδαφος, αυτή είναι η σωστή ηλικία για πληροφόρηση).

Στο σχολείο πρέπει να εμπιστεύονται όλους τους δασκάλους, ή μόνο αυτούς που τους κάνουν μάθημα και τη διεύθυνση;

Στο σχολείο δεν μπορούν να εμπιστεύονται όλους τους δασκάλους γιατί δεν μπορούν να τους γνωρίζουν όλους, αλλά ακόμα και με ένα δάσκαλο που γνωρίζουν πρέπει να μάθουν ότι πάλι σκεφτόμαστε τα πιο πάνω. Δηλαδή, δεν θα απομακρυνθούμε μαζί του μόνοι μας εκτός σχολικής δραστηριότητας και δεν θα μας ζητούσε βοήθεια γιατί είναι ενήλικας κλπ. Δυστυχώς, εδώ που φτάσαμε δεν μπορούμε να έχουμε εμπιστοσύνη.

Πώς θα αναγνωρίσει κάποιο παιδί ότι κάποιος άνθρωπος έχει κακές προθέσεις; Μπορεί να το αναγνωρίσει;

Ένα παιδί μπορεί να υποψιαστεί πως κάτι δεν είναι σωστό αν έχει στο μυαλό του τα πιο πάνω που αναφέραμε. Είναι δύσκολο όμως για τον οποιονδήποτε -πόσω μάλλον για ένα παιδί που είναι πιο αθώο να έχει στο μυαλό του το κακό συνέχεια. Γι’ αυτό τα σχολεία πρέπει να λάβουν όσα μέτρα μπορούν αλλά και οι γονείς να μην τα αφήνουν από νωρίς κάπου η να καθυστερούν να τα παραλαμβάνουν κλπ. Να μιλούμε με τα παιδιά μας, να νοιώθουν ότι μπορούν να μας μιλήσουν ακόμα και για κάτι που μοιάζει ασήμαντο.

Για ποιο λόγο ξεγελάστηκαν τα παιδιά στις Καμάρες; Τι μπορεί να «φταίει»;

Τα παιδιά χθες από ότι μπορούμε να ξέρουμε από τα κανάλια και όλα όσα ακούστηκαν, πιθανόν να ξεγελάστηκαν γιατί ο δράστης χρησιμοποίησε την ιδιότητα του δασκάλου που είναι σεβαστή από τα παιδιά, βρίσκονταν έξω από σχολείο άρα ένοιωθαν ασφάλεια, ενώ τους είπε κάτι που φαινόταν λογικό, να τον βοηθήσουν να κουβαλήσει τα βιβλία. Επιπλέον, είχε και δεμένο χέρι. Επίσης, αν όντως τους είπε «να δω ποιος είναι ο πιο δυνατός» τους έδωσε κίνητρο να δείξουν σε έναν δάσκαλο ποσό μεγάλοι είναι. Τα παιδιά πιστεύω ξεγελάστηκαν από την προθυμία τους να βοηθήσουν. Για μένα δεν φταίει απαραίτητα κάποιος ή κάτι, αλλά καλό είναι να αυξηθούν τα μέτρα ασφάλειας στα σχολεία γιατί όποιος θέλει μπορεί να μπει ανενόχλητος. Και να μιλούμε πιο ανοικτά με τα παιδιά μας.

Καλύτερα γενικά να τρομάξουν τα παιδιά και να έχουν απορίες που θα τους τις απαντήσουμε παρά να τρέχουμε να διορθώσουμε το κακό.

* Στέλλα Μυριάνθους / Ψυχολόγος MSc