Σε μόλις δύο εβδομάδες ζωής, το group «Η Λευκωσία του Χτες - Yesteryears Of Nicosia» κατάφερε να προσελκύσει πέραν των 2500 μελών, με την ομάδα να αυξάνεται συνεχώς. Στο μικρό αυτό διάστημα, δημιουργήθηκε ένα εξαιρετικό ιστορικό φωτογραφικό αρχείο της πρωτεύουσας και ένα πολύ ενδιαφέρον φόρουμ διαλόγου για το μέλλον της πόλης.

Ο εμπνευστής και δημιουργός της ομάδας – αν και δεν αποδέχεται τον δεύτερο όρο- Γιώργος Μεσαρίτης, Πολιτικός Μηχανικός και Διευθυντής του «Πολυτία Αρμός», εξηγεί στη CITY την ιδέα και το σκοπό πίσω από τη δημιουργία της ομάδας και μοιράζεται μαζί μας τις σκέψεις του για το ποιο θα πρέπει να είναι το μέλλον της πρωτεύουσας.

Πώς προέκυψε η ανάγκη για τη δημιουργία μίας σελίδας που να ασχολείται με το παρελθόν της πρωτεύουσας;

Η ιδέα της σελίδας γεννήθηκε εντελώς αυθόρμητα πριν περίπου δύο βδομάδες. Παρακολουθώντας στο Facebook τις υπόλοιπες πόλεις να δημιουργούν ομάδες πολιτών που ασχολούνται ενεργά με την ιστορία της πόλης τους, έψαξα να δω αν υπήρχε κάτι αντίστοιχο για τη Λευκωσία.

Πρόσεξα ότι υπάρχουν σελίδες γι’ αυτό το σκοπό αλλά όχι ομάδες στις οποίες οι πολίτες να μπορούν να αναρτούν οι ίδιοι παλιές φωτογραφίες και να συζητούν μεταξύ τους. Έτσι ανέλαβα την πρωτοβουλία να την ξεκινήσω και να καλέσω κόσμο να συμμετέχει. Η απήχηση ήταν πολύ μεγαλύτερη από ό,τι περίμενα. Περάσαμε τα 1000 μέλη σε λιγότερο από 48 ώρες και σε λιγότερο από δύο βδομάδες φτάσαμε τα 2.500.

Δεν θεωρώ τον εαυτό μου δημιουργό της ομάδας, αλλά αυτόν που είχε την ιδέα και την πρωτοβουλία να την ξεκινήσει. Δημιουργοί είναι όλα τα μέλη της ομάδας που συμμετέχουν είτε αναρτώντας, είτε συζητώντας. Πάντα είχα ενδιαφέρον για την πόλη μου και απολαμβάνω να μελετώ την ιστορία της. Ίσως είναι και αυτός ένας λόγος που με ώθησε στην οργάνωση της ομάδας. Ξεκίνησα με κάποιο υλικό που είχα μαζέψει όταν έκανα την ερεύνα για τη διπλωματική μου στο Πολυτεχνείο και συνεχίζω αναζητώντας και από νέες πηγές.

Εκτός από ένα άλμπουμ ιστορικών φωτογραφιών της Λευκωσίας, πού αλλού αποσκοπεί η δημιουργία της ομάδας «Η ΛΕΥΚΩΣΙΑ ΤΟΥ ΧΤΕΣ - YESTERYEARS OF NICOSIA»

Απώτερος σκοπός της ομάδας είναι οι Λευκωσιάτες, μέσω της νοσταλγίας που προσφέρουν οι παλιές φωτογραφίες και μέσω του ισχυρού αισθήματος ταυτότητας που δημιουργεί η μελέτη της ιστορίας μιας πόλης, να πιστέψουν ξανά στην Λευκωσία. Η διαίρεση της πόλης αλλά και η αναποτελεσματικότητα κράτους και δήμων μετά την οικονομική κρίση προκάλεσε εικόνα εγκατάλειψης που είναι έντονη στο δημόσιο χώρο. Αυτό κάνει τον κόσμο να χάνει την πίστη του στην πόλη του.

Πώς θα χαρακτηρίζατε την ιστορία και την εξέλιξη της πόλης της Λευκωσίας, τόσο πολεοδομικά όσο και κοινωνικά;

Η Λευκωσία για χιλιάδες χρόνια περιοριζόταν περίπου στον χώρο που βρίσκεται σήμερα η παλιά πόλη. Στα τέλη του 19ου αιώνα με την έναρξη της αποικιοκρατίας ξεκίνησε να επεκτείνεται προς τα έξω και έχει φτάσει σήμερα στο μέγεθος που την βλέπουμε. Αυτό που επιβεβαιώνεται από τις φωτογραφίες, παλαιότερες γκραβούρες, χάρτες και γραπτές μαρτυρίες, είναι ότι η Λευκωσία ενώσω ήταν μικρή σε μέγεθος διατηρούσε την ανθρώπινη κλίμακα, είχε συνεκτικό πολεοδομικό ιστό, καλή αρχιτεκτονική, πλούσιο πράσινο, φροντίδα για τον ανοικτό δημόσιο χώρο, κ.ά.

Η πόλη φιλοξενούσε ανθρώπους διαφορετικών θρησκειών (Ορθόδοξοι Χριστιανοί, Μουσουλμάνοι, Αρμένιοι, Λατίνοι, Μαρωνίτες) και ποικίλων κοινωνικών στρωμάτων, οι οποίοι κατοικούσαν σε οργανωμένες γειτονίες με την δική τους εκκλησία και το τοπικό τους καφενείο. Επίσης το παζάρι και οι δρόμοι της πόλης έσφυζαν από ζωή και ήταν ο χώρος όπου ο κάθε Λευκωσιάτης απευθυνόταν για να καλύψει τις κοινωνικές του ανάγκες.

