Πριν λίγες μέρες, με αφορμή το περιβόητο βίντεο σε χώρο στάθμευσης, δημιούργησε την πιο viral γελοιογραφία της χρονιάς, όπου οι τρεις κύπριες τα ψάλλουν στο τουρκικό πλοίο που βρίσκεται στην ΑΟΖ μας.

Με αφορμή αυτό και όχι μόνο, δεν χάσαμε την ευκαιρία για μια κουβέντα με τον πολύ σημαντικό Κύπριο σκιτσογράφο.

Από τον Δημήτρη Τοκαρή

Από πότε ασχολείσαι με τη γελοιογραφία;

Βασικά, άργησα να ασχοληθώ με τη γελοιογραφία. Ο λόγος είναι ότι για να γίνεις σκιτσογράφος-γελοιογράφος σε εφημερίδα πρέπει να είσαι σε ηλικία που να έχεις πολιτική άποψη. Οπότε, δεν είναι τυχαίο που οι σκιτσογράφοι αρχίζουν την καριέρα τους από την ηλικία των 30 χρόνων.

Ξεκίνησε σαν μια εσωτερική ανάγκη έκφρασης, ή απλά σαν χόμπι;

Πριν ασχοληθώ με τη γελοιογραφία, από μικρός είχα καλλιτεχνικές τάσεις και ιδιαίτερα μια κλίση στη ζωγραφική. Ως νεαροί δεν είχαμε ιδιαίτερη επαφή με τη γελοιογραφία. Τη γελοιογραφία τη γνώρισα στην Αθήνα όπου πήγα να σπουδάσω Αγγλική Φιλολογία και μπορώ να σου πω πως έπαθα ένα πολιτισμικό σοκ. Πέρα από τις λαϊκές γελοιογραφίες που έβλεπες στα διαφορά λαϊκά έντυπα και σε κυπριακές πολιτικές ή σατιρικές εφημερίδες, είδα και κάτι άλλο που με εξέπληξε. Ένα χιούμορ πανέξυπνο, σπιρτόζικο, ευρηματικό.

Τότε ασχολούμουν με τη ζωγραφική. Είπα να δοκιμάσω και τις δυνάμεις μου στη γελοιογραφία. Είπα, αφού ζωγραφίζω είναι εύκολο να περάσω στη γελοιογραφία. Αμ δε... Μου έφαγε τέσσερα χρόνια να δημιουργήσω τον δικό μου γελοιογραφικό χαρακτήρα.

Εν πάσει περιπτώσει, έπειτα από τέσσερα χρόνια έστειλα γελοιογραφίες μου σε ελληνικές εφημερίδες, με κάλεσαν και αρχίσαμε μια συνεργασία.

Στην αρχή το είδα σαν χόμπι, αλλά μετά άρχισε να σοβαρεύει το πράγμα όταν άκουσα τις αμοιβές των πρωτοκλασάτων σκιτσογράφων.

Ποιο σκιτσογράφο θαυμάζεις στον διεθνή χώρο και γιατί; Και ποιο στον ελληνικό;

Από τον διεθνή χώρο μου άρεσε πάρα πολύ ο Mordillo, ο οποίος πέθανε πρόσφατα, γιατί κάθε γελοιογραφία του ήταν ένα έργο τέχνης από εικαστικής πλευράς και από του Έλληνες σκιτσογράφους ο Κυρ για την ευρηματικότητα και τις έξυπνες ατάκες του. Αλλά και για το γεγονός ότι δεν απευθυνόταν σε ένα λαϊκό κοινό όπως έκαναν οι εφημερίδες μεγάλης κυκλοφορίας στην Ελλάδα και στην Κύπρο.

Προσωπικά, είμαι οπαδός της πολιτικής γελοιογραφίας -την οποία εσύ υπηρετείς με εξαιρετικό τρόπο- αλλά θεωρώ ευνουχισμένη την ιδεολογικά ή κομματικά στρατευμένη γελοιογραφία. Ποια η άποψή σου στο θέμα;

Η στρατευμένη γελοιογραφία είναι καταδικασμένη από τη γέννησή της. Η στρατευμένη γελοιογραφία βασικά είναι διαφήμιση (κυβερνητική ή κομματική) και δεν διαφέρει καθόλου από την προπαγάνδα.

