Όταν ακούμε «ιατροδικαστής» στο μυαλό μας έρχεται πάντα ένας φόνος ή ένα έγκλημα. Κίτρινες αστυνομικές κορδέλες και σκηνές σαν εκείνες που κατά καιρούς βλέπουμε στο CSI και στο Criminal Minds. Και όχι εντελώς άδικα, καθώς μια πτυχή της δουλειάς ενός ιατροδικαστή είναι και αυτή. Ωστόσο, δεν είναι μόνο αυτή.

Ένα επάγγελμα τόσο οικείο στ’ αυτιά μας, μα ταυτόχρονα και τόσο άγνωστο και ενίοτε παρεξηγημένο αφού πολλοί είναι αυτοί που έχουν λάθος εικόνα για το τι κάνει ακριβώς ένας ιατροδικαστής.

Ζητώντας από τον Κύπριο Ιατροδικαστή, Δρ. Λοΐζο Νικολαϊδη, να απαντήσει στις «αδιάκριτες» ερωτήσεις μας, δέχτηκε με προθυμία να το κάνει, καθώς, όπως μας είπε, είναι μία πολύ καλή ευκαιρία να σταματήσει η παραφιλολογία γύρω από τον κλάδο του.

Πώς αντιδρά ο κόσμος όταν αποκαλύπτετε το επάγγελμά σας;

Συνήθως πάει κάπως έτσι:
- Με τί ασχολείστε;
- Είμαι Γιατρός.
- Τι Γιατρός;
- Ιατροδικαστής.

Απ’ εκεί και πέρα, άλλοτε προκαλείται ενδιαφέρον και περιέργεια, ακολουθούμενα από διάφορες ερωτήσεις, άλλοτε έκπληξη ως προς τη φύση του επαγγέλματος. Ποτέ δεν έτυχε, ωστόσο, να μην υπάρξει αντίδραση.

Πώς νιώθετε που συνεχώς έρχεστε σε επαφή με νεκρά σώματα;

Κοιτάξετε, είναι όλα μέρος της δουλειάς. Τη στιγμή εκείνη που είσαι στο νεκροτομείο πρέπει να συμπεριφερθείς ως επαγγελματίας και να σεβαστείς τον νεκρό. Σκοπός σου είναι να εφαρμόσεις τις γνώσεις σου, ούτως ώστε να γίνει σωστή διάγνωση της αιτίας που επέφερε τον θάνατο. Από το πόρισμα της νεκροτομής μπορεί να εξαρτάται η καταδίκη ή μη ενός προσώπου, η απόδοση δικαιοσύνης στον νεκρό και τους οικείους του.

Ποια είναι η πιο μεγάλη παρανόηση που υπάρχει σε σχέση με τον κλάδο σας;

Ο Ιατροδικαστής είναι Ειδικός Ιατρός που ασχολείται με την εφαρμογή ιατρικών και επιστημονικών γνώσεων στη διερεύνηση μιας υπόθεσης, ούτως ώστε να βοηθήσει τους εμπλεκόμενους φορείς στην απόδοση Δικαιοσύνης. Ο Ιατροδικαστής μπορεί να ασχοληθεί σφαιρικά με μια υπόθεση και λανθασμένα δόθηκε η εντύπωση στην Κύπρο ότι ο Ιατροδικαστής ασχολείται αποκλειστικά με αυτοψία, νεκροψία και νεκροτομή, δηλαδή με την διερεύνηση του θανάτου ενός προσώπου. Μπορεί -επίσης- να διερευνήσει υποθέσεις τραυματισμού, βιασμού, ατυχημάτων, ιατρικής αμέλειας, που έκβασή τους να μην ήταν ο θάνατος του ασθενή και να εκπονήσει πόρισμα με βάση τα στοιχεία που ανακάλυψε.

Ποια ήταν η πιο δύσκολή ή έστω άβολη στιγμή που βιώσατε μέχρι σήμερα στη δουλειά σας;

Θεωρώ ότι άβολες και δύσκολες στιγμές συναντούν όλοι οι επαγγελματίες υγείας στην καριέρα τους. Ως Ιατροδικαστής είναι σπάνιο να νιώσεις δύσκολα ή άβολα, εφόσον ήδη έχεις συμβιβαστεί με την ιδέα ότι η καθημερινότητά σου περιέχει στιγμές που θα ενοχλούσαν τον οποιονδήποτε.

Νιώσατε, ωστόσο, αποστροφή για μία από τις υποθέσεις που εξετάσατε;

Δυστυχώς, δεν μπορώ να μπω σε λεπτομέρειες. Σίγουρα υπάρχουν στιγμές που η οσμή ενοχλεί, ειδικότερα σε περιπτώσεις προχωρημένης σήψης, αλλά νομίζω ότι η συχνή επαφή με το αντικείμενο, βοηθά στο να συνηθίσεις να ελέγχεις τις αισθήσεις σου.