Ακόμη και μετά την επέκταση της εκτός των τειχών, η Λευκωσία συνέχιζε να διατηρεί αυτές τις αξίες. Ουσιαστικά η διαίρεση από τη δεκαετία του 50’ άρχισε να δημιουργεί φυγόκεντρες τάσεις οι οποίες επιταχύνθηκαν ραγδαίως μετά το 74. Ο ανοικτός δημόσιος χώρος του κέντρου έχει παραμεληθεί πολύ και σε κάποιες περιπτώσεις έχει οδηγηθεί και σε λάθος σχεδιασμούς, όπως για παράδειγμα στη περίπτωση της Πλατείας Ελευθερίας. Οι άστοχες πολεοδομικές στρατηγικές οδήγησαν τη μεγάλη συγκέντρωση εμπορίου στη περιφέρειά της πόλης, στα mall, όπου υπάρχουν περισσότερες ευκολίες στη διακίνηση, τη στάθμευση και περισσότερες ανέσεις. Ο συνδυασμός αυτός οδηγεί την πόλη μας και ιδιαίτερα το κέντρο σε μαρασμό.

Το κέντρο της Λευκωσίας έχει μεγάλα πολιτιστικά αποθέματα και μπορεί να ανταγωνιστεί με ευκολία την ανάπτυξη της περιφέρειας, αρκεί να δοθούν τα κατάλληλα εργαλεία. Δεν πρέπει να αφεθεί περισσότερο στον αυτόματο πιλότο η πόλη. Πρέπει να βρεθούν οι κατάλληλες πολιτικές και δράσεις που θα φέρουν άμεσα πίσω τον κόσμο. Πρέπει επίσης να βρεθεί τρόπος να λειτουργήσει η πόλη ενωμένα, ανεξαρτήτως εξέλιξης της λύσης του Κυπριακού. Προηγούμενοι δήμαρχοι έδειξαν τον δρόμο με κοινά έργα και κοινά σχέδια. Όσο αφήνουμε την διαίρεση να μοιράζει την πόλη, τόσο περισσότερη ζημιά θα της κάνουμε.

Ήδη, στο μικρό διάστημα λειτουργίας σας, έχει αναρτηθεί σπουδαίο και μοναδικό υλικό από το παρελθόν της πόλης. Υπάρχει η σκέψη στο μέλλον για να γίνει μία έκθεση με όλο αυτό το υλικό;

Η ομάδα μπορεί να λειτουργήσει περισσότερο ως χώρος συνάντησης ατόμων που αγαπούν την πόλη τους και ενδιαφέρονται να ξαναποκτήσει παλαιότερες ανθρώπινες αξίες που έχει χάσει.

Τα μέλη της ομάδας αναρτώντας φωτογραφίες και συζητώντας για το παρελθόν μοιράζονται τον ενθουσιασμό τους για την πόλη τους. Επίσης εκφράζουν έντονα την ενόχλησή τους για την παρούσα προβληματική κατάσταση της Λευκωσίας. Με την πάροδο του χρόνου θα μαζευτεί αρκετό οπτικό υλικό και σίγουρα θα μπορέσει να χρησιμεύσει σε διάφορες δράσεις, όπως τη βάση για οργανωμένο ανοικτό διαδικτυακό αρχείο για την ιστορία της Λευκωσίας, την υλοποίηση εκδόσεων, εκθέσεων, κ.ά. Το σημαντικότερο όμως, κατά την άποψη μου, είναι η ομάδα αυτή να μπορέσει να λειτουργήσει ως το εφαλτήριο για την κινητοποίηση των Λευκωσιατών να απαιτήσουν περισσότερα για την πόλη τους.

Γιατί θεωρείτε πως τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότεροι νοσταλγούν το παρελθόν;

Θεωρώ ότι ο καθένας μας αρέσκεται στην παροδική αναζωογόνηση και την ανεμελιά που προσφέρει η νοσταλγία, ιδίως των παιδικών μας χρόνων. Οι εικόνες του παρελθόντος και οι εξιδανικευμένες αναμνήσεις μας, προσφέρουν διέξοδο για το πως θα θέλαμε να δούμε την ζωή μας στο παρόν και το μέλλον. Παρατηρώντας την υποβάθμιση της ποιότητας ζωής στη Λευκωσία και ιδιαίτερα στο κέντρο της, γίνεται ακόμη εντονότερη η ανάγκη για παρηγοριά μέσω της μνήμης.

Βοήθησαν σε αυτό και τα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης

Δεν μπορούμε να παραγνωρίσουμε σίγουρα τον δίαυλο επικοινωνίας που ανοίγουν τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και με την ευκολία που μπορεί κάποιος να ψηφιοποιήσει και να μοιραστεί κάτι. Τα τελευταία χρόνια η πλειονότητα του κόσμου χρησιμοποιεί ενεργά και αυτόν τον εναλλακτικό τρόπο κοινωνικοποίησης και έτσι προσφέρεται η δυνατότητα για την οργάνωση πολιτών γύρω από κοινές αναζητήσεις. Για παράδειγμα το πρόσφατο αυθόρμητο κίνημα πολιτών για την φύτευση 800.000 δέντρων στις πόλεις της Κύπρου έχει λάβει απρόσμενη απήχηση μέσω του Facebook.