Ισχύει ότι ο γελοιογράφος πρέπει να είναι συνέχεια αντιπολιτευόμενος; Ότι επιβάλλεται να είναι πάντα απέναντι από την εκάστοτε εξουσία;

Ο σκιτσογράφος είναι κατ’ ανάγκην αντεξουσιαστής αφού τα βάζει πάντα με την εξουσία, όποια και να είναι. Η γελοιογραφία δεν επαινεί ποτέ τίποτα και κανέναν αλλά κάνει κριτική. Όπως καταλαβαίνεις, αυτή είναι η φύση της.

Αν κάποτε βάλεις όλες τις γελοιογραφίες της καριέρας σου σε ένα βιβλίο, ποιαν θα διάλεγες για εξώφυλλο και γιατί;

Δύσκολο να διαλέξεις μια γελοιογραφία ανάμεσα στις τόσες δεκάδες χιλιάδες... Άσε που είναι και χρονοβόρο.

Μπήκες ποτέ στον πειρασμό να μετατρέψεις κάποιες από τις γελοιογραφίες σου σε κινούμενα σχέδια;

Ναι, πάντα είχα αυτήν την περιέργεια και τελικά έγινε εφικτό με τη βοήθεια του γιου μου που είναι γραφίστας. Θα δείτε δείγματα στα μέσα δικτύωσης, όταν θα βγει το νέο μου βιβλίο στα τέλη Νοέμβριου με αρχές Δεκεμβρίου.

Είναι το χιούμορ θεραπευτικό για ένα λαό με τόσα διαχρονικά προβλήματα όπως οι Κύπριοι;

Θεραπευτικό δεν το λες αλλά βοηθάει στην εκτόνωση...

Σου έτυχε ποτέ να σου κάνουν παράπονα για άτομα ή καταστάσεις που σατίρισες;

Όταν κάνεις κριτική είναι φυσικό να υπάρχουν αντιδράσεις Οι θιγόμενοι συνήθως απευθύνονται στον διευθυντή της εφημερίδες και σπάνια στον ίδιο τον σκιτσογράφο. Ναι, έγινα γνώστης τέτοιων καταστάσεων, όπου ακόμα και πρώην Πρόεδρος της Δημοκρατίας έσκισε την εφημερίδα όταν είδε την πρωτοσέλιδη γελοιογραφία μου… Πολλές αντιδράσεις υπήρξαν κατά καιρούς και από την εκκλησία.

Θυμάσαι την πρώτη σου γελοιογραφία; Την έχεις φυλάξει κάπου;

Ναι, τη θυμάμαι. Ήταν στη δεκαετία του 80 και παρουσίαζε τον Κινγκ Κογκ να κρατάει μια γυναίκα στο χέρι του και αυτή να φωνάζει «Ζήτω το φεμινιστικό κίνημα».

Έχουν χιούμορ οι Κύπριοι ή μήπως αυτό εξαντλείται σε όσα σατιρίζουν άλλους; Προσωπικά, νιώθω πως δεν έχουμε σε ικανοποιητικό βαθμό την αίσθηση του αυτοσαρκασμού.

Το κυπριακό χιούμορ είναι σαν το Τέρας του Λοχνες. Μερικοί λένε πως υπάρχει... Στην Κύπρο το χιούμορ εξαντλείται στη αφήγηση ανεκδότων... Για να παράγει ένας λαός χιούμορ πρέπει να έχει πνεύμα. Πιστεύεις πως είμαστε πνευματώδης λαός; Για τον αυτοσαρκασμό ας μη μιλήσουμε καλύτερα…

Έμαθα πως εκτός από εραστής της τέχνης της γελοιογραφίας, είσαι και πάρα πολύ καλός στη ζωγραφική. Θα δούμε σύντομα έκθεση της εικαστικής σου δουλειάς;

Είναι αλήθεια πως ζωγραφίζω και ετοιμάζω νέα εικαστική έκθεση. Σε κανένα εξάμηνο υπολογίζω, ίσως και νωρίτερα.

Θα μπορούσαμε να δούμε ένα ζωγραφικό δείγμα δουλειάς σου;