Σε πολλές υποθέσεις μπορεί να νιώσεις συμπάθεια, συμπόνια, αδικία. Τα συναισθήματα όμως είναι πολύ κακός παράγοντας για έναν Ιατροδικαστή, διότι χάνει την εντιμότητα, την ακεραιότητα και αντικειμενικότητά του. Προσπαθείς να ολοκληρώσεις το έργο σου χωρίς συναίσθημα.

Μετά από μια υπόθεση, είναι εύκολο να μη μεταφέρετε τις εικόνες αυτές στο σπίτι;

Οι υποθέσεις παραμένουν στον χώρο εργασίας. Κυριολεκτικά και μεταφορικά. Στο σπίτι δεν μεταφέρεται τίποτα. Προσαρμόζεσαι έτσι, ούτως ώστε να μη μεταφέρεις μέσα σου εικόνες, πληροφορίες ή λεπτομέρειες. Ούτε γίνεται συζήτηση περί του θέματος «πως ήταν η μέρα σου σήμερα;». Είναι εξαιρετικά ψυχοφθόρο να σκέφτεσαι και να θυμάσαι λεπτομέρειες από τον χώρο εργασίας σου, στον χώρο που ξεκουράζεσαι και ηρεμείς.

Φοβηθήκατε ποτέ; Δεχτήκατε απειλές;

Έχει τύχει να ακούσω απειλές, αλλά πάντα πρέπει να υπάρχει κατανόηση και συμπόνια στους συγγενείς που έχασαν ένα αγαπημένο τους πρόσωπο. Η θλίψη και ο πόνος μπορεί να αναδυθούν με διαφορετικούς τρόπους από τον εσωτερικό κόσμο του καθενός.

Υπήρξαν φορές που μετανιώσατε για την επιλογή σας;

Όχι, διότι αυτό που σπούδασα, είναι ενδιαφέρον, μου αρέσει να το εξασκώ και είμαι ευτυχισμένος που έχω την γνώση αυτή. Ο Ιατροδικαστής είναι ένα επάγγελμα που λίγοι αποφασίζουν να ακολουθήσουν και χρειάζεται «γερό στομάχι» και πολλούς συμβιβασμούς για να επιτύχεις.

Πώς αποφασίσατε να ασχοληθείτε με τον συγκεκριμένο κλάδο;

Μπορώ να σας διαβεβαιώσω, ότι εάν ρωτήσετε και άλλους Γιατρούς θα σας αναφέρουν ότι το μάθημα της Ιατροδικαστικής, που διδάχτηκαν κατά τη διάρκεια των σπουδών τους, ήταν από τα πλέον ενδιαφέροντα μαθήματα των Ιατρικών σπουδών. Ως επάγγελμα, περιέχει μυστήριο και το μυστήριο πάντα συναρπάζει. Επίσης, ο Ιατροδικαστής πέραν των ιατρικών γνώσεων, κατέχει επιστημονικές γνώσεις για πολλά άλλα θέματα. Προσωπικά, την απόφαση να ασχοληθώ με την συγκεκριμένη ειδικότητα, την πήρα μετά από αρκετά ώριμη σκέψη, συνειδητά ότι αυτό θα γεμίζει την υπόλοιπή μου ζωή και δεν θα προκαλέσει ποτέ δυσφορία ή αδιαφορία για την εργασία μου. Θεωρώ ότι είναι πολύ σημαντικό να είσαι ευτυχισμένος με την εργασία σου καθώς αποτελεί ένα μεγάλο μέρος της καθημερινότητάς σου και κατ’ επέκταση της ζωής σου.

Στην Κύπρο το επάγγελμα του ιατροδικαστή είναι ακόμα ταμπού ή έχει γίνει πιο αποδεκτό;

Θεωρώ ότι τα τελευταία χρόνια, οι πολίτες και κυρίως οι νεότεροι, έχουν ξεκινήσει να αποδέχονται το ρόλο του Ιατροδικαστή ως μέρος της αντικειμενικής διερεύνησης μιας υπόθεσης για τη διαπίστωση των αιτίων που οδήγησαν στο συμβάν. Υπάρχει η ανάγκη για αντικειμενικότητα και εντιμότητα.

Πόσο εύκολο είναι να κάνει λάθος ένα ιατροδικαστικό πόρισμα;

Να σας πω, ο καθηγητής μου, πάντα έλεγε: «κοίτα να μάθεις τώρα γιατί κανένας δεν θα μπορεί να σου το πει μετά…». Οι γνώσεις που απαιτούνται για την ορθή διεκπεραίωση μιας υπόθεσης είναι πάρα πολλές. Πρέπει να είσαι προσεκτικός, παρατηρητικός, πολλές φορές στα όρια της περιέργειας και να έχεις το απαιτούμενο υπόβαθρο γνώσεων για να φτάσεις σε ορθά αποτελέσματα. Ναι, είναι πιθανόν να γίνει ένα λάθος. Είναι όμως αδιανόητο και απαράδεκτο να γίνεται κατ’ επανάληψη λάθος στο δικό μας επάγγελμα.





Κεντρική φωτογραφία: Alexas_Fotos / Pixabay